Bütçeden SGK'ya 249 milyar TL kaynak aktarıldı

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2020 aralık ayına ilişkin istatistiklerini yayımladı. Kovid – 19 pandemisi dolayısıyla gelirleri azalan, giderleri artan SGK’nın bütçe açığı büyüdü. SGK’nın 2019 yılında 424.2 milyar lira olan gelirleri 2020 yılında 472.6 milyar lira olarak gerçekleşti. Toplam gelirlerdeki artış yüzde 11.4’te kaldı.

SGK’ya ödenen primler asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasındaki kazançlara göre belirleniyor. Asgari ücret 2020 yılında önceki yıla göre yüzde 15 oranında arttı. Buna karşılık SGK’nın prim gelirlerindeki artış yüzde 10.5’te kaldı ve 290.2 milyardan 320.5 milyar liraya yükseldi.

2008 yılında gerçekleştirilen sosyal güvenlik reformu kapsamında SGK’ya yatırılan primlerin 4’te 1’I oranında bütçeden devlet katkısı yapılıyor. Devlet katkısı 2009 yılından beri kurumun doğal gelirleri arasında sayıldığı için SGK’nın açığı katkı tutarı kadar daha az görünüyor. 2019’da 71.2 milyar lira olan devlet katkısı tutarı 2020’de 85.1 milyar lira olarak gerçekleşti.

İlk taksit ödemesi bu ay başlayan son yapılandırma gelirleri SGK verilerine yansımadı. Önceki yapılandırma kanunları kapsamında kurumun elde ettiği tahsilat 2019’da 3.6 milyar lira iken 2020’de 2.7 milyar lira oldu.

SAĞLIK HARCAMALARI YÜZDE 23 ARTTI

Kovid – 19 salgınının da etkisiyle kurumun sağlık harcamalarında yaşanan yüksek artış giderlerin daha hızlı artmasına yol açtı. SGK’nın toplam giderleri yüzde 16 oranında artışla 464.2 milyar liradan 540.1 milyar liraya; emekli aylığı ödemeleri de yüzde 15 artışla 298.6 milyardan 343 milyar liraya yükseldi. Sağlık harcamaları ise yüzde 23 oranında artışla 110.7 milyardan 135.7 milyar liraya çıktı.

Bu gelişmeler sonucu SGK’nın açığı yüzde 69 oranında artarak 39.9 milyardan 67.5 milyar liraya yükseldi.

BÜTÇEDEN 249 MİLYAR LİRA AKTARILDI

Bütçeden SGK’ya, açığın finansmanının yanı sıra, yukarıda sözünü ettiğimiz prim gelirlerinin 4’te 1’I oranındaki devlet katkısı, emeklilere yılda 2 defa yapılan 1000’er TL tutarındaki bayram ikramiyesi (yaklaşık 25 milyar lira), ödeme gücü olmayanların genel sağlık sigortası (GSS) primi, kaldırılan vergi iadesinin yerine emeklilere yapılan aylıklarının yüzde 4’ü oranındaki “ek ödeme” ve çeşitli kanunlarla prim karşılığı olmaksızın SGK’ya yaptırılan ödemeler için kaynak aktarılıyor.

Bütçeden SGK’ya aktarılan para tutarı son yıllarda giderek artıyor. 2015 yılında 79 milyar lira olan bütçeden SGK’ya yapılan transfer tutarı 2016’da 108.1 milyara, 2017’de 128.2 milyara, 2018’de 150.5 milyara, 2019’da 196.8 milyar liraya yükseldi. 2020’de ise önceki yıla göre yüzde 26.4 artarak 248.8 milyar lira oldu.

2020 yılında merkezi yönetim bütçesi 138.9 milyar lira açık verdi. SGK’ya aktarılan para tutarı 110 milyar lira düzeyinde kalsaydı merkezi yönetim bütçesi 2020 yılında açık vermeyecekti.

Bütçeden yapılan transferlerin gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı 2008 yılında yüzde 3.52 düzeyinde iken devlet katkısının ilk uygulamaya konulduğu 2009’da yüzde 5.26’ya çıktı. Sonraki yıllarda düzenli olarak azaldı ve 2015’te yüzde 3.38’e kadar geriledi.

2016 yılından beri tekrar artış trendine giren SGK’ya yapılan bütçe transferlerinin GSYH’ye oranı 2019’da yüzde 4.56 iken 2020’de yüzde 5.13’e çıktı.

PRİM GELİRLERİ SAĞLIK VE EMEKLİLİK GİDERLERİNİN YÜZDE 68’İNİ KARŞILADI

Devlet katkısı hariç prim gelirlerinin emekli aylığı ödemeleri ile sağlık giderlerini karşılama oranı da 2020 yılında düşüş kaydetti. 2009 yılında 56 olan prim gelirlerinin emekli aylığı ve sağlık giderlerini karşılama oranı 2018 yılında 76’ya kadar çıktı. Ancak bu oran 2019’da 72’ye, 2020’de ise 68’e geriledi.