Gözler bu eyaletlerde

DIŞ HABERLER SERVİSİ /Soli ÖZEL

ABD Başkanlık seçimlerine iki gün kala adayların nefes nefese yarışı sürüyor.

Sandy Kasırgası’ndan sonra yapılan yoklamaların sonuçları henüz su yüzüne çıkmadı. Ancak eldeki veriler seçmenlerin ikiye bölündüğünü gösteriyor.

Romney veya Obama kıl payıyla seçimlerden önde çıkabilir. Ancak Amerikan seçim sisteminin özellikleri nedeniyle ulusal düzeyde daha fazla oy almak başkanlığı kazanmak için yeterli olmuyor.

OLUK OLUK PARA AKIYOR

Amerikan siyasetindeki keskin kutuplaşma nedeniyle uzun zamandır toplam 50 eyaletten yaklaşık 40’ının ne yönde oy verecekleri biliniyor. Bu nedenle seçimler genelde yaklaşık on eyaletin kime yöneleceğine bağlı olarak belirleniyor.

Geçen sefer sürpriz şekilde Obama’ya oy veren Kuzey Carolina Eyaleti bu yıl Romney’e döndü. Pennsylvania da Obama kampında kalacak gibi. Dolayısıyla adaylar tüm gayretlerini hâlâ tercihi değişebilecek gibi gözüken 8 eyalete çevirmiş durumda. Televizyon reklamlarına oluk oluk para akıyor. Her iki aday da seçimlerin sonunda kampanyaları boyunca birer milyar dolardan fazla para harcamış olacaklar.

KATILIM ÖNEMLİ

Colorado, Florida, Iowa, Nevada, New Hampshire, Ohio, Virginia ve Wisconsin. Bu sekizden de en kritik olanları hâlâ Colorado, Virginia, New Hampshire ve Ohio gibi gözüküyor. 2000 yılında seçimin sonucunu Florida Eyaleti’ndeki oylar, 2004’te ise Ohio Eyaleti’ndeki oylar belirlemişti. Bu kez de Ohio’daki üç seçim bölgesinin kimin Başkan olacağına karar vereceği konuşuluyor. Seçim yarışının başa baş gitmesi nedeniyle oy verme oranları büyük önem kazanacak. Her ne kadar bu seçimlerde kullanılan oyların 3’te 1’i erken kullanılmış olacaksa da hangi parti kendi seçmenini daha yoğun olarak sandıklara gitmeye ikna edebilirse onun şansı daha yüksek.

SANDY FAKTÖRÜ

Sandy Kasırgası’ndan zarar gören yerler genelde Demokratların Başkanlık seçiminde önde oldukları eyaletler. Ancak Kongre ve Eyalet Meclisleri ve Senatoları seçimlerinde kasırganın vurması nedeniyle seçmen evden çıkmazsa bu düzeydeki tercihler etkilenebilir. Son olarak iki adaydan birinin ancak kıl payı farkla seçimi kazanacak olması Başkan’ın partisinin diğer kademelerdeki seçimlerde başkanlık zaferi rüzgârından yararlanmasını da büyük ölçüde engelleyebilecek.

SEÇİM SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR?

Amerikan seçimlerinde eyaletler üzerinde bu denli yoğunlaşılmasının sebebi bu ülkenin seçim sistemindeki özellikler. Amerikan Başkanı doğrudan tek dereceli oyla seçilmiyor. Amerikan Başkanını seçen asli organ Delegeler Meclisi. Her eyalet Delegeler Meclisi’ne kendi nüfusuna uygun sayıda delege gönderiyor.

NEBRASKA VE MAINE İSTİSNA

Nebraska ve Maine eyaletleri dışında tüm eyaletlerde ve başkent Washington’da çoğunluk sistemi uygulanıyor. Yani bir eyalette toplam oyların yarısından bir fazlasını alan aday eyaletin tüm delegelerine sahip oluyor.

Bu durumda da genel oyda çoğunluğun desteğini alan adayın Delegeler Meclisi’nde çoğunluğu elde edememesi mümkün. 2000 yılındaki seçimlerde George Bush rakibi Al Gore’den 450 bin daha az oy almasına rağmen Florida Eyaleti’ni tartışmalı bir şekilde kazandığı için başkan ilan edilmişti.

Başkan seçilebilmek için Delegeler Meclisi’nde 270 oya sahip olmak gerekiyor. Son anda büyük sürprizler yaşanmaz ve hele Obama Ohio Eyaleti’nde önde çıkarsa 270 delegenin üstünde bir desteği olacak. Bu durumda da Romney genel oyda önde çıksa bile Obama Başkan seçilecek.

SONUÇ EŞİT ÇIKARSA NE OLUR?

Delege sayısının 269-269 şeklinde eşit çıkması durumunda, ki böyle bir ihtimal zayıf da olsa teorik açıdan var, Amerikan anayasasına göre Temsilciler Meclisi, Başkanı; Senato ise Başkan Yardımcısını seçiyor. Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçilerin, Senato’da ise Demokratların çoğunluğu koruması bekleniyor. O halde Romney Başkan seçilirken, Başkan Yardımcısı da Joe Biden olabilir.