Yılın kültür ve sanat olaylarında öne çıkanlar
2021'de pandemi koşullarına rağmen çok sayıda kültür ve sanat etkinliği gerçekleştirildi. 'Yılın kültür ve sanat olayı' şüphesiz Atatürk Kültür Merkezi'nin yeniden açılmasıydı. Sinemada izleyici sayıları geçtiğimiz yılın gerisinde kaldı. Bunda en önemli nedenlerden biri; ilgi gören filmlerin gösterime yılın son günlerinde girmesi, diğeri ise 6 Eylül'den itibaren aşısız olanlardan negatif PCR testi istenmesi oldu
17 Kasım 2020'deki kabine toplantısında alınan karar doğrultusunda İçişleri Bakanlığı'nın yayımladığı genelgeyle pandemi tedbirleri kapsamında sinema, tiyatro ve konser etkinlikleri 20 Kasım'dan itibaren ikinci bir genelgeye kadar durduruldu.
26 Haziran 2021'de yayımlanan yeni genelgeyle sinema, tiyatro ve konser etkinliklerine 1 Temmuz'dan başlamak üzere izin verildi.
Sinemalar açıldı açılmasına ama gösterime çıkaracak çok az film vardı.
Pandemi öncesi çekilen filmlerin yapımcıları, izleyiciler sinema salonlarına girme endişesi taşıyacağı için vizyon takvimlerini erteledi. Ayrıca planlanan birçok filmin çekimleri ya ertelendi ya da iptal edildi.
Hal böyle olunca da gösterime çıkarılacak film sayısı oldukça azdı.
Yeni normalleşme döneminin ilk hafta sonunda gösterime ikisi eski, 9'u yeni olmak üzere sadece 11 film çıkarılabildi.
11 filmi toplamda 228.506 kişi izledi. Ki bu gişenin 181.692'si 'Hızlı ve Öfkeli 9'a aitti. Geri kalan 46.814 bilet diğer 10 filme kesildi.
27 Aralık'a kadar olan 2021'in gişe rakamlarının 31 Aralık'a kadar yaklaşık 13 milyon olması bekleniyor.
Bu da 2021'de izleyici sayısının 2020'e oranla yaklaşık % 25 azalması demek.
2021'de en çok izlenen film 'Örümcek Adam: Eve Dönüş Yok' oldu.
Türk filmleri arasında biletlerin % 25.02'si 'Âkif'e, % 24.76'sı ise 'Aykut Enişte 2'ye kesildi. Yabancı filmler arasında 'Örümcek Adam: Eve Dönüş Yok' için bu rakam % 17.76 oldu.
2021'de ortalama bilet ücretleri bir önceki yıla oranla 5.64 TL arttı.
8 MART
Rasim Öztekin, geçirdiği kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetti.
Vefatından 7 ay önce Ferhan Şensoy'dan 2016'da devraldığı Kel Hasan Efendi'nin kavuğunu Şevket Çoruh'a devreden Rasim Öztekin, devir teslim töreninde şunları söylemişti; "Kavuğu aldıktan 3 ay sonra kalp rahatsızlığı nedeniyle sahnelere uzak kaldım. Bu nedenle en mağdur kavuklu benim. Oynayamayacaksam kavuğun bende olmasının bir anlamı yoktu. Çünkü kavuklunun oynaması lazım onun için hemen devretmek istedim."
Rasim Öztekin, Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
Birçok tiyatro oyunu ve müzikalde sahneye çıkan Rasim Öztekin, aynı zamanda 25 kez sinema filmi, 22 kez de TV dizisi için kameranın karşısına geçti.
ÖDÜLLERİ
Altan Erbulak Ödülleri... En İyi Oyuncu (1988)
İsmail Dümbüllü Ödülleri... Yılın En Başarılı Oyuncusu (1995)
Afife Tiyatro Ödülleri... Komedi ve Müzikal Dalında En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (2003)
KALDER Ödülleri... En Kaliteli Sanatçı ödülü (2010)
31 MART
Kanuni Sultan Süleyman'ın portresi satıldı.
