‘Grip salgını yok ancak çocuklar daha uzun ve ateşli geçiriyor’

Ceyda ERENOĞLU / HT GAZETE

Türkiye’nin dört bir yanından gelen ‘domuz gribi’yle ilgili ölüm haberleri, soru işaretlerine yol açıyor: Hastalık bu yıl önceki yıllara oranla daha fazla mı görülüyor? Öldürücülüğü geçen yıllara göre daha mı çok? Kimleri daha çok etkiliyor ve nasıl korunmalıyız?

Amerika ve Avrupa’da bu kış 65 yaş üzerindeki gribe bağlı hastane yatışları ve ölümlerin geçen yıllara göre artmış olması, Batı basınında çokça yer aldı ve kaygıya neden oldu. Uzmanlar buna, daha önceki yıllarda görülmeyen ve aşı içeriğinde bulunmayan ‘H3N2’ olarak adlandırılan yeni grip virüsünün yol açtığını belirtti. 65 yaş üzerindeki kişilerde görülen ölüm artışları bununla ilişkilendirildi. Peki Türkiye için durum ne?

Prof. Dr. Mustafa Bakır, “Öncelikle bilinmesi gereken şu ki ülkemizde yaşanan grip Avrupa ve Amerika’da olduğu gibi H3N2 virüsü ağırlıklı değil. Gripli hastaların yaklaşık yarısında influenza B, diğer yarısında daha çok H3N2, daha küçük bir kısmında da H1N1 olarak adlandırılan mevsimsel influenza A tipleri saptanmıştır. Türkiye’de önceki yıllarda aralık sonu ve ocak ayının ilk haftasında başlayan salgın bu yıl ocak ayının ikinci haftasında başlamış, mart ayının ilk 2 haftasında zirve yapmıştır. Salgının büyüklüğünün önceki yıllardan farkı yoktur” dedi.

Salgınların ülkeler arasında belli aralıklarla yayılmasının nedenlerini mevsim koşulları, toplum hareketleri ile seyahatlerin değişken ve karmaşık yapısı olarak sıralayan Prof. Dr. Bakır, bir faktörü de bu yıl kışın, daha soğuk ve yağışlı geçmesi olarak dile getirdi.

ÇOCUKLARDA ATEŞLİ OLGULAR DAHA FAZLA

Prof. Dr. Mustafa Bakır, “Grip olguları geçen yıla oranla daha çok görülmese de bu yıl çocuklarda gribe bağlı ateşin geçen yıla göre daha uzun (4-6 gün) sürdüğünü söyleyebilirim” diyor. Ayrıca gribin bu yılki belirtilerinin geçen yıllardan farklı olmadığını belirtiyor ve bu konuda yeterli bilince sahip olmadığımıza dikkat çekiyor. Bakır, “Grip kelimesi halkın nezdinde nezle ve öksürük belirtisiyle seyreden her tür solunum yolu enfeksiyonu için kullanılmakta. Halbuki influenza virüsüne bağlı grip; yüksek ateş, halsizlik, kas-eklem ağrıları, baş ağrısı gibi daha ağır belirtilerle seyreden ve yatağa düşüren bir hastalıktır” diye ekliyor.

AVRUPA’DA H3N2 YÜKSEK DÜZEYDE

Ülkemizde 2015 yılı 9. hafta itibarıyla çalışılan numunelerdeki influenza pozitiflik yüzdesi (% 33) mevsimsel olarak olağan düzeyde çıktı. ABD’de 2014 yılı aralık ayı sonunda en üst düzeye (%30.4) ulaşan influenza tespitleri, yüzde 12.1’e kadar geriledi. İnfluenza ilişkili baskı hastaneye yatış oranı 100 binde 52 olup, 65 yaş ve üzeri yetişkinlerde 100 binde 250 olarak belirlendi. Avrupa’daysa, özellikle Orta ve Batı Avrupa ülkelerinde, yüksek düzeyde influenza aktivitesi devam etmekte. 35 ülkenin olağan ya da normalden daha yüksek influenza aktivite düzeyine sahip olduğu ifade ediliyor. 34 ülkede örneklerin yüzde 49’unda influenza pozitifliği tespit edilmesi influenza A (H3N2) virüs hâkimiyetinin devam ettiğini gösteriyor.

