'Çevirmen erkek olsaydı manken misin denmezdi'

HT CUMARTESİ / FÜSUN SAKA

İstanbul Başsavcılığı tarafından hakkında muzır soruşturması açılan Ölüm Pornosu (Snuff) kitabının çevirmeni Funda Uncu’nun ifade vermesi için çağrıldığı karakolda yaşadıkları gazetelerin birinci sayfalarına taşındı: “Fikir suçundan şüpheli olmama rağmen bana adi suçlu gibi davranıldı. Bir polis memuru ‘Utanmıyor musun bunu yazmaya, sen manken misin, daha önce düştün mü bu karakola?’ dedi.” Karakolda kötü muameleye maruz kaldığını söyleyerek savcılığa suç duyurusunda bulunan Uncu, “Kadın olduğu için hakarete uğradım” diyor.

Kitabın yazarı değil çevirmeniyken bu durumda kalmanız sizce neyin sonucu?

Ben sadece metni doğru olarak Türkçe’ye çeviririm, yorum katmam, ekleme çıkarma yapmam. Metinlerdeki sözcükler üzerinde hukuki anlamda tam sorumluluğum yok. Buna rağmen yargılanıyorsam, değişmesi gereken bir kanun var demektir.

Çevirdiğiniz kitap müstehcen olarak değerlendirildi ve toplatılması için dava açıldı. Bu kararı nasıl karşılıyorsunuz?

Çocukları müstehcen eserlerden korumak için, Ölüm Pornosu’nu toplatmak adına dava açıldı. Şunları sormak istiyorum: Bu edebi eseri okumak isteyen binlerce yetişkinin hakkı nereye gidiyor? Ölüm Pornosu dünyanın hiçbir yerinde toplatılmadığı için İngilizler, Almanlar, Portekizler çocuklarını koruyamamış mı demek oluyor? Dünyanın çocukları müstehcen eserlere kurban mı gitmiş? Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu önce bu sorulara cevap versin, sonra da diğer ülkelerde ne tür yöntemler kullanıldığını araştırsın.

KESİNLİKLE BİR EDEBİ ESER

Bir kitap sizce ne kadar müstehcen olabilir?

Eserin amacı bir davayı ortaya çıkarmak, gerçekleri anlatmaksa müstehcen olmasında sakınca yok. Chuck Palahniuk, Ölüm Pornosu’nda kadın vücudunun metalaştırılmasını şiddetli bir şekilde eleştiriyor. Bir porno kraliçesinin hayatından kesit anlatıyor. Gerçekçi bir şekilde anlatmak için müstehcen tabirler kullanılmış. Ölüm Pornosu bir eleştiridir ve kesinlikle bir edebi eserdir.

Çevirmen bir kadın değil de erkek olsaydı, sizce yine aynı tepkiyi alır mıydı?

Yaşananlar bana şunu gösterdi: Adında “porno” kelimesi geçen bir edebi eseri çeviren kişi kadınsa; manken oluyormuş, karakollara düşüyormuş. Ne acı. Bu romanı çeviren erkek olsaydı, bana hakaret eden polis, ona “Manken misin, buralara düştün mü?” diye sormazdı. Çünkü o polis memurunun kafasındaki kadın modeli, evinde oturup çocuklarına bakar, kocasına hizmet eder. Bunun ötesinde başka bir sorumluluğun altına girmez. Girerse de ancak manken olur, karakollara düşer. Kadın olduğum için polis memurunun keyfi davranışlarına maruz kaldım. Aşağılayan sözler, mesleğimi ve cinsel kimliğimi hedef aldı. Mankenlik de bir iştir, aşağılanacak bir meslek değildir. Bana göre mankenler her gün karakollara düşmez.

'BEYİN KANAMASI GEÇİRDİM, HUZUR İÇİN BODRUM'A YERLEŞTİM'

- İzmirliyim. Dokuz Eylül Üniversitesi Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdim. 8 yıldır Ayrıntı Yayınları’nda çevirmenim. Aynı zamanda yeminli noter çevirmeniyim.

- Bir dönem müzik grubu Kurban’ın menajerliğini yaptım. Basın danışmanı olarak da çalıştım.

- Bana bir şeyler hissettiren her müziği dinlerim ama soul, funk, caz önde gelir. J. R. R Tolkien gibi hayal gücü geniş veya Chuck Palahniuk gibi aykırı yazarları severim. Bağımsız yönetmenlerin, Avrupalı sinemacıların filmlerini izlerim.

- 2007’de beyin kanaması geçirdim ve daha sakin bir hayat için bir yıl önce İstanbul’dan kaçıp Bodrum’a yerleştim.

MANKENLER NE DEDİ?

EBRU GÜZEL: Toplumun kadınlara bakışını gösteriyor

"Bu, tek başına mankenlikle ilgili bir sorun değil. Kadın ve cinsellik üzerinden, cinsiyet eşitsizliği üzerinden ele alınmalı. Avrupa Topluluğu tarafından yapılan kadın ve cinsellik araştırmalarında en geride çıkıyoruz. Derin ve köklü bir kültürel sorun. Söz konusu bir manken değil hemşire, hostes de olabilirdi. Toplumun kadınlara bakış açısını gösteriyor."

SEMA ŞİMŞEK: Bu ülkeden her şeyi bekliyorum

"Ne diyebiliriz ki... Bu ülkeden her şeyi bekliyorum ve çok üzülüyorum. Çevirisini yapmış olduğu bir kitap için suçlanan bir kadın ve bunu bile algılayamayan bir polis memuru. Çok acı. Meselenin mankenlik kısmı önemli değil. Bir çevirmenin sorguya alınması çok saçma."