Bankalardan kredi kartında 'kâr' operasyonu

SEFER YÜKSEL - HT EKONOMİ

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın hafta başındaki "Kredi kartı kullanmayın" açıklaması yeni bir tartışma başlatırken, bankaların kredi kartında sessiz sedasız bir kâr operasyonu yürüttüğü ortaya çıktı. Sektördeki birçok bankanın özellikle son iki ayda çok sayıda kredi kartı iptali ve limit düşürme operasyonuna gittiği belirtiliyor. Sektörün bireysel segmentte önemli oyuncularından biri olan orta ölçekli bir bankanın 200 binin üzerindeki kredi kartını iptal ettiği ya da limitlerini düşürdüğü öğrenildi. Yine orta ölçekli bir diğer banka belli bir süre kullanılmayan ya da az kullanılan kredi kartı sahibi müşterilerine cep telefonu mesajıyla "Kredi kartınızı iptal ediyoruz" mesajı attı. Sektördeki bankaların çoğunun benzer uygulamalara gittiği ifade ediliyor.

KARŞILIK AYIRMAYIP KÂRI ARTIRIYORLAR

Bankaların kredi kartı iptaline gitmelerinin en önemli nedeni olarak kârlılığı artırma istekleri olduğu belirtiliyor. Yılbaşından bu yana faizlerde yaşanan düşüş, KMH gibi bankaların yüksek gelir elde ettiği bazı kalemlere getirilen faiz sınırlaması gibi çeşitli gelişmelerin bankaların kârını etkilemesi bekleniyor. Kârlarında fazla erozyon yaşamak istemeyen bankalar kârlılığı düşürmemek için bilançolarında çeşitli hamleler yapıyor. Bankalar müşterilerine verdikleri her kredi kartı için limiti dahilinde bilançosunda karşılık ayırıyor. Bu da bankanın kârını etkiliyor. Bankaların, özellikle son dönemde aktif olarak kullanılmayan yüksek limitli kredi kartlarının iptaline giderek bu kartlar için ayrılan karşılığı kâra yazmak istedikleri belirtiliyor.

SERMAYE YETERLİLİK ORANINI ETKİLİYOR

Söz konusu kartların bankaların sermaye yeterliliğini de etkilediği için, kart iptalleri ya da limit düşürme bankaların sermaye yeterlilik oranına pozitif yönde yansıyor. Bankaların aktif olmayan bu kartlara ayırdığı karşılık yerine aktif olan kartlara yöneldiği belirtiliyor.

RİSK TAŞIYAN KARTLARI PORTFÖYDEN ÇIKARIYORLAR

Bankaların yüksek miktarda kredi kartı iptaline gitmelerinin en öndemli nedenlerinden biri de portföy temizliği. Kredi kartı müşterilerinin son bir yıllık ödeme alışkanlıklarını inceleyen bankalar, ödemelerde sık sık gecikmeye düşen, ödemelerini yapmayan müşterilerinin ileriye dönük 'ödeyememe' ya da 'batık' riskine karşın kredi kartı limitlerini sıfırlayıp iptal ediyor. Daha düşük riskli ama yine de sıkıntıda gördükleri müşterilerinin ise kart limitlerini ciddi şekilde düşürüyorlar. Böylece bir yandan riski azaltırken bir yandan da sorunlu kartlar için karşılık ayırmıyor ya da azaltıyorlar.

KARTTAN NAKİT 5 YILDA 2 KAT ARTTI

Hafta içinde Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, "Kredi kartı borçlanma değil, ödeme aracı olarak kullanılmalı" uyarısında bulunmuştu. Rakamlar, Babacan'ın açıklamalarını doğrular nitelikte. Türkiye'de ocak-mayıs döneminde yerli kredi kartlarından nakit çekme tutarı 2008 yılının aynı dönemine göre yüzde 105 artarak 15 milyar 191 milyon liraya ulaştı. 2008 yılında yerli kredi kartlarından 19 milyar 949 milyon lira, geçen yıl 31 milyar 270 milyon lira, bu yılın ilk 5 ayında ise 15 milyar 191 milyon lira çekildi. Rakamlar Türk halkının kredi kartını borçlanma aracı olarak kullandığını gösteriyor.

EN FAZLA KREDİ KARDI YAPI KREDİ'DE

Banka Adı Kart Sayısı

Yapı Kredi 9.572

Garanti Bankası 9.171

İş Bankası 6.039

Akbank 5.961

Finansbank 5.388

Ziraat Bankası 3.511

Vakıflar Bankası 2.880

Halk Bankası 2.771

HSBC 2.261

Denizbank 2.195

Bank Asya 2.042

TEB 1.837