Anne olmak mı zor, çocuk olmak mı?

Pedagog Dr. Adem Güneş "Annelik Sanatı" adlı kitabında bu sorunun yanıtını veriyor

Giriş: 29.01.2015 - 01:07 Güncelleme: 29.01.2015 - 01:07

ABONE OL

ABONE OL

Özge ZORLU / HABERTURK.COM

ozorlu@haberturk.com

Anne ile çocuk arasındaki bağ, daha anne karnındayken kurulmaya başlayıp çocukluk çağında devam ediyor. Ancak bu dönemde ikisi arasında bir bağlanma probleminin yaşanması, çocuğun gelecekteki ilişkilerini etkiliyor...

Pedagog Dr. Adem Güneş; "Nezaket Ve Zarafet İçin Mahremiyet Eğitimi" adlı kitabında çocuklara "zarafet ve nezaket" kazandıran, kendilerini kötü niyetli kişilerden koruyabilmeyi sağlayan "mahremiyet" eğitiminden bahsediyor. "Annelik Sanatı" adlı kitabında ise modern çağda anne olmanın da çocuk olmanın da belirli zorlukları olduğunu belirtirken, bu durumun üstesinden gelmek için bilinçli bir çaba sarf edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Pedagog Dr. Adem Güneş'e, kitabında bahsettiği bu sanat hakkında merak ettiklerimizi sorduk.

Modern hayatın anneyi, akrabaları ve çevresinden ister istemez uzaklaştırdığını belirtiyorsunuz. Buna bağlı olarak, çevresinden yardım alamayan anne çocuğunu büyütmede zorluk çekiyor. Modern hayat, anneyi yetersiz bırakıyor diyebilir miyiz?

Sanırım doğru bir söylem. Günümüz yaşam stili, annelerin çocukları ile bağlanmasına engel oluyor. Kimi zaman yoğun çalışma temposu, kimi zaman 'El âlem ne der?' kaygısı ve bunlarla birlikte annelerin duygusal yalnızlığı...

Anne sütünün kalitesini artıran 10 besin

1- Yumurta: - Yumurta içeriğindeki zengin A, C ve E vitamini; iyot, fosfor ve çinko gibi mineralleriyle en önemli, en kaliteli protein kaynaklarından biri.

Emziren annenin haftada 2-3 kere yağda kırma olmamak şartıyla tüketmesi gerekiyor. Bebeğin büyüme ve gelişmesinde önemli bir yere sahip olan protein içeriği anne sütünde de bu şekilde artırılabiliyor.

2. Yoğurt: - İçeriğindeki mükemmel kalsiyum fosfor oranı ile vazgeçilmez bir besin yoğurt.

Hem annenin bebeği ile paylaştığı mineral depolarını doldururken hem de bebeğin kemik ve diş sağlığı için son derece önemli bir rol oynuyor. Annenin enerji ihtiyacına göre günde 2 veya 3 bardak mutlaka yoğurt tüketmesi gerekiyor.

3. Koyu Yeşil Yapraklı Sebzeler: - Annenin emzirme dönemindeki beslenmesi doğrudan sütün içeriği ile ilişkili.

Mevsimine uygun; ıspanak, semizotu, maydanoz, roka, tere, dereotu, nane, lahana, brokoli gibi yeşilliklerin tüketilmesi başta folik asit gibi birçok vitamine öncü oluyor ve ileride bebekte anemi görülme riskinin önüne geçilmesini sağlıyor.

Aynı zamanda yapılan birçok çalışma folik asidin bebeklerde gelişim geriliği ve felç gibi problemleri önlediğine işaret ediyor.

4. Yağlı Tohumlar: - Fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar zengin yağ asidi, vitamin ve mineral bileşimi ile ön plana çıkıyor.

Annenin beslenmesinde yağ asidi bileşimine önem vermesi sütün daha kaliteli salgılanmasına ve bebeğin sinirsel gelişimine destek oluyor.

5. Zeytin ve Zeytinyağı - Bir diğer mucizevi besin zeytin ve yağı! Yağ asidi bileşimiyle birlikte gün içerisinde yemek, salata ve soslarda kullanımı anneden bebeğe dengeli bir yağ asidi salgılayışı sağlıyor.

