Herşeyin anlam kazandığı bir bütün var mı?

Evrenin temelinde adalet var mı? Evren anlamlı bir bütün mü? Benim kafamda her şeyin anlam kazandığı bir bütün yok. Örneğin, bilinçsiz ve sorumsuz insanlar çocuk sahibi olabiliyor ve o aciz varlığa kötülük yapabiliyorlar. Sırf biyolojik yetkinlik niçin yeterli oluyor?

Hava alanında cam kenarına oturmuş dışarıyı seyrediyordum, iri bir karga bir yavru kuşu boğazından yakaladı yere çarptı. Nefes borusu parçalanan yavru kuş debelendi öldü. Bu doğal, adil bir olay ise, bunu görünce neden benim için acıyor? Evren benim içimin acımasına izin vererek bana adil davranmamış olmuyor mu?

Bir çocuk gibi hala olaylara anlam vermeye çalışıyorum. Anlam verebilmek için o olayın anlamlı bir şekilde içine sığabileceği bir büyük bütün, tutarlı bir sistem arıyorum. Sanırım felsefeye merakım buradan geliyor.

Temel de iki varsayımla karşı karşıya geldiğimin farkındayım:

Şimdiye kadar ben evrenin anlamlı bir bütün olduğunu varsaymışım. Böyle bir varsayımımın farkında değildim, şimdi farkına varıyorum. Sanırım bu çok insanca bir tavır. Viktor Frankl, İnsanın Anlam Arayışı kitabında insanoğlunun yaşamında anlam varsa onun hem bedenen hem de psikolojik olarak daha güçlü olduğunu söylüyor. Tesadüflerle bir araya gelmiş, sürekli çelişkilerle dolu, yani anlamsız bir evrende kendimi düşünemiyorum. Sanırım insanoğlunun din arayışı, bir dine yönelişi ve kendi dini olarak kabul ettiği bir anlam verme sisteminden bir türlü vazgeçemeyişi bu anlamsızlık korkusundan, anlamsızlığın yarattığı boşluktan kaynaklanıyor.

Çok içten hissediyorum ve inanıyorum ki, şu içinde yaşadığım evren anlamlı bir bütün oluşturuyor. Bir bebeğin gözüne baktığım zaman, dışarıda yağan yağmurun sesini dinlediğim zaman, tomurcuklanan bir ağaçta yaşam sevincini gördüğüm zaman, kuşların yavrularını beslemek için çırpınışlarını seyrettiğim zaman ta derinliklerimde çok anlamlı bir bütünün parçası olduğumu hissediyorum. Hissetmesine hissediyorum, ama bir anne ve baba bu kadar cahil ve ilgisizken bu çocuk nasıl olur da ona emanet edilebilir, anlayamıyorum. Doğa insanda biyolojik yetkinliğin ötesinde başka bir şey aramamış. Yani, biyolojik olarak çocuk yapmaya muktedir herkes, başka hiçbir yetkinlik aranmadan çocuk yapabiliyor. Bundaki “hikmet” nedir? Anlamlı bir bütünün adil olması gerekir; adil olmazsa sistem anlamını kaybeder. O zaman benim göremediğim ne? Aynı soru kuş yavrusu için de geçerli.