Maske kadar ventilatör de önemli
Koronavirüs salgını sebebiyle çeşitli özelliklerde maskelere olan talep hem ürünlerin tedariğini zorlaştırdı hem de fiyatlarda anormal artışlara sebep oldu. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da sorunun arz talep dengesizliğinden değil fırsatçılardan kaynaklandığını açıkladı. Akabinde de Makine Kimya Endüstrisi Kurumu'nun (MKEK) filtreli maske üretimine başlayabileceğini söyledi.
Ancak virüs sebebiyle maskeden daha önemli bir konuyu, solunum cihazı yani ventilatör meselesinin konuşulması gerekiyor. Zira koronavirüs riskini yoğun yaşayan ülkeler ventilatör cihazı talebinin karşılanmasında sorun yaşıyor. Bu sebeple bu cihazı üretebilecek şirketler harekete geçiriliyor. Dolayısıyla MKEK gibi kabiliyeti olan kamu ve özel şirketlerin ventilatör cihazının ihtiyaç duyulacak oranda üretimi için bir şeyler yapılması şart.
Bilindiği üzere koronavirüs solunum yetmezliği sorunuyla insanları sıkıntıya sokuyor. İngiltere’de ventilatör üreten şirketlerin ve üretme kabiliyeti kazanacak olan mühendislik firmalarının, virüse yakalanan insanların tedavisinde hayati önem arz eden bu cihazı üretebilmeleri için çağrı yapılıyor. Türkiye’de de ilgili yetkililerin bu hususta mutlaka planları vardır, ama yine de hatırlatmakta fayda var.
Çünkü ventilatör akciğerlere oksijen alıp, karbondioksiti çıkararak virüse yakalananların nefes almasına yardımcı olan hayati bir makine. Şu aşamada virüsün yayılmaması için tartışmalar yapıyoruz, ancak bir sonraki adımda ihtiyaç duyulacak tıbbi ekipmanların da vakitlice konuşulması iyi olacaktır.
***
Birçok havayolu Mayıs’ı göremeyebilir!
Koronavirüsünün etkisiyle şu an dünyada birçok havayolu iflasa sürüklenmenin eşiğine geldi. Geçen haftadan bugüne de krizde senaryolar değişmiş durumda. Tablo gün geçtikçe de kötüleşiyor. Araştırmalara göre ise dünyanın önde gelen bazı havayollarının Mayıs ayını göremeyeceği bir kriz söz konusu.
Türkiye’de de turizm ve havacılık sektörü için acilen destek paketlerinin zaman kaybedilmeden açıklanması gerekiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Perşembe günü turizm sektörü için bir paket açıklayacağı belirtiliyor. Ancak fotoğrafın tamamına bakıldığında Hazine ve Maliye, Ulaştırma ve diğer ilgili bakanlıkların da zaman kaybetmeden şirketlerin ayakta kalmasını sağlayacak adımları atmasını zorunlu kılıyor.
Vergilerin, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primlerinin ertelenmesi, borçların yapılandırılması gibi öneriler geride kaldı. Şu aşamada şirketlerin ayakta kalması için maddi destek gerekiyor. İhtiyaca göre Eximbank veya hangi kurum kanalıyla destek sağlanacaksa zaman kaybedilmemesi lazım. Aksi halde bir haftalık gecikme dahi şirketlerin kapanmasına, insanların işlerini kaybetmesine sebep olacaktır. Normalleşme olduğunda ise bu şirketlerin boşluğunu doldurmak kolay olmayacaktır.
ABD ve Avrupa’dan bazı hükümetler havayolları için destek paketleri açıklamaya başladılar. Çünkü şirketler filolarındaki uçakların çoğunu yere indirdiler. Havada olan uçaklar ise düşük dolulukla ve ticari kayıplarla seferler icra ettikleri için şirketlerin nakit rezervlerini hızla tüketiyorlar. İleriye dönük rezervasyonlar iptal edildiği ve normalleşmenin de ne zaman olacağı bilinmediğinden sektöre hükümetlerin desteği olmazsa ayakta kalmaları imkânsız.
Son olarak havayolu ittifak grupları, başta Türk Hava Yollarının (THY) üyesi olduğu Star Alliance olmak üzere SkyTeam ve Oneworld hükümetlere seslenerek, krizi en aza indirmek için destek istedi.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) de geçen hafta sektörün koronavirüs sebebiyle 113 milyar Dolar'ın üzerinde kayıp yaşayacağını açıklamış, hükümetlerin acilen konuya eğilmesini istemişti. Ülkemizde ise geçen hafta Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Enver İşkurt, havacılık sektörünün yöneticileriylebir araya gelerek krizi değerlendirmişti. Henüz destek anlamında somut bir adım atılmadı.
Özetle koronavirüs etkisiyle sıkıntı yaşayan turizm ve seyahat endüstrisi özellikle gelişmekte olan ülkelerde tüm yeni işlerin yüzde 20'sine katkı sunuyor. İstihdam ve katma değer üretilmesinde de ciddi pay söz konusu, ama şu an bu önemli sektör sıkıntı yaşayanların, krizden etkilenenlerin en başında geliyor.
***
Destek için gözler Cumhurbaşkanı Erdoğan’da
Türkiye’yi de derinden etkileyen koronavirüs sebebiyle üretim ve istihdamın sekteye uğramaması, iş gücü piyasasının korunması için gözler Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çevrilmiş durumda.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın en fazla etkilenen sektörler öncelikli olmak üzere tüm sektörleri kapsayacak bir destek paketi açıklanacağını duyurması tüm iş dünyasının beklediği bir haberdi. Bakalım nasıl bir adım atılacak, hangi sektörün ihtiyacını ne kadar karşılayacak?
***
O uçak Bağdat’tan nasıl geldi?
Irak tescilli Fly Baghdad Havayolları'nın hafta sonu ilginç bir yöntemle Türkiye’ye yolcu getirdiği medyaya yansıdı. Ancak hadise kamuoyuna yansıdığı gibi değil. Ciddi bir koordinasyon eksikliği söz konusu ve bu durum Türk sivil havacılığı otoritesini, konumunu, ciddiyetini sarsacak cinsten. Henüz sorumlular konusunda ve hadisenin gerçekte nasıl geliştiği hususunda bir açıklama yok. Sanıyorum Ulaştırma Bakanlığı’nda soruşturuluyor.
Uçağın Irak’tan boş olarak yola çıktığını Türkiye’ye bildirip, dolu geldiği iddiası doğru değil. Ulaştırma Bakanlığı’ndan 57 Türk işçisi getirmek üzere izin alınmış. Zira herhangi bir havayolunun Türkiye’de varacağı meydandan slot (iniş, kalkış ve altyapı kullanma izni) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden de uçuş izni (permi) almadan yola çıkması söz konusu değil. Tüm bu işlemler yapılmış, ama koronavirüs etkisi unutulmuş.
Ulaştırma Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı arasında koordinasyon sağlanmadan, gelen yolcuların karantinaya alınacağı dikkate alınmadan uçuşa izin verilmiş. Uçak Türk hava sahasına girdiğinde Sağlık Bakanlığı Irak’tan gelecek Türk işçiler konusunda haberdar edilmiş. Sağlık Bakanlığı da kısa sürede karantina hazırlığı yapamayacağını belirtince ortalık karışmış.
Konunun Irak’la, uçuş yasağı ile bir ilgisi yok. Tamamen koordinasyon eksikliğinden kaynaklı bir durum…