Aynı zamanda çocuğun bağışıklığını desteklerken bağırsak faaliyetleri üzerinde de özellikle gaz, şişkinlik ve kabızlık problemi çeken bebekler için faydalı oluyor.

Beslenme ve Diyet Uzmanı Melis Torluoğlu "Zeytin ve zeytinyağı gün içerisinde fındık, ceviz, badem, zeytin ve zeytinyağı emziren annenin enerji ihtiyacına göre dengeli bir şekilde alınmalıdır" diyor.

6. Balık: - Kalp ve damar hastalıklarından beyin gelişimine, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinden diyabete dek sayısız faydası ile sağlık vaadeden balık, bebeğin beyin ve görme yetisinin gelişiminde de özellikle ön plana çıkan besinlerden biri.

Annelerin mevsimine uygun olan balıkları haftada 2-3 defa tercih etmesi öneriliyor. Ancak balıkların kızartma yöntemiyle değil, fırında yapılması önemli.

7. Kırmızı Et: - Demir, bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesinde son derece önemli bir mineral. Böylesine vazgeçilmez mineralin en fazla bulunduğu besin ise kırmızı et.

Demir ayrıca enfeksiyonlara yakalanma riskini de düşürüyor ve bebekte sağlam bir bağışıklık sisteminin varlığını destekliyor.

Sağlıklı beslenmesi gereken annelerin de haftada 3-4 defa kırmızı et yemesi gerekiyor.

8. Kurubaklagiller: - Doğumdan itibaren 2 yaşına kadar olan dönem bebeğin büyüme ve gelişmesinin en hızlı olduğu dönemi oluşturuyor. Nohut, mercimek, kuru fasulye gibi kurubaklagiller ise son derece kaliteli bitkisel proteinler olarak dikkat çekiyor.

Hücre yenilenmesi, doku onarımı, kan yapımı, bağışıklık sistemi gibi metabolizmada başlıca birçok olayın gerçekleşmesine zemin oluşturacak bileşimi bünyesinde barındıran kurubaklagilleri annelerin emzirme döneminde haftada 2-3 kere tüketmesi çok önemli.

Üstelik kurubaklagillerin içeriğinden daha fazla yararlanmak adına tahıl grubu ile birlikte tüketilmesi daha faydalı. Örneğin; nohutlu pilav, kuru fasulye ve pilav gibi. Ancak pilavı beyaz pirinç yerine bulgurdan yapmak sağlıklı olanı.

9. Renkli Biberler: - Kırmızı, yeşil, sarı biberler içeriğindeki yüksek A vitamini seviyesi ile birlikte bebeğin görme duyusu üzerinde olumlu etkilere sahip.

Ayrıca yüksek antioksidan kapasitesiyle birlikte hem anne hem de bebeğin bağışıklık sistemini destekliyorlar.

10. Kuru meyveler: - Kuru meyveler içeriğindeki lif, vitamin, mineral ve fitobesinler ile emzirme döneminde artan ihtiyaçların karşılanmasına yardımcı oluyor.

Fitobesinler sadece renkli sebze ve meyvelerde bulunuyor ve antioksidan özelliği ile önemli bir kanser savaşçısı olarak biliniyor. Fakat kuru meyvelerin şeker oranlarının yüksek olması nedeniyle doğru miktarda tüketilmesi gerekiyor.

Beslenme ve Diyet Uzmanı Melis Torluoğlu "Kuru meyveler kesinlikle taze meyvelerin yerini almamalıdır. Annenin gereksinimlerine göre günlük 4-5 porsiyon meyve tüketilmesi gerekiyor ise bunun en fazla 2 porsiyonu kuru meyve olmalıdır" diyor.

'HER ANNE BİR REHBERDİR'

Çocuk büyütülürken aile bireylerinin anneden daha fazla müdahale etmesi ve anneye statüsünün verilmemesinin de çocuğun fazla hırçın olmasına neden olduğunu söylüyorsunuz. Yani modern hayat anneyi yetersiz bırakırken, dışarıdan fazla müdahale de çocuğu hırçınlaştırıyor. Sağlıklı bir anne-çocuk ilişkisi ve çocuk gelişimi için annenin çevresiyle iletişimi, daha doğrusu çevrenin anneye müdahalesi hangi düzeyde olmalı?

