Mimari harikası havalimanları

GÜNTAY ŞİMŞEK/HT CUMARTESİ

Dünyanın en büyüğü olacak” ya da “100 ve 150 milyon yolcu/yıl kapasiteli inşa edilecek” sözlerini son 2 aydır sıkça duyuyoruz. Ancak, “İstanbul’un yeni havalimanı (terminalleri) nasıl bir mimaride olacak” sorusunun cevabı henüz yok. Çünkü Türk Hava Yolları’nın (THY) ana merkezi (HUB) Atatürk Havalimanı’nın yerine geçmesi planlanan yeni havalimanının ihalesinde herhangi bir mimari proje veya konsept söz konusu değildi. Limak Holding operatörlüğünde ihaleyi kazanan beşli konsorsiyum, belli kriterle nasıl bir mimaride havalimanı yapacağına kendi karar verecek. Hizmete girdiğinde dünyanın en büyüğü olacak yeni havalimanı, daha ihale aşamasında Cumhuriyet tarihinin en büyük rakamlı projesi olarak da tarihe geçti. Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, inşaat için 1 yıl içinde kazmayı vuracaklarını, ayırt edici şekliyle uzaydan görülebileceğini ve dünyadaki en modern ve büyük havalimanlarından biri olacağını söylemişti. Hatta yeni havalimanı ana binalarının cephelerinin İslam-Osmanlı motiflerinden esinlenerek tasarlanacağına da vurgu yapmıştı. Türk usulü önce ihale yapılıp sonra işin detayına girildiği için yeni havalimanında ortaya çıkmış bir mimari proje ve mimar olmadığına göre dünyadan bazı örnekler vermek yerinde olacaktır. Ünlü mimari eleştirmeni Paul Goldberg’e göre, ilham verici büyük bir karşılama hissetmeniz için, havalimanlarının da en az tren istasyonları kadar etkileyici mimariye sahip olması gerekiyor. Mimari açıdan yeni havalimanına bir katkı sağlamak amacıyla ben de bir çalışma yaptım. Belki birileri esinlenir de dünyanın en estetik projelerinden biri olması niyetiyle yola çıkar düşüncesiyle... Buyurun dünyanın mimari harikası, en çarpıcı havalimanlarına...

SANAT GALERİSİ GİBİ TERMİNAL

MADRİD-BARAJAS HAVALİMANI

İspanya’nın en büyük havalimanı olarak, her sene 40 milyondan fazla yolcuyu ağırlıyor. Barajas Havalimanı’nın 2006’da tamamlanan “Terminal 4” binasının tasarımı mimar Richard Rogers tarafından yapılmış. Zarif tasarımıyla yolcuları kendine hayran bırakan havaalanı, mimarisi nedeniyle 2006’da Büyük Britanya’nın ünlü Stirling Ödülünü aldı. 1.2 kilometre uzunluğundaki, rengârenk terminal 4 binasının şaşırtıcılığı, sütunları, yavaş yavaş renk değiştiren uzun yapıları etkileyici bir atmosfer oluşturuyor. Uçuşunuz yoksa bile gezip görmeyi hak eden bir mekân.

YAPAY ADANIN HAVALİMANI

KANSAİ HAVALİMANI (OSAKA, JAPONYA)

Kansai Havalimanı Osaka Körfezi açıklarında, 4 km uzunluğa, 2,5 km genişliğe sahip yapay bir ada üzerine kurulu ve her yıl 7 cm suya batıyor. Havalimanı tasarımıyla birçok ödül aldı. Tokyo’ya yakın olması sebebiyle projelendirilen havalimanı, mimarları Renzo Piano ve Noriaki Okabe tarafından tasarlandı. 3 ayrı tepeden 21 milyon metreküp toprakla doldurulmuş, 10 bin işçi ve 80 gemi kullanılarak 87’da başlayan inşaat 89’da tamamlanmış. Yapım tamamlandığı andan itibaren erozyon ve çökmenin başladığı gözlenmiş, ancak “kabul edilebilir değerlerde olduğu” onaylanmış. 1990’da ise 3 kilometrelik bir köprüyle anakarayla bağlantı sağlanmış. Yolcular iskelelerden özel trenlerle taşınıyor.

