Böyle giderse bu enkaz zor kalkar!

RAHİM AK / HT GAZETE

Yolsuzluk ve rüşvet iddiaları üzerine başlatılan 17 Aralık operasyonu ve ardından gelen ikinci dalga Euro ve dolar kuruna tarihi zirve yaptırınca özel sektörün borcu kağıt üzerinde kur farkından 51 milyar lira arttı. Kur geri dönmezse maliyeti çok yüksek olacak.

Yolsuzluk ve rüşvet iddiaları üzerine başlatılan 17 Aralık operasyonu finansal alanda kendini göstererek dolar kurunu 2.17 ‘ye çıkarırken eğer böyle giderse en ağır darbeyi döviz borcu olan özel sektör ve devlet yedi. Hazine Müsteşarlığı verilerine göre Türkiye’nin toplam 367 milyar dolarlık dış borcu bulunuyor.

Bunun 125 milyar doları kısa, 241 milyar doları ise 1 yıldan daha uzun vadeli. Doların yükselmesi bu borçları Türk Lirası bazında yüzde 7 arttırarak 742 milyar liradan 793 milyar TL ‘ye çıkardı. 1 haftada Türkiye’yi 51.4 milyar lira daha fazla borçlu hale getirdi. Tabi önemli olan 1 yıl içinde ödenmesi zorunlu olan 125 milyar liralık kısa vadeli borç. Çünkü ABD Merkez Bankası para musluklarını kısmaya başlaması ile bu borcun döndürülmesi zorlaşmış durumda.

Merkez Bankası istatistikleri ise özel sektörün döviz borcunun 257 milyar dolar olduğunu ortaya koyuyor. Ancak firmaların başta mevduat olmak üzere 93 milyar dolarlık döviz varlığı da bulunuyor. Reel sektörün borcunu varlığından düşersek 164 milyar dolarlık bir açığı olduğu görülüyor. Bu durumda da döviz kurunun yükselmesiyle borcun 21 milyar lira arttığı anlaşılıyor. Önemli bir rakamda reel sektörün kısa vadeli borçları. Çünkü firmalar 1 yıl içinde 93.5 milyar dolarlık döviz borcunu ödemek zorunda. Bunun karşılığında ellerinde 78.8 milyar doları bulunuyor. Ama 14.7 milyarı bu yıl içinde bulup ödemek veya alacaklılar ile anlaşıp uzatmaları gerekiyor.

BANKALARIN BORCU 150 MİLYAR DOLAR

2013 yılı Eylül ayı itibarıyla, bankacılık sektörünün toplam yurtdışı yükümlülükleri ağırlıklı olarak kamu bankalarının etkisiyle yıllık yüzde 29.3 artarak 149.8 milyar ABD Doları seviyesine, yabancı kaynakları içindeki ağırlığı ise yüzde 21.4’e yükseldi. Bankaların borcunun 67.8 milyar ABD Doları kısa vadeli. Tabi bankalar bu dövizi de yine yurt içinde firmalara kullandırıyor. Yani rakamın büyük bölümü 257 milyar dolar olan reel sektörün borçlarının içinde bulunuyor.

ZEYBEKÇİ ‘ HIZLI TREN’LE CHP ‘YE ÇATTI

Yeni Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, Twitter’da paylaştığı bir fotoğrafta muhalefete mesaj gönderdi. ‘’Biz yaparız, Birileri seyreder!!!’’ Fotoğraf’ta CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun yüzü montajlanmış yaşlı bir kişi oturuyor. Alt yazısında ise ‘’Adamlar yapmış beee’’ ifadesi görülüyor.

ENFLASYONA ETKİSİ 1 PUAN OLUR

"Merkez Bankası'nın açıklamalarına göre kur artışının enflasyona yansımasının yüzde 15 civarında olduğunu söyleyen İş Portföy Genel Müdürü Tevfik Erarslan kurdaki yüzde 7'lik artışın kalıcı olması durumunda enflasyona katkısının 1 puan civarında olabileceğini ifade etti. ABD Merkez Bankası FED'in para musluklarını ve BDDK'nın tüketici kredilerini kısmasına rağmen 2014 büyüme beklentilerinin yüzde 3,5 ile 4 arasında olduğunu dile getiren Erarslan, ileriye dönük beklentilerinin bozulmaması durumunda bunun büyümeye etkisinin olmayacağını savundu. Erarslan, kur artışının ithalatı keserken, ihracatı artıracağını bunun da cari denge üzerinde olumlu etki yapacağını kaydetti. Ancak siyasi belirsizliklerin sürmesi halinde beklentilerin bozulacağını bunun da büyümeyi aşağı çekebileceğini kaydetti.