Bir anneye yapılabilecek en büyük haksızlık, onun annelik statüsünün verilmemesidir. Bu; ister eşin akrabaları tarafından olsun, ister bizzat eşin kendisi tarafından olsun fark etmez. Annenin çevresindeki kişiler anneyi yetersiz ve değersiz hissettiriyorsa bu çok üzücü bir durumdur. Hele ki bazen annenin acemilikleri, yanlışları onun yüzüne karşı söylenip suçluluk hissi oluşturuluyorsa, böylesi bir annenin çocuğu ile bağlanması kolay olmayacaktır. Her anne bir rehberdir ve çocuğunun gelişimini kendi rehberliği içinde götürebilirse mutlu olur. Müdahaleler, nazik olmayan tavırlar ve eleştirel yaklaşımlar çocuk ile anne arasındaki bağlanmaya zarar verir. Özellikle doğumu takip eden ilk 2 yıl, anne ile çocuk arasına girilmez.

Peki, bir kadın anne olma fikrine hamilelik döneminden önce mi hazırlanmalıdır?

Annelik hayal edilerek hissedilebilecek bir duygu değildir. Ancak her anne adayı, anneliği hissetmeye çalışarak kendini ruhsal olarak buna hazırlamalıdır. Ne zaman ki hamilelik gerçekleşir, işte o zaman bebeğin kendisi anne karnında o annenin hayallerinin oluşumunu doğal olarak sağlayacaktır. Yeter ki anne adayının çevresindeki kişiler hoşgörü ve anlayış sahibi olsunlar.

Günümüzde kariyer ve çocuk sahibi olan çok sayıda anne var. Annenin kariyer planının olması çocuğuna olan ilgisini ne yönde etkiler? İkisinin bir arada sağlıklı bir şekilde yürütülmesi olanaksız mıdır?

Çalışan bir anne, pedagojik olarak belli düzeyde bilgi sahibi olmalıdır. Çocuğunun gelişim dönemlerinde, duygusal ihtiyaçlarını gözlemleyebilmelidir. Bebeği ile en az ne kadar birlikte kalması gerektiğini, "Bakıcı mı kreş mi?" ya da "Bakıcı bir akraba mı olmalı?"gibi soruların cevaplarını bilmelidir. Bunun yanı sıra, bebeğini bakıcıya bırakma süreci nasıl işlemeli, bebeğin bakıcıya bağlanması sağlanmalı mı, duygusal ihtiyaçları mı yoksa fizyolojik ihtiyaçlar mı bakıcı tarafından karşılanmalı... Bütün bunların cevabını bilerek hareket eden bir anne, çalışıyor da olsa kariyer yapıyor da olsa bebeğine çok fazla zarar vermez. Ancak bir annenin, çalışmadığı halde çocuğu ile bir bağı yoksa, bu anne daha ciddi risktedir. Çalışmak değildir asıl sorun, çalışıyor olduğu halde sürecin nasıl işleyeceği hakkında bilgi sahibi olunmamasıdır.

İşi nedeniyle annesinden erken ayrılan çocuklarda "ihmal edilmiş çocuk sendromu" çıkma ihtimali olduğundan da bahsediyorsunuz kitabınızda. Nedir ihmal edilmiş çocuk sendromu? Böyle bir durumda ne yapılması gerekir?

Anne ve çocuk arasındaki bağlanma, çocuğun "duygusal ve fiziksel" ihtiyaçları karşılandıkça oluşur. Örneğin; bir bebek acıkır, acıkınca korkar. Çünkü o henüz acıkma hissinin ne olduğunu bilmez, ancak midesinde bir yanma, acı duyduğu için korkar ve ağlama tepkisi verir. Annesi bebeği emzirdiğinde, bebeğin acısı dindiği için rahatlar. Bu rahatlama halinde kendisinin yanında bulunun kişi annesi olduğu için çoğu defa, çocuk annesi ile bağlanır. Çocukluk çağının bütün ihtiyaçlarını böyle değerlendirebiliriz. İhtiyaç oluşuyor, giderildikçe bağlanma gerçekleşiyor. Çalışan bir anne için durum farklı değildir, çocuk anneden ihtiyaç giderdikçe anneye yakınlaşır, bağlanır. Bağlanma problemi olan çocuklarda, genellikle annelerin hırçın olduğu görülmektedir.

