100'üncü yılın karikatüristleri

Bu yıl 4'üncüsü düzenlenen Uluslararası Yeşilay Karikatür Yarışması 'Bağımlılıklarla Mücadelenin 100. Yılında Sağlıklı Yaşamın Önemi' temasıyla gerçekleştirildi.

55 ülkeden 479 karikatüristin 908 eserle katıldığı yarışmada ödül kazananlar;

* Fethi Gürcan Mermertaş (Birinci / 10 bin TL Ödül)

* Vladimir Nenashev (İkinci / 7.500 TL Ödül)

* Faruk Düz (Üçüncü / 5 bin TL Ödül)

* Jitet Kustana (Başarı Ödülü / 2.500 TL Ödül)

* Kürşat Zaman (Başarı Ödülü / 2.500 TL Ödül)

* Hamid Ghalijari (Başarı Ödülü / 2.500 TL Ödül)

* Ahmet Öztürk Levent (Mazhar Osman Ödülü / 2.500 TL Ödül)

* Hakkı Uslu (100. Yıl Özel Ödülü / 2.500 TL Ödül)

Fethi Gürcan Mermertaş, Rusya'dan Vladimir Nenashev ve Ahmet Öztürk Levent, Habertürk'ten Mehmet Çalışkan'ın sorularını cevapladı.

Yeşilay hakkındaki görüşlerinizi paylaşabilir misiniz?

Fethi Gürcan Mermertaş: Ailemde olmasa da bağımlılık problemi yaşayan uzaktan tanıdıklarım oldu. Onların mücadelelerine ve hatta ailelerinin dağılmasına tanıklık ettim. Bu yüzden Yeşilay'ın çabalarını çok önemsiyorum. 100 yıldan beri emek veren Yeşilay, varlığıyla gurur duyduğumuz kurumlardan biri.

Ahmet Öztürk Levent: Öncelikle Yeşilay'ın 100. yılını kutluyorum. Doğduk Yeşilay ile ve hayatımızda hep oldu; ilkokuldan itibaren. Biliyorsunuz Yeşilay kollarımız vardı. Yeşilay kötü alışkanlıklara karşı toplumu bilgilendiren, bağımlılıklara engel olan çok önemli bir kurum. Yeşilay tüm dünyada biliniyor ve bence bu uluslararası yarışmayla dünyada büyük bir ses getiriyor.

Vladimir Nenashev: Bağımlılıklarla mücadele alanına önemli çalışmalar yapan Yeşilay, gerçekleştirdiği karikatür yarışmasıyla da buna büyük bir katkıda bulundu.

Uluslararası Yeşilay Karikatür Yarışması'nın mesleğinize katkılarından söz edebilir misiniz? Daha önceki yıllarda da katılmış mıydınız?

Fethi Gürcan Mermertaş: Değer verdiğim bu uluslararası yarışmaya iki kez daha katıldım ancak ilk defa ödül aldım. Gururluyum.

Ahmet Öztürk Levent: Ben destek olmak için en başından beri her sene, yani 4 senedir katılım gösteriyorum. Hep takip ediyorum; çok güzel karikatürler, çok başarılı sanatçılar katılıyor. Şimdiye kadar uluslararası yarışmalarda çok sayıda ödül aldım ancak Yeşilay'ın 100. yılında Mazhar Osman ödülünü almak beni çok gururlandırdı ve hakikaten derinden etkiledi. Geçtiğimiz günlerde gözümle ilgili bir durum için Mazhar Osman hastanesine gitmiş, orada bu ödülü aldığımı söylemiştim doktoruma. Doktorumun da çok etkilendiği böyle bir durum yaşadığımı sizlerle de paylaşmak istedim.

Vladimir Nenashev: Evet, bu ikinci katılışım oldu. Asıl mesleğim gazetecilik. Bu anlamda yazarlık, savunuculuk ve karikatüristlik de yapıyorum. Karikatür çizmeye 1985'te başladım. Avrupa'da, Birleşmiş Milletler'de ve Japonya'da çeşitli yarışmalara katılarak ödüller aldım. Bu yarışma bağımlılık ve savunuculuk konularında bana kaynak oluşturduğu ve sesimi biraz daha duyurmamı sağladığı için beni pozitif yönde etkiledi.

Yarışmaya katıldığınız eseri tasarlarken hangi düşüncelerden yola çıktınız?

Fethi Gürcan Mermertaş: Bağımlılığın sadece bireyin sorunu olmadığını, en yakın çevresinden başlayarak ailesi ve toplumun tamamını etkilediğini düşünürken böyle bir çalışma çıktı ortaya. Kısacası "Ben bağımlıysam bu sadece beni değil; en yakınım olan eşimi, çocuğumu hatta bütün toplumu etkiliyor" demeye çalıştım karikatürümde.

