Demokratikleşme paketi beklentiyi karşıladı mı?

Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Rober Koptaş:

Olumlu yanları da var ama önemli eksiklikler de var. Alevilerle ilgili hiçbir şeyin yer almaması önemli bir eksiklik. Çünkü burada ciddi bir sorun alanı var ve o sorun alanının çözümüne dair bir mesaj olmalıydı. Seçim sistemine dair adımların çözüm sürecinin önünü açıcı, kolaylaştırıcı bir etkisi olacağını düşünüyorum. Özel okullarda da olsa ana dilde eğitim hakkının tanınmasını önemli buluyorum. Bundan sonra devlet okullarında da birkaç yıl sonra Kürtçe eğitimin mümkün olabileceğini söylüyor bize bence. Azınlıkları ilgilen Ruhban Okulu beklentisi vardı. Olmaması önemli eksiklik. Mor Gabriel'in arazisinin iadesi sevindirici ama hala bu sorunlar köklü bir çözüm bekliyor bence. Azınlık renkleriyle, patrikhanenin statüleriyle ilgili daha genel bir çözüm yaklaşımına ihtiyaç var. Ayrımcılık, nefret suçlarıyla ilgili düzenlemeler de tabi ki azınlıklar için önemli.

'YETMEZ AMA EVET'

Sosyolog Prof. Dr. Ferhat Kentel:

Paketten hem iyi hem eksik şeyler çıktı. Belki de bu eksiklikler bu paketin açıklanmasından önce yaratılan hava, içeriden dışarıya sızan bilgiler ışığında beklentiler... O beklentilerin bir kısmı gerçekleşmedi. Kimsenin inancına karışılmayacak, herkes bireysel ya da toplu olarak ibadetlerini yerine getirebilir gibi birtakım şeyler deniyor. Bunda Aleviler'in inançları da kastediliyordur diye düşünüyorum ama cemevlerine yönelik bir şey yok. Ruhban Okulu'yla ilgili adım atılsaydı sembolik olarak çok önemli bir aşama kaydetmiş olacaktık. Irkçılığın boy göstermesine izin veren bir ortam vardı onu biraz engelleyecek birtakım önlemler var. Yüzde 10 barajının kaldırılmaması paketin eksikliklerinden biri. Bir başka eksiklik de ana dilde eğitimin devletin resmi kurumlarında değil özel okullarında yapılabileceği. Yetmez ama evet diyordum, bugün de yetmez ama evet diyorum.

'OLUMLU ŞEYLER VAR İÇİNDE'

Tarihçi Ayşe Hür

Paketteki eksikliklerden Başbakan'ın da farkında olduğunu, gelecek eleştirilerin peşin peşin cevaplama kaygısıyla gerginliği arttıran bir üslup seçtiğini gördüm ve izlerken negatif bir duyguyla doldum, bu tonlama daha sonra düştü. "Dağ fare doğurdu" demeyeceğim, olumlu şeyler var içinde. Kürtçe'nin eğitim dili olarak özellikle Kürtler'in yoğun yaşadığı bölgelerde devlet okullarında da okutulmasının önünün açılmasını beklerdim. Terörle Mücadele Kanunu'nun her şeyi terör örgütü üyeliğine sokan maddelerinin değiştirilmesini beklerdim. Alevilerin cemevi sorunlarının önünü açacak adımlar beklerdim. Ruhban Okulu ile ilgili karar beklerdim. Seçim barajının 5'e 3'e düşürülmesiyle ilgili açıklama beklerdim. Demokrasi bir süreçtir. Paket terimi, başından bunun doğasına aykırı bir terim. Kısıtlayıcı, daraltıcı bir anlam yüklüyor, algılımızı bir anlamda kısıtlıyor. Artık bu tür paketler açıklamak yerine devamlı yapılması gerekenleri bir süreç halinde yapmaya başlamalı AKP. Türkiye'nin çok daha hızlı ve derin radikal değişikliklere ihtiyacı var.