Londra'da 'İslam Dünyası ve Hindistan Sanatı' başlıklı müzayedede açık artırmayla 350 bin sterline satılan Kanuni Sultan Süleyman'ın portresi alıcısı tarafından İBB'ye bağışlandı.
19'uncu yüzyıldan bu yana Fransız bir aileye ait olduğu belirtilen Kanuni Sultan Süleyman portresinin 16'ncı yüzyılda, İtalyan ressam Cristofano Dell'Altissimo tarafından yapıldığı tahmin ediliyor. Müzayedede 60 bin sterlinden satışa sunulan portre, açık artırma ile 350 bin sterline ismi açıklanmayan bir alıcı tarafından satın alınmıştı.
25 NİSAN
93'üncü Akademi Ödülleri'nde Oscar kazananlar belli oldu.
Pandemi nedeniyle sınırlı bir şekilde düzenlenen törende Oscar kazananlar ödüllerini aldı.
* En İyi Film... Nomadland
* En İyi Yönetmen... Chloé Zhao (Nomadland)
* En İyi Orijinal Senaryo... Emerald Fennell (Promising Young Woman)
* En İyi Kadın Oyuncu... Frances McDormand (Nomadland)
* En İyi Erkek Oyuncu... Anthony Hopkins (The Father)
Akademi Ödülleri'nde en çok dikkat çeken unsur, 'Nomadland'ın yönetmeni Chloé Zhao'nun 'En İyi Yönetmen Ödülü'nü kazanan ikinci kadın ve ilk Asyalı kadın olmasıydı.
1 TEMMUZ
Şehre yeni bir kültür, sanat ve eğlence merkezi açıldı
Maximum Uniq, zengin içeriği ve BKM'nin deneyimiyle İstanbul'un yeni kültür, sanat ve eğlence merkezi haline dönüştü.
Maximum Uniq'te 6 aylık süreçte film gösterimleri, konserler, stand up'lar ve festivaller için 110'dan fazla etkinlik düzenlendi. Bu etkinliklere 100 binden fazla kişi katıldı.
1 TEMMUZ
Kartal Tibet hayatını kaybetti.
'Karaoğlan' ve 'Tarkan' serisinin unutulmaz oyuncusu Kartal Tibet, 83 yaşında vefat etti. Oyunculuğa 1949'da çocuk tiyatrosunda başlayan Tibet, 1960'da Ankara Devlet Tiyatrosu'ndan mezun oldu.
1976'da 'Tosun Paşa' ile yönetmenliğe de başlayan Kartal Tibet, 2002'de Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde 'Yaşam Boyu Onur Ödülü' ve 2006'da aynı festivalde 'Yıldırım Önal Emek Ödülü'ne layık görüldü.
Kartal Tibet'in cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
Oyuncu... 118
Yönetmen... 47
Senarist... 7
Yönetmen Yardımcısı... 3
14 TEMMUZ
İstanbul Film Festivali'nin kazananları açıklandı.
45 filmin yarıştığı 40'ıncı İstanbul Film Festivali'nde uluslararası ve ulusal yarışmalarda ödüller sahiplerini buldu.
* Uluslararası En İyi Film... Madalena
* Ulusal En İyi Film... Beni Sevenler Listesi
* En İyi Yönetmen... Fikret Reyhan (Çatlak)
* En İyi Senaryo Ödülü... Fikret Reyhan (Çatlak)
* En İyi Kadın Oyuncu... Asiye Dinçsoy (Dirlik Düzenlik) - İlayda Elif Elhih (Sardunya)
* En İyi Erkek Oyuncu... Halil Babür (Beni Sevenler Listesi)
31 AĞUSTOS
Ferhan Şensoy hayatını kaybetti.
Son yarım yüzyılın en yetenekli yazarlarından ve oyuncularından Ferhan Şensoy, 70 yaşındayken hayata veda etti.
Haziranda geçirdiği anjiyoya bağlı olarak gelişen komplikasyonlar sonrasında oluşan iç kanama nedeniyle tedavi gördüğü hastane vefat etti. Şensoy'un cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Tiyatro Oyunları... 56
Ödülleri... 37
Kitapları... 25
TV Dizisi... 10
Sinema Filmi... 9
6 EYLÜL
PCR zorunluluğu getirildi.
