Çocuğunuz depresyonda olabilir mi?

Beyindeki kimyasal dengenin bozulması, klinik depresyona yol açabiliyor. Çocukların depresyona girdiklerini çok özel bazı belirtilerle anlayabiliriz. Bunun için çok temel yöntemleri izleyebiliriz.

Çocuğunuzun depresyonda olduğunu nasıl anlarsınız?

Uzmanlar, depresyon için belirtilerin en az 2 haftadır sürüyor olmasını beklerler. Bir başka deyişle eğer çocuğunuzda 2 haftadan uzun süre aşağıdaki belirtiler görülüyorsa depresyonda olabilir. Mental bozuklukların teşhisinde dikkate alınan belirtiler şöyledir:

- Günün büyük bölümünde üzüntülü ve depresif bir ruh hali gösteriyorsa, huzursuz görünüyorsa

- Normalde sevdiği aktiviteleri yapmak ilgisini çekmiyorsa

- Yemek yemesine rağmen kilo veriyorsa, iştahsızsa

- Uyku sorunları yaşıyor ve uyumada güçlük çekiyorsa

- Psikomotor yeteneğinde azalma veya yavaşlama varsa (Konuşmasında, hareketlerinde yavaşlama ya da takılma gibi)

- Güçsüz ve enerjisiz görünüyorsa

- Kendisini değersiz hissediyor ve suçlayıcı davranıyorsa

- Düşünmede, karar almada, odaklanmada sorun yaşıyorsa

- Ölümden bahsediyorsa.

Yakın zamanda sevdiği birini kaybetmiş çocuklar

Depresyon en sık olarak yakın zaman içerisinde çok sevdiği birini kaybeden çocuklarda görülür ve üzüntü kaynaklı depresyonda bu belirtiler normaldir. Ancak yas tutma süresi uzar ve çocuğunuz düzelme belirtileri göstermezse bu durumda bir uzman yardımı almanız doğru olacaktır. Ciddi hastalıklarla mücadele eden çocuklarda bu semptomlar çok daha yüksek derecede görülebilir ve bu durumda da yine doktor yardımı almak gerekir.

Doktora danışın

Depresyon asla göz ardı edilmemelidir. Özellikle de depresyonda olan kişi ölümden ya da intihardan bahsediyorsa. Eğer çocuğunuzda yukarıdaki semptomları görüyorsanız ve depresyonda olduğundan şüpheleniyorsanız öncelikle bir pedagoga götürerek profesyonel yardım alın. Unutmayın ki teşhisi doktor koyacaktır ve doğru tedaviyi başlatacaktır. Küçük çocuklarda doktorlar depresyon için terapi yöntemini kullanırlar ve mecbur kalınmadıkça ilaç kullanmazlar.

Çocuklarda terapi yöntemleri nelerdir?

Yaş grubuna ve duruma göre değişiklik gösteren terapi yöntemleri doktor tarafından belirlenir. Bilişsel davranış terapisi özellikle çocuklarda sonuç vermektedir. Daha küçük çocuklarda ise oyun terapisi kullanılabilir.

Çocuğunuza nasıl yardımcı olabilirsiniz?

Doktor kontrolünde depresyon tedavisi uygulanırken anne babaların da çocuklarına ve doktora destek vermesi tedavi için son derece önemlidir. Doktorun da tavsiyelerini dinleyerek, birkaç yöntemle çocuğunuzun tedavisine yardımcı olabilirsiniz.

Duygularını anlatmasını sağlayın ve empati kurun

Çocukların karşısına oturup duygularını sorduğunuzda kendilerini baskı altında hissederler. Ancak sevdikleri bir şeyi yaparken, örneğin oyun oynarken ya da parkta yürüyüş yaparken ona eşlik edebilir ve rahat bir ortamda duyguları hakkında konuşmasını sağlayabilirsiniz. Evet-hayır soruları yerine ucu açık sorular sormak daha fazla işe yarayacaktır. Verdiği cevaplar nedeniyle onu yargılamayın ve dürüst davrandığı için destekleyin. Eğer böyle bir konuşma sırasında kızar ya da yargılarsanız bir daha konuşmak istemeyecektir. Konuşurken susması, aralıklar vermesi normaldir. Bu esnada çocuk düşüncelerini zihninde toparlamaya çalışıyordur. Bu boşluk anlarını sorularla doldurmak yerine sakin kalıp beklemek en doğru yoldur.

Rahatlayabileceği aktiviteler bulun

Çocuklar, yetişkinlerden daha kolay rahatlamaya geçerler. Boyama, resim yapma, hamurla oynama küçük çocuklarda hemen etkisini gösterebilir. Daha büyük çocuklarda ise sevdiği aktiviteleri bularak zihninin oyalanmasını sağlayabilirsiniz.

Ekran süresini kısıtlayın

Depresyonda çocuklarda TV, bilgisayar ve cep telefonu gibi teknolojik aletlerin yardımı dokunmaz. İçinde bulundukları ruh halinden kaçmalarına ve duygularını açmada isteksiz davranmalarına neden olur. Bilgisayar, tablet, cep telefonu, video oyunu, konsol ve televizyonla geçirdiği süreyi kısıtlayın. Bu, çocuğun yüz yüze iletişim kurmasını engelleyen her türlü araç için geçerli olmalıdır. Bu tür aletlerin çocuklarda depresyon ve kaygıyı arttırdığı biliniyor. Hareket halinde olabileceği aktiviteler üretebilirsiniz. Yürüyüş yapmak, bisiklete binmek, dağ ya da göle gitmek, sokakta oynamak, resim yapmak gibi sayısız seçenek bulunabilir. Çocuğunuz da ekran başında durmaktansa bu önerilerinize uyum sağlayacaktır. Sokakta oynayabileceği arkadaşı yoksa siz onunla oynayın, arkadaşlık edin ve bu sayede yalnızlık hissetmesini engelleyin.

