'Tüketici karar versin'

En sıcak konuyla başlayalım. Kurda son günlerde yaşanan hareketlilik sizi nasıl etkiliyor?

Türkiye'deki bütün üreticiler gibi biz de kurdan etkilenen bir yapıdayız. Türkiye'de maalesef birçok ürünün girdisini sağlayan hammaddeler ithal. Dövizle fiyatlandırılıyor. Dövizin bu kadar çok hareketli olması da ticarette önümüzü görememek anlamında sıkıntı yaratıyor. Fiyat geçişleriyle ilgili sıkıntıda kalıyoruz. Şu an 5.60 seviyesinde 5.20'yken bir sipariş veriyorsunuz, malı aldığınızda ve parasını ödediğimizde kur 5.60'lara gelmiş oluyor. Aradaki farkı anında piyasaya yansıtamıyoruz. Bu da negatif anlamda sahaya yansımasına sebep oluyor. Herkes fiyatlarını dengede tutmaya çalışıyor. Güven konusunda istikrarı sağlamak zor oluyor.

'MARKALAR İLE MARKET MARKALARI ARASINDAKİ MAKAS HEP KORUNDU'

Fiyatları tam olarak yansıtamadığınızdan bahsettiğiniz ama marketler fiyatları enflasyonun çok üzerinde artırmakla eleştirildi. Bazı ürünlerde artışların yüzde 70'leri bulduğu hesaplandı. Bu eleştirilere ne diyorsunuz?

Biz üreticiler olarak inanılmaz zorluklarla bu döngüde süreci yönetiyorduk, o süreçte hiç kimsenin fahiş fiyatlar oluşturduğunu düşünmüyorum. Oynak zeminde fırsatçılar çıkmış olabilir ama herkes çok net şekilde yapıyı gördü. Market markalarında üretici marjı çok düşük olduğu için en ufak bir döviz hareketliliği ya da bir girdi maliyetinde artış fiyatlara dokunuyor tabii. Ancak bu süre zarfında normal markalar ve market markaları arasındaki makas hep korunarak devam etti.

Nedir bu makas?

Bugün A markasında bir ürünün fiyatı 10 TL iken market markası ortalamaları 6 TL civarında.

'GİDERLERİ MİNİMUMA İNDİRMEK AVANTAJ SAĞLIYOR'

Aradaki fark büyük. Bunu nasıl sağlayabiliyorsunuz?

Yüksek indirim marketlerinin hedefi market markaları ile direk üreticiden alıp, en iyi kaliteyi en iyi fiyata rafta konumlandırmak. Mağaza yapıları, mağazalarının küçük olması, daha az personel çalıştırmaları, depolarıyla beraber yaptıkları lojistikle genel giderlerini minimuma indiriyorlar. Yüksek indirim marketleri birçok temel ihtiyaç malzemelerinde kısıtlı alternatif seçenekleriyle direkt tüketicinin en ihtiyaç duyduğu noktaya yönelirler ve onun satışını gerçekleştirirler Bu da kümülatif maliyetleri düşürdüğü için market markalarının fiyatlarını otomatik olarak düşürüyor. A markasının pazarlama ve reklam gibi ekstra giderleriyle birlikte makas açılıyor.

Market markalarına sınırlamanın enflasyonu artıracağını söylemiştiniz...

Market markalı ürünler enflasyonla mücadelede çok önemli bir rol üstleniyor. Eğer market markalı ürünlere bir sınırlama getirilirse enflasyon çok hızlı bir şekilde yükselişe geçer ki bunu hiçbirimiz istemeyiz.

Özel Markalı Ürünler Sanayicileri ve Tedarikçileri Derneği (PLAT) Yönetim Kurulu Başkanı İmer Özer, Haberturk.com Ekonomi Müdürü Naime Sert'in sorularını yanıtladı.

PAZARIN CİROSU 50 MİLYAR TL

2018 yılında market markaları ne kadar büyüdü?

Market markaları bizim yaptığımız ölçümleme ve Nielsen'den aldığımız verilere göre yaklaşık yüzde 70 büyümeyle kapattı 2018'i. 50 milyar TL gibi de bir işlem hacmi ölçüyoruz.

Önceki yıl büyüme oranı neydi? Kurdaki dalgalanmalar ve enflasyon tüketicinin tercihlerini nasıl etkiliyor?

2017'de pazar yüzde 30 mertebelerinde büyümüştü. Bu sene yüzde 70 mertebesinde büyümesi hem fiyatlardaki hareketin karşılığı hem de tüketicinin tercihi olarak ortaya çıktı. Tüketici geçen sene fiyata baktı ve market markalı ürünü tercih etti. Tüketici fiyat bilinci daha önce yüzde 61 iken son araştırmada yüzde 91'e çıkmış. 10 kişiden 9'u fiyatını ölçerek biçerek ve analizini yaparak alışveriş yapıyor. A markasını da market markasını da aynı firmanın ürettiğini fark eden tüketicinin güveni arttı.

