Rusya'da uçak ve pilot sorunu var!

Ülke olarak Kovid-19 salgının da etkisiyle birçok olumsuz hadisenin yaşandığı günlerden geçiyoruz. Belki de tek istisna sağlık alanında yaşanıyor. Türkiye, Kovid-19 aşısına erişimde ve aşılanma hızında dünyanın sayılı ülkelerinden birisi konumunda. Bu durumdan azami ekonomik faydayı elde etmek için de kafa yorulması şart. Salgını kontrol altına alan bazı ülkeler yeniden eski günlere kavuşmak için en fazla turist çektikleri ülkelerde tanıtım çalışmaları yapmaya başladılar. Türkiye de artık bu yola girebilir.

Ocak, mart ve şubat aylarında yaşadığımız sıkıntılı salgın süreci sebebiyle birçok ülke Türkiye’ye uçuş yasağı koydu. Bu sebeple turizm sektörü endişeli günler geçirdi. Şu günlerde tekrar güzel bir gelecek için hayal kuruyoruz. Çünkü aşılama çalışmaları iyi gidiyor. Fakat bu olumlu haberin de Türkiye’ye turist gönderen ülkelerde başta da Avrupa olmak üzere iyi anlatmamız, tanıtımlar yapmamız gerekiyor.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, ekibi, sağlık çalışanları ve Bilim Kurulu Üyelerine emekleri, fedakâr çalışmaları için ne kadar teşekkür etsek az. Onlar görevlerini yapıyorlar. Cuma gününden itibaren 18 yaşından gün almış herkes de aşılanmaya başlanacak. Hedef Kurban Bayramı’na kadar nüfusun yüzde 75’in aşılamak olduğuna göre Türkiye’nin sıkıntılı günleri atlatmak üzere olduğunu söylemek mümkün.

Fakat turist ağırlamak için de elbette tanıtım yapılacak ülkeler de önemli. Hindistan, Brezilya, Güney Afrika gibi Kovid-19 “Delta” varyantının yaygın olduğu ülkeler için de tedbirli olmak şart. “Kim olursan ol gel” anlayışında olamayız. Zaten Sağlık Bakanı Koca da bazı ülkelere yasak koymak gerekebileceğini ifade etti. Kısacası salgın sürecine uygun tanıtım ve turist kabul etme politikamızın olması şart.

Aşı karnesi, PCR testi veya diğer tedbirlerle Türkiye’nin güvenli seyahat edilebilecek ülke olarak algılanacak bir politika yürütülmelidir.

Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G Projesi 7. Yürütme Kurulu ve Birinci Faz Kapanış Toplantısı’nda 4,5G’de kullanılan ürünlerin yerlilik oranının yüzde 23 seviyesine ulaştığını açıklamışlar.

Buna benzer bilgileri daha önce BTK yetkilileri de paylaşmıştı. Fakat 4,5G ihalesinde yerlilik kriteri şu an yüzde 45 olması gerekir. Bu birinci husus. İkinci husus ise açıklanan bu yerlilik oranlarının arkasındaki ilginç durum.

Aslında yüzde 23’ün ne kadarının yerli olduğu da tam bilinmiyor. Bir defa bu oranda kafadan yüzde 50 indirim yapmak lazım. Neden mi?

Türkiye’de herhangi bir uluslararası yatırımcının mesela Nokia, Ericson, Huawei gibi telekomünikasyon devlerinin ürettiği ürünün yüzde 51 girdisini yerli olarak belgelemeleri “Yerli Malı Belgesi” almaları için yeterli oluyor. Bu belge alınınca da o ürün yerli oluyor. Peki denetimleri kim yapıyor? Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği çatısı altındaki sanayi ve ticaret odaları. Yani doğru düzgün bir denetim de yok. Ürünler çeşitli şirketler kanalıyla yurtdışından ithal ediliyor. Türkiye’de millileşiyor. İlgili şirkete gönderilip, faturası düzenleniyor. Sonra montaj hattında yüzde 100 yerli bir ürüne dönüşüyor.

Bu ürünler de telekomünikasyon sektöründe 4,5G’de “Yerli Malı Belgesi” ile yerli ürün olarak kullanılıyor. Bir defa yüzde 51’in ne kadarı yerli üretim, ne kadarı başka şirketler kanalıyla ithal edilmiş ürünler olduğu da bilinmiyor. Yüzde 49’luk kısmının zaten ithal edilmesine resmi onay var. Mevzuatlarımız izin veriyor. Bu durumda ihale şartnamelerindeki yerlilik kriteri nasıl hesaplanacak? Bu yaklaşımla Türk müteşebbisler, mühendisler, teknoloji şirketlerimiz nasıl gelişecek? Yerliye geç milliye dur mu diyeceğiz? Kendi düzenlemelerimizle kendi gelişimimizi engelleyeceğiz?

Benzer durum maalesef 5G projesinde de karşımıza çıkacak. Çünkü her şeyi yapacağımızı sanıyor, yetersiz sermaye ve desteklerle her şeye dört koldan saldırıyoruz. Sonra çok az şey yapabiliyoruz. Teknoloji geliştirmeyi, Ar-Ge’yi, ölçek ekonomisini, başkalarının yıllardır bu alandaki emeklerini önemsemeden, suyun derinliğini ölçmeden balıklama atlıyoruz. Hedef belirlemeden ve plan yapmadan yola çıkıyoruz. Sonra da “Yerli Malı Belgesi” gibi yaklaşımlarla makyaj yapmaya kalkıyoruz. Eleştiriler artınca da yerlilik oranlarını yukarı çıkarabilecek her yol mubah oluyor.

Ulaştırma Bakanlığı ve BTK yetkililerinden rica ediyorum 4,5G’deki yerlilik oranlarının yüzde 23 seviyesine nasıl çıktığını bana bir izah etsinler? 4,5G ihale şartnamesine 3 GSM operatörünün; Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone uyup/uymadığını denetlemeyen, müeyyide uygulamayan BTK yaklaşık 6-7 aydır yerlilik oranının yüzde 20’nin üzerine çıktığını telaffuz ediyor. Bu oranda “Yerli Malı Belgesi” ile üretim yapanların oranı nedir? Merak-ı mucibimi giderirlerse memnun olurum. Daha fazla kafalarımız karışmaz…