Ödev ve sorumluluklarına yardım edin

Depresyondaki çocuklar odaklanma ve sorun çözmede sıkıntı yaşarlar. Bu da ödevlerini ve sorumluluklarını yerine getirmelerinde zorlayıcı olabilir. Bunun için uygulayabileceğiniz yöntemlerden biri ödevi parçalara ayırmaktır. Daha küçük ödevler haline geldiğinde başa çıkması kolaylaşacaktır. Bu sayede özgüveni yükselecek ve kendini de iyi hissedecektir.

Daha büyük ödevlere ve sorumluluklara geçmeden önce çocuğunuzun bunu kendisinin istemesini bekleyebilirsiniz. Sabır göstererek yaklaşmalısınız. Bu kesinlikle ödevini sizin yapmanız anlamına gelmemeli. Çocuğun kendisi ödevini yapmalı ancak küçük parçalar halinde bitirdikçe bir sonrakine geçerek, konuşarak yönlendirebilirsiniz.

Stresi azaltın

Çocuklar depresyona girdiklerinde hayata adapte olmakta zorlanabilirler. Onu strese sokabilecek her şeyi ortadan kaldırmaya çalışın ve üzerindeki stresi azaltın. Evin içinde pozitif bir atmosfer yaratın, yüksek sesli ve azarlayıcı konuşmalardan uzak durun, fiziksel ve psikolojik şiddete izin vermeyin. Çocuğun evinde kendini güvende hissetmesini sağlayın. Sakin bir ev atmosferi oluşturun.

Hayatı pozitif görmesine yardımcı olun

Çocuğunuzla konuşurken negatif kelimelerden kaçınarak olumlu düşünceler hakkında sohbet edin. Çocuk, yaşadığı olayların pozitif yönlerine odaklanabilmeli. Siz de ona bu konuda örnek olabilirsiniz. Olumlu ve pozitif düşüncelerinizi daha fazla dile getirebilir ve negatif duygulardan kaçınabilirsiniz.

Duygular hakkında konuşması için cesaretlendirin

Çocuğunuz duygularından bahsetmeye başladığında ciddiye alarak dinleyerek başlayabilirsiniz. Onda duygularını hafife aldığınıza dair bir his oluşturmamaya çalışın. Empati kurun ve duyguları hakkında konuşabilmesi için cesaretlendirin. Nasıl hissettiğini söylemesine yardımcı olun.

İntihara eğilimli davranışlarına karşı dikkatli olun

Çocuk kendisini öldürmekten bahsediyorsa bu durum son derece ciddidir ve acilen yardım almasını sağlamak büyük önem taşır. Evdeki tüm ilaç ve silahları kilit altında tutun ve çocuğunuzun gözlemleyin.

Baş başa kaliteli zaman geçirin

Gün içerisinde çocuğunuzla baş başa olacağınız ve kaliteli vakit geçirebileceğiniz aktiviteler bulmaya çalışın, bu sürede diğer işlerle ilgilenmek yerine sadece ona odaklanın.

Desteğinizi hissettirin

Çocuğunuza karşı sadece sevgi ve ilgi gösterin, kızmak ya da öfkelenmek gibi davranışlardan kaçının. Pozitif davranın ve desteğinizi hissettirin. Güven duygusunu desteklemeye çalışın. Eleştiri yerine yönlendirin, çocuk çabalarının işe yaramadığını düşünürse hayal kırıklığı yaşayabilir. Çocuğunuzun başarabildiğini gördükçe daha fazla ilerlemek için motive olabileceğini unutmayın.

Sağlığına özen gösterin

Çocuğunuzun beslenmesi ve uyku düzeni bu süreçte son derece önemlidir. 3 yaşından 12 yaşına kadar çocuklar 8 ila 12 saat arasında günlük uyku ihtiyacı duyarlar.

Yaşa göre uyku çizelgesi

Çocuğunuzun doğru beslendiğinden, düzenli ve yeterli uyuduğundan ayrıca fiziksel olarak hareket ettiğinden emin olun.

1-4 hafta 15-16 saat (Yeni doğanlarda biyolojik saat oluşmaktadır)

1-4 ay 14-15 saat (Uyku düzeni oturmaya başlar ve gece uykusu süresi uzar)

4-12 ay 14-15 saat (Uyku düzeninin rutin saatler arasında olmasına dikkat edilmelidir)

1-3 yaş 12-14 saat (Gün içerisinde uyku saatleri sağlık için önemlidir)

3-6 yaş 10-12 saat (Gün içi uykularının süresi ve sıklığı azalabilir)

7-12 yaş 10-11 saat (Gece uykularına geçilir)

12-18 yaş 8-10 saat (Gençlerin daha uzun uykuya ihtiyacı olur)

Yetişkinler 7-8 saat (Süre önemlidir)

Hamileler 8 saatten fazla (Uyku süresi ve öğlen uykuları gerekebilir)

Doktorunun tavsiyelerini uygulamasına yardımcı olun

Çocuğunuzun pedagogunun uyguladığı tedaviye uyduğundan emin olmaya çalışın. Terapisini aksatmamasına, doktorun tavsiyelerini dinlediğine ve tedavi için gerekli şeyleri yaptığına dikkat gösterin. Bunun bir süreç olduğunu ve zaman alacağını unutmayın ve çocuğunuzun bu süreci doğru yönetmesine yardım edin. Tedavinin işe yaradığını gördükçe kolaylaşacaktır ancak sabırlı olmanız son derece önemlidir.