Uykunun bebek gelişimine katkısı

İyi bir uyku sayesinde fiziksel büyüme, kan dolaşımı, organlar, kaslar ve kemikler gibi vücudun pek çok farklı yerini etkileyen değişik hormonlar sayesinde gerçekleşir.

Büyüme hormonu gün boyunca salgılanır. -

Ancak özellikle çocuklar için en etkili olarak salgılandığı zaman derin uykuya daldıklarından kısa bir süre sonra gerçekleşir.

2-3 yaşındaki çocuklar gün boyunca yaklaşık olarak 12-14 saat uykuya ihtiyaç duyar. -

Genellikle bu rakam 12 saatlik gece uykusu ve gün içinde 1-2 saatlik gündüz uyusunun birleşimidir.

4 yaşındaki çocuklar genellikle 11 saatlik gece uykusu gün içinde de 1-2 saatlik uyku ile 11-13 saatlik uyku ihtiyacındadır.

Uyku ihtiyacı çocuktan çocuğa farklılık göstermektedir.

Bazı çocuklar daha fazla uykuya ihtiyaç duyarken diğerleri daha az uyku ile yetinebilmektedir. -

İhtiyacı olan uykusunu alamayan çocuklarda hormon seviyesinin vücudu etkilediği görülmektedir.

Bu durumdan açlık hissini etkileyen hormonlar etkilenebilir.

Bu da çocukların gereğinden fazla yemesine neden olabilir.

Gece uykusunun eksik kalmasının bir diğer olumsuz etkisi de gün boyunca konsantrasyon eksikliği, davranış bozukluğu ve okuldaki performansın olumsuz etkilenmesi olarak gösterilebilir. -

Çocukların bir çoğu ebeveynlerin sandığından daha fazla uykuya ihtiyaç duyabilir.

Eksik uyku olmasının en büyük kanıtlarından biri ı çocukların sık sık araba koltuğunda uykuya dalması ve uyandırmakta güçlük çekilmesi olarak gösterilebilir.

Uyku saati yaklaştıkça hiperaktif davranışlar gösteriyorsa ya da aşırı yorgun oluyorsa bu da uyku düzeninde bir eksiklik olduğunun göstergesi olarak gösterilebilir.

Çocuğunuzun gelişimine destek olmak için yeterli uykuyu alabilmesi için bir düzen oluşturabilirsiniz. -

Odasının uyuması için gerekli koşullara sahip olduğundan emin olmanızda yarar var. Sessiz ve karanlık olması uykuya dalmasını kolaylaştıracaktır.

Uyku saati yaklaştıkça çocuğunuzu aşırı uyaracak etkinliklerden kaçınmalısınız. Sakinleştirici bir banyo ile uykuya hazırlayabilirsiniz. -

Her zaman çocuğunuzun uyku düzenini devam ettiremeyebilirsiniz. Haftasonunda, tatillerde bazı değişiklikler olabilir. -

Bir kaç kere aksaması bir sorun teşkil etmez ancak uzun vadede düzenin değişmesini istemezseniz sadece bu günlerin istisna olarak kalmasına önem vermelisiniz. - - (msn.com)

0-4 YAŞ DÖNEMİNE DİKKAT!

0-4 yaş çocukluk dönemi kitapta çok fazla üzerinde durulan konularda biri. Bu dönemin çocuk gelişimi ve anne-çocuk iletişimi için önemi nedir?

Bu dönem, çocuğun ruhsal yapılanma dönemi. Bir çocuğun 0-4 yaş dönemi olumlu geçti ise –ki biz burada olumlu geçmeyi, anneye güvenli bağlanabildiyse diye tarif ediyoruz– çocuğun gelecek yaşamı ruhsal olarak daha sağlıklı geçecektir. Yetişkinlerde karşılaşılan anormal davranışlar ve kişilik bozukluklarının birçoğu çocukluk çağında alınan yaraların sonucudur. Bu dönemde çocuk ile anne arasında bir "bağlanma" gerçekleşir -ki bu, gelecek yıllarda anne ile çocuk arasındaki duygusal ilişkinin zeminini oluşturur. Bir çocuk annesi ile bağlanamadıysa yaşam ile de bağlanamaz. Bilimsel çalışmalar, annesi ile bağlanma problemi olan kişilerin eşleri ile de bağlanmakta zorluk çektiğini de gösteriyor.