İçişleri Bakanlığı, yayımladığı genelgeyle sinema, tiyatro ve konser gibi etkinliklere girişte negatif PCR testi ya da aşı kartı zorunluluğu getirildiğini açıkladı.
18 EYLÜL
'Altın Koza' kazananlar ödüllerini aldı.
28'inci Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali'nde ödüller verildi.
* En İyi Film... Yaramaz Çocuklar
* En İyi Yönetmen... Bir Nefes Daha (Nisan Dağ)
* En İyi Senaryo Ödülü... Bir Nefes Daha (Nisan Dağ)
* En İyi Kadın Oyuncu... Koridor (Emel Göksu - Ayşe Demirel)
* En İyi Erkek Oyuncu... Cemil Şov (Ozan Çelik)
24 EYLÜL
İstiklâl Marşı'nın yazılış hikâyesi çok izlendi
Mehmet Âkif Ersoy'un İstiklâl Marşı'nı yazma hikâyesinin sinemaya uyarlandığı 'Âkif' adlı sinema filmi gösterime aslında marşın kabulünün 100'üncü yılında girecekti. Ne var ki sinema salonlarının kapalı olması nedeniyle filmin gösterimi ertelendi.
Sadullah Şentürk'ün yönettiği, Yavuz Bingöl, Fikret Kuşkan, Murat Han, Mine Çayıroğlu ve Hazım Körmükçü'nün başrollerini paylaştığı 'Âkif', 55.112 kişiyle açılsa da 27 Aralık'a kadar kesilen 649.325 biletle yılın en çok izlenen filmleri arasında yer aldı.
2 EKİM
Özel tiyatrolara devlet yardımının miktarı açıklandı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından özel tiyatroların projelerine yapılan yardımlardan yararlanmak üzere 2021 - 2022 sanat sezonu için 13 milyon 500 bin liralık destek verildi.
9 EKİM
Nihal Yalçın ile Tamer Karadağlı polemiği ödülleri gölgede bıraktı.
58'inci Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde ödül kazananlar açıklandı.
* En İyi Film... Okul Tıraşı
* En İyi Yönetmen... Tayfun Pirselimoğlu (Kerr)
* En İyi Senaryo... Ferit Karahan - Gülistan Acet (Okul Tıraşı)
* En İyi Kadın Oyuncu... Nihal Yalçın (Zuhal)
* En İyi Erkek Oyuncu... Tarhan Karagöz (Kafes)
Bugüne kadar birçok skandalın ve tartışmanın yaşandığı Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde bir skandal daha yaşandı.
'En İyi Kadın Oyuncu' ödülünü kazanan Nihal Yalçın, ödülünü almak üzere üzere sahneye davet edildi.
Tamer Karadağlı, Nihal Yalçın'a ödülü takdim etmek üzere sahnedeki yerini aldı. Karadağlı, sürekli saatine bakması ve mimikleriyle Nihal Yalçın'ın ödül konuşmasını uzattığını ifade etti. Daha fazla dayanamayan Tamer Karadağlı, Yalçın'ın yanına giderek ödülü uzattı. Bunun üzerine Nihal Yalçın, "Sus mu dediniz? 'Artık sus' mu diyorsunuz?" diyerek Karadağlı'ya tepki gösterdi.
Nihal Yalçın'ın tepkisini sosyal medya hesabından da sürdürmesiyle Tamer Karadağlı ile arasında ödül kazananları gölgede bırakan polemik başladı. Yalçın ve Karadağlı, ödüle layık görülen meslektaşlarının başarılarını hiçe sayarak polemiklerini haftalarca sürdürdü.
Böylelikle 58'inci Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde ödül kazananlar polemik şovun kurbanı oldu.
29 EKİM
13 yıllık bekleyiş sona erdi.
31 Mayıs 2008'de tadilat nedeniyle kapatılan Atatürk Kültür Merkezi, 13 yıl sonra yeniden kültür ve sanat faaliyetlerine açıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı törenle Cumhuriyet'in 98'inci yılında açılan Atatürk Kültür Merkezi'nin yenileme inşaatı 2,5 yıl gibi rekor bir hızla tamamlandı.
