Acı anılardan kurtulmak mümkün mü?

Uzman Klinik Psikolog Emrah YAKUT

Peki, acı anılardan kurtulmak mümkün mü? İnsanın, doğası gereği acıdan kaçmaya meyilli olduğunu söyleyen Uzm. Klnk. Psk. Emrah Yakut "Her birey hayat yolculuğunda birçok yaşantıyı deneyimler. Bu yolculuk her ne kadar güzel manzaraları içerse de zaman zaman tümsekler, engeller ve problemleri de beraberinde getirebiliyor. Dolayısıyla hayat bize hem tatlı, hem de acı yönünü birlikte sunuyor. Güzellikler olsun isteriz, güzel yönünü arar ve acıdan kaçmaya eğilimli oluruz. Bu doğamızda var çünkü. Ayrıca bu çok insani değil mi? Ancak her şey her zaman yolunda gitmeyebiliyor ve birtakım acı anılarla karşı karşıya kalabiliyoruz. Yani travmatik yaşantılar..." ifadeleriyle bunun doğal bir süreç olduğunu söylüyor.

Geçmişten gelen kaygıların ve korkuların yüklerini taşımak zorunda olmadığımızın altını çizen Yakut, "Travmatik yaşantılar, geçmişte yaşanmış ve bitmiş olmasına rağmen kişiyi bugün hala derinden etkileyen birtakım olaylardır, diyebiliriz. Evet, olay yaşanmış ve bitmiştir. Peki ya zihnimizde? İşte orada etkisi hala devam edebilmektedir. Yapılan araştırmalara göre, travmatik yaşantılar tedavi edilmediğinde etkisini çok uzun yıllar, hatta ömür boyu sürdürmektedir. Eğer siz de geçmişin acı izlerini bugünkü yaşantınızda hissediyor ve bundan kurtulmak istiyorsanız gelişmiş terapi yöntemleriyle bu mümkün. Çünkü, geçmişin yüklerini bugün hala taşımak zorunda değiliz." dedi.

GEÇMİŞTEN GELEN ACI ANILARDAN NASIL KURTULURUZ?

İnsanların geçmişten gelen acı anılarla yüklü duygularından kurtulmanın mümkün olduğunu ve bunun alanında uzman kişiler eşliğinde EMDR terapi yöntemiyle atlatılabildiğini söyleyen Yakut, tedavi sürecini ve etkilerini şu şekilde anlattı:

Travmatik yaşantıların tedavisinde mucizevi bir etkiye sahip, etkinliği kanıtlanmış bir terapi yöntemi olan EMDR Terapisi’nden bahsetmek istiyorum.

EMDR, Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme anlamına gelmektedir. EMDR, 1987 yılında Francine Shapiro tarafından, bir parkta gezinirken göz hareketlerinin rahatsız edici düşüncelerin şiddetini azaltabildiğini tesadüf eseri keşfetmesiyle ortaya çıkan bir teknik. Bugün; savaş gazileri, cinsel istismar mağdurları, deprem gibi ağır travmaların da içerisinde bulunduğu 2 milyondan fazla insanın tedavi edildiği bir yöntem. Peki EMDR bunu nasıl yapıyor? Biraz açmak gerekirse...

İnsan zihninin doğal bir özelliği var. EMDR Terapisinde de Adaptif Bilgi İşleme dediğimiz, yaşadığımız birçok anıyı zihnimiz otamatik olarak sorunsuz bir şekilde sindiriyor ve gelecek hayatımızda herhangi bir problem yaşamıyoruz. Ancak bazı olaylar ve yaşantılar var ki, travmatik yaşantılar dediğimiz; zihnimizin bunları sindirmesi pek te mümkün olmuyor ve bazı takılmalar oluyor. İşte EMDR tam da burada zihnimizin yapmakta zorlandığı ya da yapamadığı yerde devreye girerek zihnimizin travmatik yaşantıyı sindirmesini ve sağlıklı bir şekilde kaydetmesini sağlıyor. EMDR bunu terapist kontrolünde, göz hareketlerinin belli bir protokol dahilinde uygulanmasıyla sağlıyor. Ayrıca EMDR ilk olarak göz hareketlerinin mucizevi etkisinden kaynaklı çıkmış olsa da zamanla geliştirilerek çift yönlü işitsel uyarım ve çift yönlü dokunsal uyarım olarakta yapılmaktadır.

Gerekli eğitimleri tamamlamış ruh sağlığı profesyonelleri (Sertifikalı Terapistler) tarafından uygulanan EMDR Terapisiyle travmatik yaşantıların izlerinden kısa sürede kurtulmak mümkün. Ayrıca EMDR Terapisiyle sadece travmatik yaşantılar değil; depresyon, fobiler, kaygılar, takıntılar, değersizlik duygusu, topluluk önünde konuşma kaygısı gibi daha birçok alanda etkili sonuçlar alınmaktadır.