'ANDIMIZIN KALDIRILMASI ÖNEMLİ'

Eğitim-Bir Sen Genel Sekreteri Ahmet Özer:

Demokratikleşme paketi içeriğinde yer alan yasal idari düzenlemelere konu edilecek hususları takdirle karşılamakla birlikte bazı unsurların yetersiz olduğu kanaatindeyiz. Paketin içeriğinde yer alan kamuda başörtüsü yasağının kısmen kaldırılması, andımızın kaldırılması, dini vecibelerin yerine getirilmesinin engellenmesinin ceza kapsamına alınması, nefret suçunun cezasının artırılması, kişisel verilerin korunmasına yasal düzenleme getirilmesi, özel okullarda farklı dil ve lehçelerin önünün açılması son derece olumlu ve önemlidir."

'TÜRKİYE'DEKİ ROMANLAR MUTLU OLMUŞTUR'

Trakya Roman Dernekleri Federasyonu Başkan Fahrettin Avcı:

Roman vatandaşlar ile ilgili bir adım atılması tüm Türkiye'deki Romanları mutlu etmiştir. 2009 açılım sürecinden bu yana Romanların sorunlarına eğilen hükümete teşekkür ediyoruz. TOKİ ile yapılacak işbirliğiyle biz de oyun parkları olan evlerde yaşayabileceğiz. Eğitimde de kaliteli eğitime erişim ve istihdam ile adımlar atılacaktır. Enstitü kurulması ise çok sesli yapıyı sona erdirerek Romanların sorunlarının tek bir merkezden duyurulmasında önemli bir adım olacaktır.

'HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRAMADIK'

Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi:

Paket toplumun beklentilerine tam olarak cevap vermese de demokratikleşme konusunda atılan her adımı olumlu buluyoruz. Hayal kırıklığına uğramadık. Kürt halkının temel bir hakkı olan anadilde eğitim hakkını, yabancı dil eğitimi biçimindeki bir yasal düzenleme kapsamında değerlendirilmesini rahatsızlık edici olarak buluyoruz. Şiddeti sonlandırıcı yasal adımlar atılabilirdi. Silah ve şiddet yeniden toplumun gündemine gelmemelidir. Silahsızlanma süreci şu anda önemli mesafe kat etmiştir. Bir yasal düzenleme olmalıdır. Bunun adı af olmazsa bile, bir sinyal verilebilirdi.

'TOPLUMUN BENİMSEMESİ ÖNEMLİ'

Üsküdar Üniversitesi Rektörü Psikolog Nevzat Tarhan:

Paketin geç kalınmış bir paket olduğunu düşünüyorum. Özellikle bireysel insan hakları konusunda gelişmiş ülkeler ligine girme iddiasında olan bir Türkiye için geri bir durum vardı. Paketle inançlarını yaşama konusunda yaşam alanlarına müdahale konusunda devlet toplumda psikolojik olarak özgüven artırdı. Demokrasinin dört ayağını destekleyen bir paket. Bütün yaşam tarzları için geçerli olan bir güvence verildi. Gelişmiş ülkelerde olan uygulamalar böyledir. Paketin uygulanması ve toplumun benimsemesi önemli."

ALEVİLERİNKİ HAYAL KIRIKLIĞINDAN DA ÖTE

Cem Vakfı Başkanı İzzettin Doğan:

Kürt kardeşlerimizle ilgili bazı olumlu sayılabilecek adımların dışında, azınlıklarla ilgili ama sayısı birkaç bini aşmayan insanlara ilişkin bazı bugüne kadar olması gereken ama gerçekleştirilmemiş olan tasarrufların dışında ben pakette başka bir şey göremedim. Aleviler gibi büyük bir kitlenin bu kadar haksızlık, sorun yaşarken, ben demokratikleşme paketi getiriyorum diyerek aylarca milleti televizyona kilitlemesini ve sonunda da hiçbir şeyin söylenmemiş olmasını hem üslup olarak, hem içerik hem de amaç olarak yanlış buldum. Bazı eleştirileri önlemek için peşinen "Bu paket bazılarını hayal kırıklığına uğratacaktır" diyor. Ama bu özgürlükleri getiriyor manasına gelmiyor. Alevileri hayal kırıklığına uğrattığı şüphesiz. Kürt yurttaşların birtakım talepleri ile ilgili olarak bazı olumlu gelişmeler vardır denebilir ama o da tahmin ediyorum siyaseten, yeniden gerginleşip şehit cenazelerinin gelmesini önlemeye yönelik. Aleviler açısından hayal kırıklığında da öte; çocuksu noktaya işi götürme temayülünü görüyorum Başbakan'da.

