Hollanda'da 123 yıl sonra ilk kral

Hollandalılar 123 yıl aradan sonra yarın ilk krallarına kavuşacak. Kraliçe Beatrix'in, 33 yıldır oturduğu tahtı yarın büyük oğlu veliaht Prens Willem Alexander'a bırakmasıyla Arjantinli Prenses Maxima ülkenin ilk göçmen kökenli kraliçesi olacak. Ülkede küçük bir grubu oluşturan Cumhuriyetçiler, Kral'ın yıllık 850 bin avroluk maaşının 150 bin avroya düşürülmesi için imza topluyor.

Hollanda'da 1890'da Kral Willem II'nin görevini devretmesinden bu yana taht hep hanedanın kadın mensuplarının elinde oldu. Ancak başkent Amsterdam'da yarın düzenlenecek resmi törenle taç giyecek Prens Alexander (46), 123 yıl aradan sonra bu gidişatı bir süre için de olsa değiştirmiş olacak. Yeni Kral'dan sonra tahtın yasal varisi 9 yaşındaki kızı Veliaht Prenses Amalia olduğu için, önümüzdeki dönemde bu göreve yeniden bir kadının getirilmesi bekleniyor.

Yasalara göre Prens Willem Alexander, sembolik anlamda devlet başkanlığına karşılık gelen krallığın yanı sıra Danıştay Başkanlığı görevini de üstlenecek. Eşi Prenses Maxima ise kraliçe ünvanı alacak. Arjantin doğumlu Maxima aynı zamanda ülkenin ilk göçmen kökenli kraliçesi olacak.

Yeni kralın göreve başlamasıyla kamu binalarında ve mahkemelerdeki Kraliçe Beatrix resimlerinin yerini yeni Kral'ınkiler alacak.

Beatrix'in tahtı bırakma nedenine ilişkin ise bugüne kadar herhangi bir resmi açıklama yapılmadı.

Törenler için 5,5 milyon avro harcanacak

Amsterdam'daki Kraliyet Sarayı ve Nieuwe Kerk Kilisesi'nde yapılacak ve yaklaşık iki aydır hazırlıkları devam eden resmi törene çok sayıda üst düzey misafir katılacak.

Hollanda'nın uluslararası tanıtımına büyük bir katkı yapması beklenen törene özel önem veren merkezi ve yerel yönetim, bir aksaklık yaşanmaması için yoğun çaba harcıyor.

Yaklaşık 5,5 milyon avroya mal olacak törende güvenliği 10 bin polis sağlayacak. Tören günü onbinlerce kişinin tören bölgesine akması beklendiği için şehir merkezindeki birçok nokta ulaşıma kapatıldı. Kraliyet Sarayı'nın bulunduğu Dam Meydanı'nı gören binaların camlarının açılması, balkon ya da çatıya çıkılması yasaklandı. Ayrıca, Amsterdam hava sahası bugünden itibaren güvenlik gerekçesiyle 3 gün boyunca uçuşlara kapatıldı.

Müstakbel Kraliçe'nin ailesi törende olmayacak

Türkiye'den Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'nın Hollanda Kraliyet ailesinin özel konuğu olarak katılacağı törende birçok ülkenin devlet başkanı ve kraliyet ailesi üyeleri yer alacak.

Ancak törene müstakbel Kraliçe Maxima'nın ailesi katılmayacak. Arjantin'de General Videla döneminde Tarım Bakanlığı yaparken, yaşanan insan hakları ihlallerinde rolü olduğu iddiasıyla Hollanda'da sıkça eleştirilen Maxima'nın babası Jorge Zorrequiete'nun özel durumundan dolayı bu kararın alındığı belirtiliyor. Hollanda medyası yeni tartışmaların tetiklenmesinin önüne geçmek için bu kararın alındığı görüşünde. Zorrequiete, kızının 2001'deki düğününe de benzer eleştirilerden dolayı katılamamıştı. Amsterdam'daki törene Arjantin devleti adına törene Cumhurbaşkanı Yardımcısı Amado Boudou'nun katılması bekleniyor.