EMDR Terapisini uygulamaya nasıl karar veriyorsunuz?

Yapılan araştırmalara göre yaklaşık 400 civarı farklı terapi ekolü vardır. EMDR’da bunlardan bir tanesi. EMDR’ı diğer terapi ekollerinden ayıran önemli yanı araştırmalarla etkinliği kanıtlanmış sayılı terapi ekollerinden biri olması ve hemen her problem için uygulanabilir olması. Dolayısıyla EMDR uygulamaya karar verirken bazı istisnai durumlar dışında herhangi bir sınır yoktur. Örneğin; hamileler ve epilepsi hastalarında doktor kontrolü ile uygulanabilirken; düşük riski bulunan hamilelerde tedavi süreci, düşük riski bulunduğu süre zarfında ertelenebilmektedir.

EMDR Terapisinin herhangi bir yan etkisi, zararı var mıdır?

EMDR, ilk ortaya çıktığı 1987 yılından bu yana yapılan araştırmalara ve uygulamalara göre EMDR Terapisinin bilinen herhangi bir yan etkisi ve zararı bulunmamaktadır.

EMDR Terapisinde sadece acı anılar mı duyarsızlaştırılır? Olumlu anılar bir zarar görür mü?

EMDR sadece acı anılar, travmalar ve olumsuz durumlar üzerinde duyarsızlaştırma yapar. Olumlu anılar ve yaşantılara bir zararı olmayıp, aksine travma etkisinden hatırlanamayan olumlu yaşantıların hatırlanmasını sağlayarak danışanın pozitif iyi oluşuna destek sağlamaktadır.

EMDR Terapisinin Hipnozdan farkı nedir?

İki terapi yöntemi birbirinden tamamen farlı olup, Hipnoz bir yöntem iken EMDR bir terapi yaklaşımıdır. Hipnozda danışan, bilinçdışında trans halinde olup terapistin telkinleriyle çalışırken; EMDR’da, danışan bilinçli durumda olup, herhangi bir uyuma ve trans halinde olmamaktadır. EMDR anılarla çalışır. Danışan terapi sürecinde geçmiş anıları terapist kontrolünde bilinçli bir şekilde anımsayarak çift yönlü uyarım ile duyarsızlaştırma işlemi gerçekleşir.

EMDR sadece geçmişle mi çalışır?

Hayır. EMDR, üç zaman diliminde çalışır. Geçmiş, şimdi ve gelecek. Öncelikle soruna sebep olan geçmiş olumsuz anılar duyarsızlaştırılır. Ardından şimdiki zamandaki tetikleyiciler çalışılarak danışanın herhangi bir durumda artık tetiklenmemesi sağlanır. Son olarak gelecek şablonu dediğimiz çalışma ile, danışanın gelecekte yaşanması olası durumlarla baş etme mekanizmasının geliştirilmesi sağlanarak terapi süreci sonlandırılır.

EMDR Terapisinde yaş sınırı var mıdır? Örneğin istismar, tecavüz, şiddet vs. gibi ağır travmalar yaşamış çocuklara uygulanabilir mi?

EMDR Terapisinde herhangi bir yaş sınırlaması olmayıp; bebekler, çocuklar, ergenler, yetişkinler ve yaşlılarda olmak üzere bütün yaş gruplarına uygulanmakta ve etkili sonuçlar alınmaktadır. Ayrıca yaş grubu fark etmeksizin ağır travmalarda uygulanmaktadır. Sadece, diğer bütün terapi ekollerinde olduğu gibi EMDR Terapisinde de 18 yaş altı bireylerde uygulanması için aile onayı gerekmektedir. "Her çocuk anne babanın yansımasıdır." anlayışıyla 18 yaş altı bireylerde terapi sürecinde aile görüşmeleri de önemli bir yere sahiptir.

EMDR Terapi uygulaması yapıldıktan sonra danışan takibi yapılıyor mu?

Öncelikle diğer bütün terapi ekollerinde olduğu gibi EMDR Terapisinde de tedavi süreci tamamlandıktan sonra belli periyotlarla danışanlarla izleme ve takip görüşmeleri yapılabilmektedir. Yapılan takip sonuçlarına göre aylar, hatta yıllar geçmesine rağmen iyilik halinin devam ettiği ve herhangi bir problem yaşanmadığı sonuçlarına ulaşılmaktadır. Yani, EMDR’ın önemli özelliklerinden bir tanesi de kalıcı bir etkiye sahip olmasıdır.