'SEÇİMDEN SONRA YASALAŞMASI BEKLENEN PERAKENDE YASA TASLAĞI İLE İLGİLİ BAKANLIĞA GİDECEĞİZ'

Yerel seçimin hemen sonrasında çıkarılması planlanan Perakende Yasası kapsamında market markalı ürünlere sınırlama getirilecek. Yeni düzenleme sektörde rekabeti nasıl şekillendirecek? Market markalarını nasıl etkileyecek?

Seçimlerden sonra bakanlığa gidip konuyla ilgili düşüncelerimizi aktaracağız. Market markalarını kısıtlamakla alakalı ölçü için dünyayı da araştırdık. Avrupa'da da dünyanın birçok ülkesinde de böyle bir kısıtlama söz konusu değil. Kararı tüketiciye bırakmak lazım. Tüketici rafa gittiğinde A, B ya da market markasını alabilsin. Tüketici aldığı zaman o ürün rafta yaşıyor. Bugün market markalı ürünler yüzde 20'ye gelmiş, yüzde 20'nin üzerine çıkan kategoriler var. Tüketici almadığı zaman marketin o ürünü rafta konumlandırması mümkün değil. Satılmayan ürünün raf maliyeti bütün marketler için çok yüksek.

'SERBEST PİYASA EKONOMİSİNE MÜDAHALE SIKINTI YARATIR'

2016 yılında da market markalı ürünlere kota getirilmesi talep edilmişti. O zaman konu nasıl çözüldü?

2016 yılında sanayi bakanlığının çalışması olmuştu. O zaman da söylemiştik yine aynısını söylüyoruz kararı tüketiciye bırakalım. Şu anda enflasyonun çalkantılı olduğu döviz hareketlerinin daha hızlı olduğu bu dönemde bu serbest piyasa ekonomisine ne kadar müdahale edersek o kadar çok sıkıntı yaşayacağımızı düşünüyorum.

'AVRUPA'DA MARKET MARKALI ÜRÜNLERİN PAZAR PAYI YÜZDE 40'IN ÜZERİNDE'

Diğer ülkelerde durum nasıl?

Avrupa'da, İngiltere'de İspanya'da market markalı ürünlerinin pazar payı yüzde 40'ın üzerinde yüzde 50'ye dayanıyor hatta .

Perakende yasa taslağı yöresel ürün kullandırma ve belli rafları bu ürünlere ayırma zorunluluğu getirecek. Bu market markalarını nasıl etkiler?

Yöresel ürün tanımının ne olduğuna bağlı. Bunu biz de görüşmemizde dile getireceğiz.

Taslak marketlere mesafe sınırı getirmeyi de hedefliyor. Mesafe sınırı market markalarını etkiler mi?

Türkiye'de20 binin üzerinde yüksek indirim market zinciri var. Sayı 25 binin üzerine geldiğinde pazarın doygunluğa ulaşacağını öngörüyoruz. Mesafe zorunluluğuyla yeni şube açılma hızı biraz daha yavaşlayabilir.

'SÜT UZAK ARA LİDER'

Market markalarında tüketici en çok hangi ürünleri tercih ediyor?

Süt uzak ara market markalarında pazar lideri. Sütle beraber temizlik ürünleri, tuvalet kağıdı, bakliyat ve yağ gibi ürünler pazar payı en yüksek olanlar. Türkiye pazarında market markalarının payı yüzde 20. Kozmetik yüzde 12-13 mertebelerinde. Bazı ürünlerde yüzde 22-23'e çıkıyor.

Bunlar aynı zamanda en çok fiyat artışının yaşandığı ürünler değil mi?

Temel ihtiyaç ürünleri. Kozmetik markaları biraz geriden geliyor. Çünkü kadınların kozmetik ürünlerde marka algısı biraz daha fazla.

'4 ÜRÜNDEN BİRİNİN MARKET MARKALI OLMASINI HEDEFLİYORUZ'

Bu yıl için büyüme öngörünüz ne?

Şu anda piyasadaki 5 üründen biri market markalı. 2019 sonunda 4 üründen birinin market markalı olmasını bekliyoruz.

Sektör ne kadarlık ihracat hacmine sahip?

Derneğin içinde ihracat şampiyonları var. Sadece market markalı ürün üreten şirketler var.

'YABANCI PAZARIN DİNAMİKLERİNİ ÖĞRENİYORUZ'

Fason üretim yerine kendi markanızla daha yüksek gelir elde edemez misiniz?

Bugün yurtdışında kendi markanızda var olmak uluslararası bir marka çıkarmak çok da kolay değil. Özellikle hızlı tüketim ürünlerinde bu daha da zor. Market markaları şöyle bir avantaj sağlıyor. Siz eğer uluslararası mecrada boy göstermek istiyorsanız pazarın dinamiklerini öğreniyoruz

'KOZMETİK VE DETERJAN İHRACATTA ÖNE ÇIKIYOR'

İhracatta öne çıkan bölgeler hangileri?

Avrupa pazarı iyi hakim olduğumuz bir alan. Komşu ülkelerden de Irak öne çıkıyor.

En fazla ihraç edilen ürünler neler?

Gıda işin farklı bir boyutu. Renkli kozmetik, ıslak mendil ve deterjan ürünleri en çok ihraç edilenler.