'ÜNİVERSİTENİN ADI NEVŞEHİR OLARAK KALSIN'

Hacı Bektaşi Veli Anadolu Kültür Vakfı Genel Başkanı Ercan Geçmez:

Alevilerin sorunları ortada dururken, anadilde eğitim, zorunlu din derslerine hala bir çözüm bulunmazken, bir üniversiteye Hacı Bektaş ismi verilmesi birşeyi değiştirmez. Keşke yapılmasaydı, keşke ismi değiştirilmeseydi. Hacı Bektaş Veli'nin isminin bir üniversiteye verilmesi ne o ismi büyütür ne de küçültür. Nevşehir Üniversitesi'nin ismi Nevşehir olarak kalsın.

'ALEVİ DEDELERİNE MADDİ DESTEK VERİLMESİ GEREKİYORDU'

Alevi Dedesi Baki Özdemir:

Sadece üniversitenin adının değişmesi ve Hacı Bektaşi Veli yapılması yeterli bir adım değil. Beklenen olmadı. Alevilerin birçok beklentisi var. Cemevleri bizim için ibadethanedir ancak bunun kanuni olarak da tanınmasını istiyoruz. Cemevlerine ve Alevi dedelerine maddi destek verilmesi gerekiyor. Dedelik eğitimi alacak yerlerin yapılması önemli.

'EĞİTİM KÜRTÇE SINAV TÜRKÇE OLACAK'

Türkiye Özel Okullar Birliği Genel Başkanı Cem Gülan:

Farklı dil ve lehçelerde eğitim vermek şu an için mümkün değil. Liselerde bir kısım derslerin öğretimi yabancı dille yapılıyor. Eğitim ve öğretim tamamen ana dilde olamaz. İngilizce, Almanca, Fransızca ve İtalyanca ile matematik ve tarih gibi dersler şu an veriliyor. Belki bu sürece dahil edilecekse iyi bir denetleme ile çözüm sağlanabilir. Ancak çocuklar okullarda farklı lehçelerde eğitim alacak, üniversiteye girişte Türkçe sınava girecekler. Çok geniş kapsamlı bir madde olması denetim mekanizmasının nasıl sağlanacağı sorusunu akla getiriyor.

GÜNEYDOĞU'DAKİ VATANDAŞLAR NE DİYOR?

'Artık çocuğum varlığını başka bir ırka armağan etmeyecek'

- Mehmet Aygün (58): Kamuda başörtü yasağının kaldırılmasını ve okullarda okutulan Andımız'ın kaldırılmasından çok memnun kaldım. Artık çocuğum varlığını başka bir ırka armağan etmeyecek.

* Mustafa Bakti (75): Başbakan'ın hiçbir sözü bana dokunmadı. Bana göre süper konuştu.

- Dicle Üniversitesi öğrencisi Murat Işık: Anadilde eğitim ve başörtü yasağının kalkacak olmasını çok önemsedim.

* Dicle Üniversite öğrencisi Mustafa Erpolat: "AK Parti'yi geçmiş hükümetlere oranla daha sıcak buluyorum. Demokratikleşme paketinde bana göre harf devrimi oldu. Çünkü yasaklı harfler yüzünden cezaevlerinde bedel ödeyen insanlarımız oldu. Başbakan geleceğe dönük umudumuzu arttırdı.

* Esnaf Orhan Yılmaz: Paketi, 80 yıllık gasp edilen haklarımızın basamak basamak verilmesi olarak okudum. Umutlarımız arttı.

* Mehdi Koşer: Paketten seçim barajındaki değişiklik ve Andımız'ın kaldırılması Kürt halkı için iyi şeylerdir. Fakat onbinlerce siyasi tutuklu var. Bunlardan hiç söz edilmedi.

* Misbah Silvanlı: Demokratikleşme paketi hiç yoktan iyidir. Andımız'ın kaldırılması çok önemli, kardeş gibi eşit şartlarda yaşamak istiyoruz

* Mansur Gültekin: Hürriyet ve demokrasinin bu ülkeye gelmesi için başörtüsünün serbest bırakılmasını çok arzu ediyorduk. Daha da ileriye gidecek inşallah.