"BÜYÜMEYİ DE OLUMSUZ ETKİLER"

Eczacıbaşı Yatırım Ekonomisti Sertan Kargın, TL'nin uzun süredir sürekli değer kaybetmesi nedeniyle kurdaki artışın enflasyona yüzde 30 gibi yansıyacağını düşündüğünü belirtti. bunun anlamı dolarda 1 haftada oluşan artışın enflasyonu 2 puan artırabileceği. Kargın, "En önemlisi dövizdeki tırmanma ile yüzde 5 ile 8 arasında bir maliyet artışı doğdu. bunun enflasyona yansımaması imkansız" dedi. Büyümede ise beklentilerin bozulduğunu anlatan Kargın, kriz öncesine göre cari açığın ikiye katlandığını ve büyüme hızının yarıya düştüğünü ifade etti. Diğer yandan bankacıların ifade ettiği 'son 10 yılın en zor dönemi' algısına dikkat çeken Kargın, "2008 global ekonomik krizde Türkiye ekonomisi iki dönemde yüzde 10 daralmıştı.Bugün gelinen nokta o dönemi bile unutturdu. Diğer yandan iş dünyası şimdiye kadar siyasi riski fiyatlamamıştı. Eğer bu iş birkaç hafta içinde çözülmezse planlarda revizyona gidilebilir. Bu da büyümeyi olumsuz etkileyecektir" dedi.

İHRACATÇI DA ‘TAHRİBAT OLUR’ DİYOR

SEÇKİN ÜREY / HT GAZETE

Dolar 2.17, Euro ilk kez 3 TL'yi devirirken ihracatçılar da durumdan kaygılı. Kurda istikrarın önemli olduğunu dile getiren sektör temsilcileri yaşanan bu yüksekliğin tahribata neden olacağını düşünüyor.

MEHMET BÜYÜKEKŞİ TİM Başkanı:

"Döviz piyasasında reel sektör gelişmelerinden bağımsız yükselişler yaşanıyor. Dış ticaretle ilgili dengelerde bir bozulma veya ani kötüleşme yaşanmadı. İhracatçılarımız son yapılan eğilim anketinde rekabetçi seviye olarak dolarda 1.95 ve Euro'da 2.57 seviyesini belirtmişlerdir. İhracatçılar için kurda önemli olan istikrar ve rekabetçi seviyedir. Ani yükselişler ve düşüşler en başta ihracatçılara zarar veriyor. Ekonomik göstergelerinde panik yaratacak bir durum yok. Tüm ekonomik aktörlerin dövizle oynamadan ve panik yapmadan itidalli davranması gerekir. Piyasalar sakinleştiğinde döviz büyük bir ihtimalle eski seviyelerine gelecektir."

HİKMET TANRIVERDİ İTKİB Başkanı:

“İhracatçılar olarak bizler daha istikrarlı, enflasyon oranında artan bir dolar ve Euro kuru beklentisi içindeyiz. Bu şekilde artış mevcut dengeleri bozup birçok firmanın sıkıntıya girmesine neden olacaktır. İthalata dayalı sanayi sektörlerinde firmalar kur zararı yüzünden ciddi değer kaybı yaşayabilirler. Bu da 2014 yılı içinde firmaların bankalarla problem yaşamasına neden olur. Yılın son günlerinde yaşanan bu hareketliliğin tahribatının yüksek olacağını düşünüyorum. Geçtiğimiz yıllarda enflasyon oranında döviz kurlarında artış sağlanmış olsaydı, bugün kur gerçek rakamlarına yaklaşmış olur. Bu denli büyük hareketler yaşanmazdı."