Bazı anneler, kendilerini daha fazla zorlayacağını düşündüğü için ikinci çocuğu düşünmediğini söyleyebiliyor. Ancak ilginç olarak kitapta, tek çocuk yetiştirmenin birden fazla çocuk yetiştirmekten daha zor olduğu belirtiliyor. Tek çocuk sahibi olmanın, birden fazla çocuk sahibi olmaktan daha zor olması durumunu biraz anlatabilir misiniz?

İlk çocukta zorluklarla karşılaşan annelerde, ikinci çocuk sahibi olmaktan çekindiklerini gözlemliyoruz. Halbuki en zor çocuk, tek çocuktur. Zira o çocuğun hem annesi hem arkadaşı hem kardeşi olmak zorundadır anne-babalar... Çocuğun bu beklentilerini karşılayamamak gerginlik oluşturur.

Kitap, aslında anneliği anlatsa da babanın rolünün de dahil olduğu bölümleri içeriyor. Peki, "Annelik Sanatı"na babanın katkısı nedir?

Bir anneni, annelik sanatını gerçekleştirebilmesi için eşinin duygusal desteğine ihtiyacı vardır. Sevgi dolu bir eşi olan annenin annelik yeteneği ile, sevimsiz durmayı bir marifet zanneden bir eşi olan annenin çocuğunun duygusal gelişimini sürdürmesi bir değildir. Duyarlı bir baba, eşinin bebekle bağlanma sürecini sağlıklı götürebilmesi için dikkat dağıtıcı işleri kendisi üstlenebilir. Anne yorulduğunda çocukla vakit geçirmekten tutun, annenin birçok işine destek olmalıdır. Evin dağınıklığını toparlanması, yemeğin yapılması, günlük ihtiyaçların karşılanmasında eşine destek olmalıdır. Unutmamak gerekir ki eş, eşi ya terapi eder ya da terapiye muhtaç eder.

Daha iyi baba olmanın 7 yolu

Çocuklarınızla daha güçlü iletişim kurabilmek ve daha iyi bir baba olmak için yapabileceğiniz çok şey var.

Çocuk bakımının daha fazla içinde olun. Her zaman karşılaşılan problemleri annenin halletmesini beklemek yerine işe bir yerden başlayın ve bunu da ben halledebilirim düşüncesiyle çocuğunuzun ihtiyacını gidermeye çalışın.

Daha fazla pratik yapın. Bez değiştirmediğiniz sürece ya da onu yıkamaya çalışmadığınız sürece hiçbir zaman bu işte başarılı olamazsınız.

Pratik yaparak ve sürecin içine girerek yeteneklerinizi geliştirebilirsiniz. Yanlış yapmanız ya da bebeğinizin kıyafetini ters giydirmeniz önemli değil, önemli olan denemeniz ve pratik kazanmanızdır.

Fiziksel temasa girmekten kaçınmayın. Babalarıyla güreş yapan fiziksel temasa dayalı oyunlar oynayan çocukların okulda daha başarılı olduğu, gençlik döneminde alkol uyuşturucu gibi zararlı maddelerden daha uzak durduğu, sosyalbirey haline geldiği görülmüş

Duygusal olarak da çocuğunuzla bir bağ kurun. Fiziksel temas kurarak çocuğunuzla oyunlar oynamanız her zaman yeterli olmayabilir, çocuğunuzun duygularını anlamaları ve ona karşı anlayışlı olabilmeniz gerekir.

Size dürüstçe açılabileceklerini bilirlerse kendilerini güvende hissederler.

Sadece yardımcı değil partner olun. Eski dönemlerde babalar bebek bakımına sadece yardımcı olurken şimdilerde birebir içinde yer alarak annenin en büyük partneri oluyor.

Bebek bakımına daha çok dahil olur ve sorumlulukları paylaşırsanız çocuğunuzla geçirdiğiniz zamanın ne kadar arttığını fark edeceksiniz.

Günlük rutin işlere dahil olun. Çocuğunuzun uyku düzeni, yemek düzeni, aktiviteleri gibi günlük düzeninin içine dahil olursanız daha duyarlı ve ilgili bir baba olmanız kaçınılmaz olacaktır.