Suriye'de parmak ısırma mücadelesi

YENİ PARALI ASKERLER

Suriye'deki pozisyonumuzda sahadaki duruma göre gerçekçilikten hareketle bazı değişiklikler var. Geçen yıl ABD Başkanı Trump'ın, "Suriye'den çekiliyoruz" açıklamasıyla birlikte Türk yetkililer, ABD'nin bu kararını olumlu bulduklarını ifade etmişlerdi. Sonraki süreçte Trump'ın kararına sahadaki ABD unsurlarının uymadıklarını gördük. Washington'a giden YPG üst kadroları Trump'tan koruma sözünü aldılar ve ABD, Suriye'den çekilmekten vazgeçti. Daha da ötesi ABD, Suriye'ye tahkimatını artırdığı gibi yeni paralı askerler sevk etti.

Türkiye, güvenli bölge tezinden vazgeçmediği gibi güvenli bölgenin şeklinin nasıl olacağı, bu bölgeyi kimin kontrol edeceği ve terör örgütünün ve ağır silahların bölgeden tamamen çıkarılmasının gereğine işaret etti. Çünkü CENTCOM, PKK/YPG ile birlikte Suriye'nin yüzde 32'sine hükmediyor.

GÜVENLİ BÖLGE MÜZAKERELERİ

ABD ile güvenli bölge görüşmeleri ve müzakereleri henüz yazılı anlaşma boyutuna gelmedi ancak kararlı bir şekilde ilerliyor. Akçakale'de Müşterek Harekat Merkezi kuruldu, Türkiye Suriye'de İHA uçurmaya başladı ve ardından Türk-ABD askerleri helikopterlerle uçmaya başladı. Henüz karadan giriş söz konusu değil. Terör örgütünün sınır hattından 5 kilometre derinlikteki bütün mevzilerinin söküldüğü ve buralardan çekildiği açıklandı. Türkiye ise "gözümle görmeden, kendim tespit etmeden inanmam" diyor.

Türkiye'nin ABD ile müzakerelerde pozisyonu şu: "Önceki tecrübelerine de dayanak ABD'ye güvenmiyor ancak Suriye'ye girişte ABD vizesi ya da ABD ile birlikte giriş anlamına gelebilecek bu fırsatı da kaçırmak istemiyor."

PARMAK ISIRMA OYUNU GİBİ

Türkiye'nin ABD ile yürüttüğü çetin müzakerelerde çok üst düzey bir yetkilinin ifadesiyle, "Birbirimizin parmağını ısırıyoruz. 'Ah parmağım' diyen kaybedecek ya da pes etmiş sayılacak ama kimse 'ah' diye bağırmıyor. Tezlerimizden ve bazı konularda ısrarımızdan asla geri adım atmıyoruz."

Peki Türkiye Fırat'ın doğusunda güvenli bölge tesisi müzakerelerinde ne istiyor, ABD ne yapıyor, masadaki görüşmelerin detayları neler? İşte önemli bazı detaylar:

- Masada değerlendirilen ve karar aşamasında olan bazı konular gizli, bazıları ise kamuoyuna açık şekilde ilerliyor. Netleştikçe ve mutabakat sağlandıkça kamuoyuna açıklanıyor.

- Türkiye, ABD ile görüşmelerin hiçbirinde güvenli bölgenin azalıp artan seviyede ama ortalama 40 kilometre derinlikte olması ısrarından vazgeçmedi.

- ABD'nin TSK'nın sahaya yayılmasını engellemek ve PKK/YPG'ye yönelik operasyonunu önlemek için oyalamak amacıyla bu adımı attığı ifade ediliyor. Türk yetkililerin buna verdiği yanıt, "Çok geniş ve risklerle dolu bir coğrafyadan söz ediyoruz. Buraya ABD ile girmenin avantajları var. Ayrıca daha önce ABD, girmeyin diyordu şimdi ise Türkiye buraya girme ve terörü temizleme imkanına kavuştu. Sözlerini tutmazlarsa biz yapacağız ve terörü temizleyeceğiz" oldu.