2 milyar TL'ye yenilenen Atatürk Kültür Merkezi'nin açılışında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından sipariş edilen 'Mimar Sinan Operası' sahnelendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni Atatürk Kültür Merkezi'ni "Bu eser, eski Türkiye ve yeni Türkiye fotoğrafının en belirgin şekilde görüldüğü yerdir. Burada yürütülecek her kültür sanat faaliyeti büyük ve güçlü Türkiye'nin inşası yolunda kendi alanında atılmış bir adım olacaktır" sözleriyle yorumladı.
30 EKİM
Beyoğlu Kültür Yolu Festivali başladı.
Tiyatrodan edebiyata, resimden müziğe yüzlerce sanat etkinliğinin gerçekleştirildiği festivalde binden fazla sanatçı, 64 farklı kültür sanat noktasında 17 gün boyunca performanslarını Beyoğlu Kültür Yolu Festivali'nde sergiledi. AKM'den Galataport'a kadar uzanan festival kapsamında, İstanbul'un marka değerinin artması hedeflendi.
30 EKİM
Türkiye'nin Oscar aday adayı belirlendi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü ile sinema alanındaki meslek örgütü temsilcilerinden oluşan seçici kurul, 'Yabancı Dilde En İyi Film Dalı'nda Türkiye adayını belirlemek üzere değerlendirme toplantısını gerçekleştirdi.
Sanatsal Etkinlikler Komisyonu'na başvuran filmlerin değerlendirildiği kurulda, Semih Kaplanoğlu'nun yönettiği 'Bağlılık Hasan'ın 94'üncü Akademi Ödülleri'nde Türkiye'nin aday adayı filmi olmasına karar verildi.
2 KASIM
Metin Akpınar, 30 yıl sonra sahneye çıktı.
Metin Akpınar, BKM organizasyonu olan 'Metin Akpınar ile Muhabbet'te Zeynep Miraç'ın moderatörlüğünde Maximum Uniq Hall'de; mizahtan siyasete, müzikten yemeğe, umuttan aşka kadar birçok konuda seyircileriyle sohbet ederek, onların sorularını cevaplayarak sahnede olduğu 2 saati aşan süre içinde Türkiye'nin siyasi, sosyo - ekonomik ve kültür - sanat tarihine ışık tuttu.
2 ARALIK
Adalet temalı filmler ödüllendirildi.
Bu yıl 11'incisi düzenlenen bilimsel bir platformla sinema dünyasını bir araya getiren tematik film festivali özelliğini koruyarak her yıl İstanbul'da akademisyenlerin, sinema yönetmenlerinin, yapımcıların katılımıyla izleyicinin adalet konusunda düşünmesini, tartışmasını ve gelecek için kararlar almasını teşvik eden Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali'nin ödülleri verildi. Prof. Dr. Adem Sözüer'in başkanı, Prof. Dr. Bengi Semerci'nin direktörü olduğu; çok sayıda akademisyenle Türkiye'den ve yurt dışından birçok sinemacının katıldığı Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali'nin ödül töreni Şişli Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Evi'nde düzenlendi.
Altın Terazi Uzun Metraj Film Yarışması
* En İyi Film... '107 Anne'
* Özel Ödül... 'Denge' ve 'Yaramaz Çocuklar'
Altın Terazi Kısa Metraj Film Yarışması
* En İyi Film... 'Ben İyiyim, Ya Siz'
* Jüri Özel Ödülü... 'Suçlular'
* Öğrenci Jürisi Ödülü... 'Beyaz İnek İçin Balad'
* Habertürk Seyirci Ödülü... 'Bembeyaz'
3 ARALIK
Sinema sektörünün önünü açtı.
Pandemi nedeniyle çekilen filmlerin gösterimlerinin, planlanan çekimlerin ise ertelenmesi veya iptal edilmesi nedeniyle Türk filmlerinin vizyona çıkamaması gişelerin oldukça düşmesine neden oldu.
Özellikle yüksek bütçeli ve ana akım filmlerinin gösterime çıkmaması sinema sektöründe yüksek ölçüde hasılat kaybına neden oldu.
Zihinlerde iyiden iyiye yer edinen 'Filmleri gösterime çıkarırsak izleyicinin ilgisi ne ölçüde olur?' sorusunun cevabı için bir cengavere gereksinim vardı.