Kral'a karşı 40 bin imza

Bu arada Amsterdam'da tahta çıkma töreni sırasında bazı protesto gösterileri planlanıyor. Krallığın lağv edilmesini isteyen bazı gruplar, şehrin farklı bölgelerinde protestolar düzenleyecek. Belediyenin gösteriler için özel yer tahsis ettiği protestocuların tutumunu müstakbel Kral Willem Alexander "demokrasinin bir gereği" olarak yorumluyor.

Muhalifler, kral ya da kraliçenin aldığı maaşın azaltılmasını da istiyor. Kralın yılda yaklaşık 850 bin avro aldığını belirten Yeni Cumhuriyetçiler Derneği, söz konusu miktarın 150 bin avroyla sınırlandırılması için kampanya başlattı. Kampanyada şimdiye kadar 20 bin imza toplandığını belirten dernek yetkilileri, 40 bin imzaya ulaşılması halinde konuyu meclis gündemine getirme hakkı elde edecek.

Milletvekili ve senatörler yeniden yemin edecek

Prens Willem Alexander, Kraliyet Sarayı'nda annesinin tahttan feragat ettiğine dair belgeyi imzalayarak görevi devretmesinden sonra eşi Maxima ve üç kızıyla birlikte balkonda halkı selamlayacak. Burada kısa bir konuşma yapacak olan yeni Kral, ardından milletvekili ve senatörlerin hazır bulunacağı olağanüstü toplantıya katılacak.

Senato Başkanı Fred de Graaf'ın yöneteceği oturumda milletvekilleri ve senatörler ikinci kez Kral ve anayasaya sadakatlerini bildiren yemini edecek. Yemin, özel oturuma katılan siyasilerle sınırlı olacak. Daha önce yemin etmeme kararı alan, aralarında Sosyalist Partili (SP) Sadet Karabulut'un da bulunduğu toplam 14 milletvekili ve senatör bu oturuma katılmayacak.

Kraliçe Beatrix'in 1980'de görevi devraldığı yemin törenine ise 15 kişi katılmamıştı.

Nieuwe Kerk Kilisesi'de düzenlenecek törene de katılacak yeni Kral, daha sonra gemiyle halkı selamlayacak.

Willem Alexander'ın tahta geçmesiyle ülkede her yıl 30 Nisan'da kutlanan Kraliçe Günü de değişecek. Bundan sonra Willem Alexander'ın doğum günü olan 27 Nisan, ülke genelinde Kral Günü olarak kutlanacak.

Yetkilerinin daha da kısıtlanmasına onay verecek

Leiden Üniversitesi tarih bölümü mezunu pilot Prens Willem Alexander, birçok ünvan ve göreve sahip. Bunlardan biri de su uzmanlığı. Alexander'ın adı ülke genelinde şimdiye kadar okul, cadde, köprü ve meydan gibi toplam 217 yere verildi.

Avrupa'da tahta geçecek yeni neslin ilk temsilcilerinden ve halk arasında popülariteleri oldukça yüksek olan Willem Alexander ile eşi Prenses Maxima'nın, kraliyeti genel olarak daha da modernleştirmeleri bekleniyor. Kraliyet ailesini yakından izleyen uzmanlar, son yıllarda hükümet kurma sürecindeki rolü dahil bazı yetkileri sınırlandırılan kraliyetin yeni dönemde yönetim kademesinde daha da sembolik hale geleceği düşüncesinde. Willem Alexander da tahta geçmeden önce Hollanda yayın kurumu NOS'a verdiği röportajda, söz konusu çerçevede anayasadaki değişiklikleri kabul edeceği mesajını vermişti.

Krallık tacını taktıktan sonra Hollanda'nın 12 eyaletini gezecek Willem Alexander ve eşi, ilk yurt dışı ziyaretlerini Lüxemburg ve Belçika'ya yapacak.

AA