- Türkiye'nin daha önce Fırat'ın doğusunda askeri birliklerinin olmadığı, havadan gözetleme imkânının bulunmadığı, bir tankının dahi olmadığı ifade ediliyor. Şimdi ise Türkiye buraya karadan girme imkânına kavuştu.

- Önemli konulardan biri terör örgütünün elindeki ağır silahların toplanması. Başlangıçta 5+9=14 kilometrede ağır silahlar toplanacak ve terör örgütünün kazdığı mevziler imha edilecek. Türkiye, bunları kendisi tespit etmek istiyor.

- Türkiye, ABD'ye güvenmiyor ancak şu anda terör örgütünü oradan çıkarmak için başka çare de yok yaklaşımı hakim. Yani aşama aşama, sabırla işlenen bir strateji izlenecek.

- ABD'nin, "birlikte güvenli bölge oluşturma" teklifi Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a sunuldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "başlayın" diyerek onay verdi.

- Önümüzdeki süreçte ABD ile Türk askeri ortak devriye görevi üstlenecek ve bunun için devriye karakolları oluşturulacak. ABD'nin askerlerin eğitim sürecinden geçirilmesi talebine ise olumsuz yanıt verildi. Çünkü Münbiç'te bununla ilgili olumsuz hatıralar var.

- Hava sahasının kontrolü bugüne kadar olduğu gibi yine ABD'de olacak ancak hava sahasının koordinasyonunda Türk askerinin de sözü olacak. Beklenti bu yönde...

- Türk askeri içeri girdiğinde terör saldırısı gibi risklerle karşılaşır mı? ABD bu konuda bir güvence vermedi ancak ortak devriye atacak olan Türk ve ABD askerlerine, CENTCOM ile ilişkilerinden dolayı PKK/YPG'nin saldırmayacağı öngörüsüyle hareket ediliyor ama risk her zaman var.

- Nihai hedef, Irak ve Suriye sınırının tümünde entegre şekilde terörden arındırılmış 35-40 kilometrelik bir güvenli kuşak, bir başka tabirle Mavi Kuşak oluşturmak.

- PKK/YPG nereye çekilecek. Beklenti ABD'nin Cezire bölgesine PKK'yı yerleştirmesi ancak derinlik konusunda henüz mutabakat sağlanamadığı için PKK/YPG'liler bir yere gitmiş veya çekilmiş değil. TSK, biraz da sahayı gözetleyip kontrol ederek bu mücadeleyi sürdürecek.

- Türkiye, YPG konusunda ABD'ye bir söz verdi mi ya da müzakerelerde bu başlık var mı? Henüz bilmiyoruz ancak Suriye'nin geleceği, geçiş yönetimi ve Anayasa yazım komisyonu süreci gündeme geldiğinde bunun detaylarını da öğreneceğiz. Terör örgütü Suriye'den çıkarılmadan oturulacak bir masada, ülkenin yüzde 32'sini kontrol eden bir YPG, bazı güvenceler ve statüler talep edecektir.

İDLİB'DE OPERASYONEL GÖREV

Esad rejiminin TSK konvoyunu vurması ve ardından ablukaya almasının ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Moskova'da Putin'le görüşmüştü. Bu görüşmede İdlib'in geleceğine yönelik çok önemli kararlar alındı. Rusya, sahaya daha fazla askerini yerleştirecek. Türk ve Rus askerlerinin ortak devriyesi ve HTŞ'ye karşı bazı operasyonlar söz konusu olabilecek. Ateşkes ilan edildi ancak bozulursa bugüne kadar muharip görev yapmayan ve İdlib'in çevresindeki gözlem noktalarından çıkmayan Türk askeri muharip görevler de üstlenebilir.

Sığınmacıları karşılamak üzere TSK'ın sınırımızdan 15-20 kilometreye kadar çekilmesi önerisine sıcak bakılmadı. TSK gözlem noktalarını bırakmayacak. Radikal unsurların tasfiyesi ve kaynak ülkelere gönderilmesi için adımlar atılacak...