AYM'den emsal karar! "Asansörden kaba şekilde indi” denildi! Görev yeri değiştirildi
Anayasa Mahkemesi, kamuda bir çalışanın açtığı tazminat davasını karara bağladı. "Asansörden kaba bir şekilde indi" denilerek görev yeri değiştirilen kamu çalışanına 20 bin lira tazminat ödenecek
Anayasa Mahkemesi (AYM), kamuda keyfi görevlendirmelere ilişkin önemli bir karar aldı. İstanbul’da görev yapan bir kadın memurun, kuruma bağlı farklı yerde bulunan bir birime geçici görevlendirildi. Birlikte yaşadığı annesinin ağır hasta olmasını gerekçe göstererek, görevlendirmenin iptalini istedi. Bu talep üç yıl sonra kabul edildi. Ancak kısa bir süre sonra amirinin bulunduğu asansörden “kaba bir şekilde” indiği gerekçesiyle görev yeri yeniden değiştirildi. Kadın memur, işlemin iptal için açtığı davadan sonuç alamayınca Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Anayasa Mahkemesi, kadın memurun “aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği”ne karar vererek, 20 bin TL tazminata hükmetti.
LİMANA GÖNDERİLDİ, DÖNDÜ
AYM’nin kararına konu olaylar dizisi 2001 yılında başladı. Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı İstanbul Bölge Müdürlüğü’nde memur olan N.F. Kasım 2001’de Ambarlı Liman Başkanlığı’na geçici görevlendirmeyle gönderildi. Birlikte yaşadığı annesinin ağır hasta olmasını gerekçe göstererek, görevlendirmenin iptalini için birçok kez kurumuna başvurdu. 2003 yılında bu talebi kabul edilerek, geçici görevlendirmesi iptal edildi.
“ASANSÖRDEN KABA İNDİ” DENİLEREK GERİ GÖNDERİLDİ
Ancak kısa bir süre sonra amirinin bulunduğu asansörden “kaba bir şekilde” indiği gerekçesiyle hakkında idari soruşturma başlatıldı. Savunmasının alınmasının ardından da önce ikaz edildi, ardından de 2006 yılında yeniden Ambarlı Limanı’na görevlendirildi.
MAHKEME İPTAL ETTİ, DANIŞTAY’DAN DÖNDÜ
N.F. bu görevlendirmenin iptali istemiyle dava açtı. İstanbul 2. idare Mahkemesi, N.F.’nin talebini haklı görerek, görevlendirmenin iptaline karar verdi. Ancak Kurum bu karara temyiz etti. Bu sırada N.F.’nin annesi hayatını kaybetti. Temyiz talebini görüşen Danıştay 5. Dairesi yerel mahkemenin kararını bozdu. Kararda görevlendirmenin yer değişikliği değil, birim değişikli mahiyetinde olduğu bu nedenle de hukuka uygun olduğu belirtildi.
MAHKEMEDEN BİN TL TAZMİNAT ALDI
Bu arada N.F.’nin açtığı tam yargı davası tazminatla sonuçlandı. İstanbul 2. İdare Mahkemesi’nin Ocak 2009 tarihli kararı ile N.F. hakkında tesis edilen işlemde idarenin hizmet kusuru bulunduğu belirterek, bin TL tazminata hükmedildi.
AYM İHLAL KARARI VERDİ
Danıştay kararının kesinleşmesinin ardından N.F., Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu. Başvuruyu değerlendiren AYM, kadın memurun “aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği”ne karar vererek, 20 bin TL tazminata hükmetti.
İŞTE GEREKÇE
Kararda özetle şu değerlendirmede bulunuldu:
DENGE GÖZETİLMELİ: Kamu görevlilerinin atanması veya nakil işlemlerinde gözetilen kamusal yarar ile bireyin aile hayatına saygı hakkından yararlanmasındaki bireysel çıkar arasında makul bir dengenin kurulması gerekir. Söz konusu dengenin sağlanamaması durumunda aile hayatına saygı hakkının zedeleneceği gözden kaçırılmamalıdır.
Başvurucunun hasta ve bakıma muhtaç annesine bakabilmesinin kolaylaştırılması için hukuki ve fiili engellerin ortadan kaldırılması, aile hayatına saygı hakkının devlete yüklediği pozitif yükümlülüklerin bir gereğidir. Bu yükümlülük başvurucunun görev yerinin hiçbir koşulda değiştirilemeyeceği anlamına gelmemektedir.
AYNI OLAY İKİ FARKLI KARAR: Başvurucunun görev yerinin değiştirilmesinin gerekçelerinden biri amirine karşı devlet memuruna yakışmayan tutum ve davranışlarda bulunduğu iddiasıdır. Görevlendirme işlemine karşı açılan iptal davası, derece mahkemesince reddedilmiştir. Başvurucunun annesinin sağlığıyla ilgili mazeretine rağmen başka bir yerde görevlendirilmesine ilişkin işlem, iptal davasında hukuka uygun kabul edilirken tam yargı davasında ise hukuka aykırı bulunmuştur. Ancak iptal davasına bakan derece mahkemesince başvurucunun annesinin sağlık mazeretine yönelik olarak hiçbir değerlendirme ve açıklamada bulunulmadığı, aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği iddiaları hakkında yeterli gerekçe ortaya konulmadığı anlaşılmıştır.
KAMU YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ YERİNE GETİRMEDİ: Bunun yanında başvurucunun iptal davasına ilişkin yargılama sürecinde tam yargı davasının lehine sonuçlandığını bildirmesine rağmen derece mahkemesinin karar gerekçesinde bu hususa yönelik hiç bir değerlendirme yapılmamıştır. Derece mahkemesi karar gerekçesinin, görevlendirme işlemiyle güdülen kamu yararı meşru amacı ile başvurucunun aile hayatına saygı hakkı arasında adil denge kurulmasına yönelik yeterli unsurlara sahip olmadığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla aile hayatına saygı hakkı kapsamındaki pozitif yükümlülüklerin kamu makamlarınca yerine getirilmediği sonucuna ulaşılmıştır.
ELEM VE ISTIRABI GİDERMEDE YETERLİ DEĞİL: Öte yandan başvurucuya ödenmiş olan tazminat miktarının, başvurucunun annesine olan bakım yükümlülüğünü yerine getirememesi nedeniyle duyduğu elem ve ıstırabı gidermede yeterli olmadığı kanaatine varılmıştır. Açıklanan gerekçelerle, Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine ve başvurucuya tazminat ödenmesine karar verildi.