DÜNYANIN EN BÜYÜK BEDEVİ ÇADIRI

KRAL ABDULAZİZ HAVALİMANI (CİDDE, SUUDİ ARABİSTAN)

1981’de tamamlanan SOM isimli terminal, 120 dönüm metrekare alanı kaplıyor. Terminalin çatısını oluşturan çadır, yerel bedevi barınaklarını ve hac sezonu boyunca Mekke civarında görülen hacı çadırlarını andırıyor. Her bir terminal çelik sütun ve kablolarla desteklenen 210 gerilebilir çadır yapıyı içeriyor. Bu çadırlar sıcaklığı filtreliyor ve ışığı içeri geçiriyor. SOM’un mimarları ve mühendisleri Gordon Bunshaft ve Gordon Wildermuth. Kral Abdulaziz Havalimanı’ndaki Hac Terminali, 1981’de Yenilikçi Mimarlık ödülünü kazanmıştı. Yarışeffaf çatı sistemi çöl güneşinin ısısının çoğunu yansıtmıyor, ama ışığın geçişine izin veriyor. Örtünün dışında sıcaklık 49 dereceye kadar varabiliyorken, içindeki ısıyı 27 derecede tutuyor. Yukarı doğru yapılan ışıklandırma yapının gece gökyüzünde parıldayan bir fener gibi görünmesini sağlıyor.

KUŞ KANATLARIYLA TARİH OLDU

TWA TERMİNALİ (NEW YORK)

Artık kullanımda olmayan Trans World Uçuş Merkezi (TWA) terminal binası yine de harika bir mimari olarak öne çıkıyor. Eero Saarinen tarafından tasarlanan terminal, 1962’de açıldı. Terminal içinde 38 metre uzunluğunda boru şeklinde yolcu koridorları vardı. Terminal binasında dikkat çeken en önemli unsur eğri yapılar oldu. Özellikle çatı kısmı bir uçağın kanatlarını veya kuşun kanat çırpışını andırıyordu.

EJDERHA FORMUNDA BİR ESER

PEKİN HAVALİMANI

Çin’in başkentinin gökyüzüne açılan yeni kapısı Pekin Havalimanı, dünyanın en donanımlı meydanı olarak öne çıkıyor. Yükselebilen aerodinamik çatısı ve ejderhayı andıran formunun dışında Çin’e özgü geleneksel renk ve semboller kullanılan havalimanının terminali, uçuşu çok daha keyifli bir ayrıcalık haline getiriyor. Dünyaca ünlü İngiliz mimar Lord Norman Foster tarafından tasarlanan ve dünyanın en büyük mimari projelerinden biri olan terminal, 1 milyon metrekareden büyük bir alanı kapsıyor. Yüksek tavanlar, çift kaplamalı alüminyum kubbe, kızıl kahve bir çatıyı tutan gümüş pervazların yaydığı titrek ışık genelde aynı.

TAVANI AHŞAP TERMİNAL

RALEIGH-DURHAM HAVALİMANI (KUZEY CAROLINA)

Havalimanının Terminal 2 binası, Denver Fentress Architects tarafından tasarlanıp 2011’de tamamlandı. Terminal 2 binası özel olarak tasarlanmış kavisli bir tavan çizgisiyle lamine ahşaplardan yapılmış. ABD’de bir çatı için en büyük tutkal lamine ahşap kafes sistemi bu havalimanında kullanılmış. Tavan sisteminde ayrıca çelik halatlar ve çelik kirişler de bulunuyor. Mimar Fentress Bradburn, Terminal 2 binasının mimarisini yaparken, eğri çatıların Kuzey Carolina tepelerini yansıtmasını arz etmiş. Terminal panoramik bir görüntü sunan büyük cam pencerelere sahip. Aynı zamanda bu görüntüyü uçak kapılarına giden yürüyüş bantlarından rahatlıkla izleyebiliyorsunuz.

ORMANIN İÇİNDEKİ HAVA MEYDANI

KUALA LUMPUR HAVALİMANI (MALEZYA)

Malezya’nın ana meydanı konumundaki Kuala Lumpur Havalimanı, Uzakdoğu’nun da en büyük ve en konforlu havalimanlarından biri. Yolcular terminallerinde kendilerini bir yağmur ormanına girmiş gibi hissediyor. Metal konstrüksiyon ve cam ağırlıklı mimaride tasarlanan terminalde, orman mı terminalin içinde, yoksa terminal mi orman içinde ayırt etmek mümkün değil. Havaalanı içerisinde 80’in üzerinde tropik ağaç, şelaleler, egzotik kuş ve canlıların sesleri yolculara inanılmaz bir ortam sunuyor.

DOĞAL IŞIK BOLLUĞU

AEROPUERTO DE CARRASCO

(MONTEVIDEO, URUGUAY

Uruguay’ın başkenti Montevideo’da hizmet veren Carrasco Havalimanı, ünlü mimar Rafael Vinoly tarafından tasarlanıp 2009’da tamamlandı. Hafifçe kıvrık bir çatıya sahip olan havaalanının çatı uzunluğu 366 metre. Binanın tasarımında öne çıkan özellikler doğal ışık bolluğu ve açık alan tasarımı. Asma katı bulunan terminal binası camdan oluşuyor. Geometrik çatı kısmındaki dalgalı görünüm çatının bina üzerinde yüzer gibi görünmesine neden oluyor.