Bir film gösterime çıkarılacak ve izleyicinin ilgisi ölçülecekti.
Peki o cengaver kim olacaktı?
Öyle ya, sinemalara girmek için aşı olma zorunluluğu vardı. Aşısız olanlar içinse PCR testi...
BKM, o cengaverliği üstlenerek 'Aykut Enişte 2'yi gösterime çıkardı.
Onur Bilgetay'ın yönettiği; Cem Gelinoğlu, Hakan Yılmaz, Melis Babadağ ve Mekin Sezer'in başrollerini paylaştığı 'Aykut Enişte 2', 186.898 kişiyle açıldı. Film, o güne kadar pandemi döneminin açılış rekorunu kırarak sinema sektörüne pandemi dönemi öncesine dönüş için 'şartlar elverişli' mesajı verdi.
'Aykut Enişte 2', 27 Aralık'a kadar 642.720 kişi tarafından izlendi.
13 ARALIK
Sinemaya destek miktarı açıklandı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sinema sektörüne 94.797.000 TL verildiğini açıkladı.
17 ARALIK
Açılış rakamı 'vay canına' dedirtti.
Sinema sektörü, açılış rakamının 300 - 400 bin bandında olacağını öngörüyordu. Bu rakam da 'süper' olarak yorumlanıyordu. Ne var ki 'Örümcek - Adam: Eve Dönüş Yok', ilk 3 günde 934 bin 599 kişi tarafından izlenerek yabancı filmler arasında tüm zamanların en iyi ikinci açılışına imza attı. Yabancı filmler arasında açılış rekoru 965 bin 942 biletle 2019'da gösterime giren 'Avengers: Endgame'e ait. Bu film, toplamda 2.480.284 kişi tarafından izlenmişti. 'Örümcek Adam: Eve Dönüş Yok' için 27 Aralık'a kadar 1.696.598 bilet kesildi. Pandemi döneminde 1 milyon seviyesini geçen ilk yapım oldu.
20 ARALIK
Sezai Aydın hayatını kaybetti.
Oyunculuğunun yanı sıra 'Rambo', 'Rocky Balboa' ve 'Fred Çakmaktaş' seslendirmeleriyle tanınan Sezai Aydın, diyabet ve kalp rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü hastanede vefat etti.
69 yaşında vefat eden Sezai Aydın'ın cenazesi Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
Film... 5
TV Dizisi... 22
21 ARALIK
Kaçırılan tarihi eserler iade edildi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülen ‘Anadolu Operasyonu' ile aralarında II. Mahmut'a ait altın sikkenin de bulunduğu 2 bin 955 tarihi eserin Hırvatistan'dan iadesinin sağlandığını açıkladı.
İadesi sağlanan sikke, mühür ve terazi ağırlıklarından oluşan 2 bin 955 eser, 2300 yıllık bir dönemi kapsıyor.
2021'de ayrıca yurt dışından iadesi sağlanan şu eserler de yer aldı;
* Macaristan Gümrüğü'nde ele geçirilen kültür varlıkları (413 adet)
* Fransa'dan gönüllü iade alınan pişmiş toprak figürin ve figürin başı (2 adet)
* Hollanda'dan iadesi sağlanan çiniler (4 adet)
* ABD'den gönüllü iade alınan amphoralar (2 adet)
* ABD'den gönüllü iade alınan pişmiş toprak çömlekler (2 adet)
* İngiltere'den (Gilbert Sanat Vakfı Koleksiyonu) iadesi sağlanan gaga ağızlı testi (1 Adet)
* Macaristan'dan iadesi sağlanan eserler (101 Adet)
23 ARALIK
Duayeni kaybettik
Klasik Türk müziği sanatçısı, icracı ve bestekâr Prof. Dr. Alâeddin Yavaşca, 95 yaşında hayatını kaybetti.
Kariyeri boyunca yüzlerce eser üreten, aralarında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri'nin de olduğu yüzlerce ödüle layık görülen Prof. Dr. Alâeddin Yavaşca, Yahya Efendi Türbesi Haziresi'ne defnedildi.