AŞININ BU YIL KORUYUCULUĞU DAHA DÜŞÜK

Grip aşısı, her yıl bir önceki grip mevsiminde en çok görülen virüse etkili olacak içerikle hazırlanıyor. Bu nedenle uzmanlar aşının bu yıl dolaşımda olan yeni H3N2 virüsüne karşı etkisiz olduğunu söylüyor. Bu virüs Avrupa ve ABD’de bu yıl dolaşımda en sık görülen virüs türü olduğu için aşıdan beklenen koruyucu etki bu ülkelerde düşük kaldı. Ülkemizde aşının etkili olduğu türler yüzde 50 civarında. Bu oran, aşıdan en büyük yararı sağlayacak risk grupları açısından çok önemli. Bu yıl ülkemizde ekim-kasım aylarında yapılan aşıyla nisan ayı ortasına dek devam edebilecek grip salgınından kısmen de olsa korunmak mümkün. Ancak aşının koruma etkisi, yapıldıktan 2 hafta sonra başlayacağı için bugünlerde yapılacak aşıyla toplumda korunma sağlanması sadece salgının düşüşe geçtiği nisan ayı için mümkün olacak.

ARAMIZDA DOLAŞAN GRİP VİRÜSLERİ

H3N2 (Daha önce görülmeyen yeni bir mevsimsel grip virüsü)

H1N1 (Halk arasında domuz gribi olarak bilinen ancak etkinliğini yitirerek mevsimsel gribe dönüşen grip virüsü)

İNFLUENZA B (Daha önceki yıllarda da görülen grip virüsü)

Not: Her grip virüsünün hastalık yapıcı etkisi birbirinin aynı olmuyor. Yeni H3N2 tipinin daha ağır seyrettiğine dair de kesin bir bilimsel kanıt yok.

DOMUZ GRİBİ MEVSİMSEL OLDU

2009’da tüm dünyaya yayılan H1N1 influenza virüsü ‘domuz gribi’ olarak adlandırılmış, sadece ABD’de 200 bin hasta yatışına ve 10 bin kişinin ölümüne yol açmıştır. Bu virüs sonraki yıllarda küçük genetik değişikliklerle dolaşımda kalmaya devam etmiş ve aşı içeriğinde virüs ve varyantlarına etkili pandemik virüs örneği kullanılmıştır. H1N1 virüsünün genlerinin bir kısmı domuzda hastalık yapan H1N1’den gelmekle birlikte artık ‘mevsimsel grip virüsü’ olarak adlandırılıyor. Grip virüsü sağlıklı genç erişkinlerde de ölüme neden olabildiği için H1N1’e bağlı ölümlerin domuz gribi özeli yerine mevsimsel grip bağlamında değerlendirilmesi gerekiyor.

RİSKLİ GRUPTA KİMLER VAR?

Bağışıklık sisteminin zayıf olduğu ilk 5 yaş

65 yaş ve üzeri kişiler

Kronik hastalığı olanlar

Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar

Gebeler

BELİRTİLERİ NELER?

Öksürük

Burun akıntısı

Aksırık gibi solunum belirtileri

Halsizlik

Huzursuzluk

Yüksek ateş

Eklem-kas ve baş ağrısı

Karın ağrısı

Kulak ağrısı

Bulantı-kusma, ishal

KORUNMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ?

Hastalarla yakın temastan kaçının

Hastalık halinde evde istirahat edin

İnsanlarla temasınızı sınırlandırın

Ellerinizi sabunla sık sık yıkayın

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?

Toplumun her yıl yüzde 5-20’si gribe yakalanmakta.

Türkiye’de şu anda gribe benzeyen hastalıkların yaklaşık üçte birinde, Avrupa’daysa yarısında grip virüsü saptanmakta. Bunların da yarısı mevsimsel H1N1 virüsü.

Bu yıl Avrupa ve ABD’de çoğunlukla yeni mevsimsel grip virüsü olan ‘H3N2’ görülüyor.

ABD’de her yıl yaklaşık 200 bin kişi grip nedeniyle hastaneye yatırılmakta, 3-49 bin kişi hayatını kaybetmekte.