Fed'den şok korkusuyla büyük satış
Avrupa Merkez Bankası’nın üzerine ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz artırımlarında agresifleşeceği beklentisi küresel piyasaları vurdu. Cuma günü açıklanan ve beklenin 0.3 fazla gelerek yüzde 8.6 yükselen enflasyonu piyasalar 2 günlük hafta sonunda sindiremedi ve pazartesi günü sert bir riskten kaçış başlattı.
Korku yarınki faiz kararında Fed’in geride kalmasının etkisiyle sisteme şok verme olasılığının artmasından kaynaklanıyor.
RESESYON VARSA RİSK İŞTAHI YOK
➔ Fed’in ya faizleri 0.50 yerine 0.75 puan artırmasından, ya da daha önceden yüzde 2.5-3 aralığında beklenen ara verme seviyesini daha yukarı taşımasından korkuluyor.
➔ Normalde beklentiler Fed’in faizleri yüzde 2.5-3.0 bandına çıkararak duracağı ve enflasyondaki ve ekonomideki gelişmeleri bekleyeceği yönündeydi. Şimdi bu beklentiler yaklaşık 0.5 puan daha yukarı kaydı ve yüzde 3.5’a çıktı.
➔ Enflasyonun yüksek çıkmasıyla bol ve ucuz paranın çekilmesinde Fed’in agresifleşmesi ise ekonomide durgunluğu ya da büyümenin gerilemesiyle sonuçlanabilir.
➔ Risk alma iştahını şimdilik bitiren ve başta ABD olmak üzere piyasalarda ağır satışlara yol açan gelişme bu.
VERİM EĞRİSİ RESESYON İŞARETİ VERDİ
➔ Önce faizlerden başlayalım. ABD tahvil faizleri hızla kendini yüzde 3’ün üzerine attı. 2 yıl 3.3961’e, 5 yıl yüzde 3.5085, 10 yıl yüzde 3.379’a ve 30 yıl yüzde 3.359’a yükseldi.
➔ Dikkat edilirse dört ayrı vadede en düşük faiz en uzun vade olan 30 yıllıkta, en yükseği ise 5 yıllıkta. 2 yıllık tahvil faizleri hem 10 hem de 30 yıllığın üzerinde.
➔ Verim eğrisi terse dönmüş durumda. Bu da ABD ekonomisinin yaklaşık iki yıl içinde durgunluğa veya resesyona girme ihtimali güçlü olduğuna işaret.
➔ Çünkü 50 yıllık geçmişte çoğunlukla böyle oldu. 2008 krizinde de, 2020 pandemi sırasında da tahvil verim eğrileri terse döndü. Kısa vadeliler daha yüksek, uzun vadeliler daha düşük faizle işlem gördü.
KRİPTO VARLIKLARDA ÇÖKÜŞ
➔ Bol ve ucuz para döneminin bitmesi ve geri dönüşün bir resesyon ve durgunlukla mümkün olacağının anlaşılması, en başta en riskli varlıklar olan kriptoları vurdu.
➔ Kripto varlıklar cumadan pazartesi kapanışa göre Bloomberg Galaxy Endeksiyle yüzde 22.7 düştü. Endeksin 10 Kasım 2021’deki rekor düzeyine göre 7 aylık düşüşü yüzde 68’i buldu.
➔ Kripto varlıkların değer kaybında bu piyasanın regüle edilme hazırlıkları önemli bir rol oynuyor. Sektörde yer alacak aktörlere bazı yükümlülükler ve sermaye şartı getiriliyor. Belli bir vergi de öngörülüyor. Regülasyon riski piyasayı baskılamış durumda.
➔ Bu çöküşle toplam kripto varlıkların piyasa değeri 10 Kasım’da 2 trilyon 995 milyar dolardan dün itibariyle 960 milyar dolara indi.
➔ Kripto piyasası toplam değerinde 7 aylık azalma 2 trilyon 35 milyar dolara vardı. Dünya piyasaları arasında küçük bir piyasa için, büyük kayıp.
BORSALARDAN 21.4 TRİLYON DOLAR SİLİNDİ
➔ Piyasalar arasında en büyük hacimli kayıp borsalarda. Dün dünya borsaları MSCI endeksiyle yüzde 3.6 gibi okkalı bir gerileme yaşadı. Dünya borsalarının toplam piyasa değeri 101.1 trilyon dolara indi.
➔ Bloomberg’e göre 17 Kasım’da 122.5 trilyon dolar piyasa değerine ulaşan dünya borsalarından 7 ayda 21.4 trilyon dolar silindi.
➔ Tahvil piyasasının büyüklüğü de 69.2 trilyon dolardan 60 trilyon dolara indi. Buradaki azalma 9 trilyon 162 milyar dolar kadar. Ancak gerçek azalma daha fazla.
➔ Çünkü devletler Ağustos 2021’den bu yana borçlanmalarını azaltmadı, aksine artırdı. Arada itfa olan tahviller de hacimden çıktı. Yani değer kaybı daha yüksek olabilir.
VARLIKLARIN GİTTİ ALTIDA BİRİ
➔ Sonuçta üç varlık sınıfının toplamı rekor düzeylerindeyken 194.7 trilyon dolardı. Tahvilde biraz daha uzun olduğunu belirterek 7 aylık sürede 32.6 trilyon dolar eridi ve 162.1 trilyon dolara inildi.
➔ Üç piyasada oluşan 32.6 trilyon dolarlık kaybın büyüklüğü ise bu yıl için beklenen dünya GSYH’sının üçte biri düzeyinde.
➔ Piyasaların rekor düzeylerindeki piyasa değerlerine göre meydana gelen kayıp ise yüzde 16.7. Ya da toplam varlığın 6’da biri.
