Dolar artışı nereye kadar?

Ekonomide ve finansal piyasalarda normale dönüşte dün döviz kuru ön aldı. Seçim sonrasında kademe kademe yükselen döviz kuru dün birden hızlandı.

➔TL karşısında dolar bir günde yüzde 7.5 yükselerek 23.25’e çıktı. Euro ise yüzde 8 artışla 25.02 TL’ye yükseldi. Seçim sonrasında toplam artışlar dolarda yüzde 16.4’e, euroda yüzde 17.0’ye vardı.

➔Sepet kur bazında artış yüzde 16.7’ye çıkarken, TL’nin seçim sonrası değer kaybı yüzde 14.3 olarak gerçekleşti.

➔Seçim sonrası 8 iş gününde yüzde 14.3 varan kayıp oldukça hızlı ve büyük.

➔Kurda seçim sonrası hızlı artış bekleyenlerin kamuoyuna yansıyan tahminleri dolarda 24-25 düzeyinde yoğunlaşıyordu. Bu düzeye yaklaşıldı.

➔TL’nin aşırı değer kazanmasından ve ücret artışlarından yakınan ihracatçıları kısmen rahatlatacak düzeyde bir kur artışı denilebilir.

➔Bloomberg'e konuşan kaynaklara göre Mehmet Şimşek yönetimindeki Hazine ve Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası'ndan kamu bankaları üzerinden gerçekleştirilen döviz müdahalelerinin yumuşatılmasını istedi.

➔Döviz kurunda son 1.5 yılın en hızlı günlük artışı da böyle gerçekleşti. Kamunun gözetiminde bir artış yapıldığı kanısıdır ki, diğer piyasalara etkisi pozitif yönlü oldu. Türkiye risk priminin göstergesi CDS’ler gerilemeye devam ederken, borsa sert yükselişini sürdürdü.

➔Elbette herkesin kafasında kurdaki bu artışın nereye kadar gideceği sorusu var.

➔Bunun yanıtı birkaç faktöre bağlı.

➔İlki kısmen ekonomi yönetiminin kararına bağlı. Hangi düzeyi enflasyonla mücadeleye ve kamu kesiminin dövizde en büyük açık pozisyonu taşınması nedeniyle bütçede uğrayacağı açıklara katlanılabilir gördüğü önemli.

➔İkincisi elinde döviz fazlası bulunduran yurtiçi yerleşiklerin TL’ye geçmeye razı olacakları düzey de belirleyici.

➔Onları razı edecek çözümün iki ucundan biri kurun düzeyi, diğeri faizin seviyesidir. Çünkü TL’nin getirisinin muhtemel kur artışını karşılıyor hatta aşıyor olması lazım ki, dövizlerini bozdursunlar.

➔Üçüncüsü yabancı sermaye yatırımlarının kendilerini güvende hissedecekleri kur düzeyi de bulunmalı. Yabancılar için faizden çok kurun düzeyi önemli. Ancak faizlerin normalleşmesi de kurdaki istikrarın sağlaması açısından etkili.

➔Eğer kurdaki yükseliş faizin düzeyine göre yeterli bulunursa hem yerliler hem yabancılar döviz bozdurur. Bu düzey de zaten kur artışı için yeterlidir.

➔Ekonomi yönetiminin de herhalde başlatmak istediği hareket budur.

➔Bunun için önce kurun ve faizin yükseltilmesi gerekir ki, yabancı sermaye gelsin ve işin içine yerli sermaye de katılsın. Sonra kur da faiz de yavaş yavaş aşağıya doğru süzülürse kaydırak kurulmuş olur. Herkesin para kazandığı tatlı bir dönem.

➔Böyle bir mekanizma kurulduğunda para kazanmak isteyen yerli ve yabancı kayıtsız kalamaz.

➔Ama dövizini bozduranlar ve TL enstrümanlara geçenlerin kazanabilmesi için, kurun daha fazla artmaması faizlerin gevşememesi, en azından yükselmemesi gerekir.

➔Böyle bir kaydırak kurulduğunda kaydırağa atlayanlar bir kurdan bir de faizden çifte kazanç umarlar. Ama ava giden avlanır misali, bazen umulanın tersi gerçekleşir.

➔Kısaca döviz konusunda ipler kamunun elinde ve ne yapmak istediğine bağlı olarak kurun düzeyi değişecek. Rasyonel politikalara dönme konusunda dün dövize müdahale kaldırılarak bir ciddi adım atıldı. Piyasanın tepkisi görüldü.

➔Ancak kamu kesiminin döviz kuruna müdahale yöntemini bir kenara bırakırken, yeni yöntemini kullanmadığını belirtelim. Onun adı da faiz artışı ve yeni Merkez Bankası yönetiminin oluşumudur.

➔Faiz artışı, yeni para ve kur politikası kararının yeni yönetim tarafından alınması daha uygundur. Yeni yönetime kredibilite kazandırır. Bu açıdan başkan ve Para Politikası Kurulu üyelerinin atanması bekleniyor olabilir.

➔Bu çerçevede kur artışının önü ya bir faiz artırımı ile kesilecek ya da belli bir düzeyde yurtiçi yerleşiklerin satışa geçmesiyle dengelenecek.

➔Bunun için 22 Haziran’daki TCMB’nin rutin faiz kararı toplantısına kadar beklemek riskli olabilir. İki haftalık süre kurların yangın çıkarması bakımında yeterince uzun.

➔Eğer atamalar gecikirse faizin artırılacağı önceden ilan edilebilir. Bu da benzer etkiyi yapar.