Ahmet Öztürk Levent: Bu düşünceyi nasıl ifade edebilirim, nasıl etkili olabilir acaba diye düşündüm. Sigara bütün dünyanın başına dert olan bir şeydir. Ben de karikatürümü çizerken durumu Titanik ile bağdaştırdım. Biliyorsunuz Titanik'ten kurtulanların birçoğu kayıklarla kurtuldu. Karikatürümdeki kayığın üzerine çizdiğim Yeşilay amblemi ile Yeşilay'ın bağlılıktan kurtardığını vurgulamak istedim. Aynı zamanda Titanik'in bacaları da sigara idi. Bu etkileyici karikatürü tüm dünyaya armağan ediyorum.

Karikatürün önemi nedir?

Fethi Gürcan Mermertaş: Karikatür bir düşünme biçimidir, çizgiyle düşünme biçimidir. Benim için olmazsa olmazdır. Ben hep çizginin içinde oldum. Benim hayatımın bir parçasıdır kalem, kağıt, çizmek. Düşünüyorsam çiziyorum ya da çiziyorsam bir şeyler düşünmem gerekiyor. Hayatımda eksikliğini düşünemediğim bir şey çizmek ve karikatür.

Ahmet Öztürk Levent: Mizah ve çizgi insanlık tarihi kadar eski. Dolayısıyla mizahın konuşlanamayacağı bir şey yoktu. Eleştirel yaklaşımıyla izleyenleri gerçeklerle yüzleştirir. Karikatür tam da bu nedenle sarsıcıdır. Karikatür insanlığın ortak dilidir. O nedenle çok önemli bir iletişim aracı olan karikatüre devam diyorum.

Vladimir Nenashev: Karikatür hayatın yarısıdır. Çok fazla karikatür çizdim; sevdiklerim, arkadaşlarım, yarışmalar için. Karikatürleri çocuk gibi görüyorum ve psikolojik bir tarafı olduğunu düşünüyorum.

Günümüzün teknolojik şartlarında karikatürün önemini korumak için siz karikatür sanatçıları özel önlemler alıyor musunuz?

Fethi Gürcan Mermertaş: Ben bu süreci teknolojiyle iç içe yürütüyorum. Biraz önce karikatürün benim için önemini anlatırken "kağıt" ifadesini kullandım ancak birçok zaman kağıt kullanmıyorum; tablet ve dijital kalem kullanıyorum. İçinde bulunduğumuz dönemde teknolojinin içinde olmak zorunda hissediyorsunuz. Çünkü paylaşmak için dijital olması gerekiyor çizdiğiniz karikatürlerin. Gazete ya da dergide yer bulamayan ama internette paylaşılan bir sürü karikatür var. Günde belki onlarca belki yüzlerce kaliteli paylaşım görülüyor. Karikatür üretiminin arttığına inanıyorum. Bu durum karikatür adına büyük bir kazançtır.

Ahmet Öztürk Levent: Teknoloji bir dezavantaj değildir. En azından iletmek ve paylaşmak açısından teknoloji müthiş bir araçtır. Yalnız ben karikatürlerimi yaparken teknolojiyi kullanmıyorum. Bir makine halısını düşünün bir de el halısını. Ben elle çiziyorum. Bir düşünür "insanın aklı ve eli vardır" demiş, ukalalık yapmak istemem ama ben elle çiziyorum ve çok mutluyum bu nedenle.

Vladimir Nenashev: Teknolojiden ve teknolojinin faydalarından yararlanıyorum. Hatta birçok bilgisayarım ve tabletim bulunuyor, çizimlerimi sık sık bu araçlarla yapıyorum.

İyi bir karikatürün olmazsa olmaz başlıca özellikleri nelerdir?

Fethi Gürcan Mermertaş: Karikatürcünün çok olağan üstü bir çizer olması gerekmediğini düşünüyorum. Çünkü çok basit ve amatör çizgilerle de çok iyi işler çıkabiliyor. Karikatürün öncelikle komik olması gerekiyor. Düşündürüyor ama pek komik değil denen bir çizim pek karikatür olmuyor bana göre. Karikatür, düşündürerek ve hafif de olsa gülümseterek derdini anlatacak bir çizgiye sahip olmalı. Karikatürcü ise çevresinden, memleketinden ve dünyadan haberi olan biri olmalı. Kendisinden haberdar olmalı.

Ahmet Öztürk Levent: Öncelikle bir karikatürcünün donanımlı olması gerekiyor; söyleyecek bir sözü, topluma vereceği bir mesaj olmalı. Aynı zamanda ufku açık olmalı.

Vladimir Nenashev: Karikatürün kendisidir. Açıklamak gerekirse; o karikatürün düşüncesini ve fiziksel özelliklerini iyi bir şekilde yansıtabilmesi en önemli özelliğidir.