Devlet bakanlığı kalkıyor, yeni bakanlıklar geliyor

Kamu Hizmetlerinin Düzenli, Etkin ve Verimli Bir Şekilde Yürütülmesini Sağlamak Üzere Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teşkilat, Görev ve Yetkileri ile Kamu Görevlilerine İlişkin Konularda Yetki Kanunu Tasarısı, Bakanlar Kuruluna KHK çıkarma yetkisi tanıyor.

Tasarı, kamu hizmetlerinin bakanlıklar arasındaki dağılımın yeniden belirlenerek, mevcut bakanlıkların birleştirilmesine veya kaldırılmasına, yeni bakanlıklar kurulmasına, anılan bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarıyla hiyerarşik ilişkilerine, mevcut bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların bağlılık ve ilgilerinin yeniden belirlenmesine veya bunların mevcut, birleştirilen veya yeni kurulan bakanlıklar bünyesinde hizmet birimi olarak yeniden düzenlenmesine imkan veriyor.

Tasarı, kamu hizmetlerinin düzenli, süratli, etkin, verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini amaçlıyor.

Tasarıyla Bakanlar Kurulu, kamu hizmetlerinin bakanlıklar arasındaki dağılımının yeniden belirlenerek; mevcut bakanlıkların birleştirilmesine veya kaldırılmasına, yeni bakanlıklar kurulmasına, anılan bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarıyla hiyerarşik ilişkilerinin belirlenmesine yönelik KHK çıkarabilecek.

Mevcut bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların bağlılık ve ilgileri yeniden belirlenebilecek veya bunlar mevcut, birleştirilen veya yeni kurulan bakanlıklar bünyesinde hizmet birimi olarak yeniden düzenlenebilecek.

Mevcut bakanlıklar ile birleştirilen veya yeni kurulan bakanlıkların görev, yetki, teşkilat ve kadrolarının düzenlenmesine, taşrada ve yurt dışında teşkilatlanma esaslarına, kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen memurlar, işçiler, sözleşmeli personel ile diğer kamu görevlilerinin çalışmalarında etkinliği artırmak üzere, bunların atanma, nakil, görevlendirilme, seçilme, terfi, yükselme, görevden alınma ve emekliye sevk edilme usul ve esaslarına ilişkin konularda Bakanlar Kurulu KHK çıkarabilecek.

KAPSAMI

Çıkarılacak kanun hükmünde kararnameler, Başbakanlık, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, Devlet Personel Başkanlığı, Gümrük Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Özürlüler İdaresi Başkanlığı teşkilat kanunlarında değişiklikleri kapsayacak.

Devlet Memurları Kanunu, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nda, Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanun'da, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usulüne İlişkin Kanun'da, Yükseköğretim Personel Kanunu ile diğer kanun ve kanun hükmünde kararnamelerin memurlar, işçiler, sözleşmeli personel ile diğer kamu görevlilerinin atanma, nakil, görevlendirilme, seçilme, terfi, yükselme, görevden alınma ve emekliye sevk edilme usul ve esaslarına ilişkin hükümlerinde değişiklik yapmak üzere Bakanlar Kurulu KHK çıkarabilecek.

İLKELER VE YETKİ SÜRESİ

Tasarı, KHK'lerin hazırlanması sırasında göz önünde bulundurulacak ilkeleri de belirliyor. Buna göre, Bakanlar Kurulu düzenlemeyle verilen yetkiyi kullanırken; kamu hizmetlerinin bakanlıklar arasındaki dağılımının yeniden belirlenmesine İlişkin olarak ''bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların Devlet bakanlarına bağlanması ve ilgilendirilmesi uygulamasına hizmetlerin özelliğinden kaynaklanan zorunluluklar dışında yer verilmemesini, sosyal hizmetler alanında halen bağlı kuruluşlar eliyle yürütülen aile, özürlüler, çocuklar, kadınlar ve sosyal yardımlar alanındaki hizmetlerin daha etkin ve verimli bir şekilde sunulabilmesini, ekonomiyle ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca yürütülen faaliyetlerin koordinasyonunu sağlamak, ekonomi politika, hedef ve stratejilerini belirlemek, iç ve dış ticarete yönelik hizmetlerin daha etkin ve verimli bir şekilde sunulabilmesini, gençlik ve spora yönelik hizmetlerin daha etkin ve verimli bir şekilde sunulabilmesini sağlamak üzere yeni bir bakanlık kurulmasını'' göz önünde bulunduracak.

Ayrıca, kamu hizmetlerinin verimli, süratli ve etkin bir şekilde yürütülmesi, ülkenin ekonomik ve sosyal durumunu dikkate alarak hizmetin Özelliği ve gereklerine uygun düzenlemeler yapılması, kamu hizmetlerinde iş bölümü ve koordinasyonun sağlanması, benzer hizmetlerin tek kuruluş veya birim tarafından yürütülmesi ve kaynak kullanımında israfın önlenmesi, hizmetin özelliğinden kaynaklanan zorunlu farklılıklar saklı kalmak kaydıyla hiyerarşik bağlılık ve unvan standardizasyonu sağlanacak şekilde düzenlenmesi, zorunlu olmadıkça yeni birim kurulmaması, kadro ihdasında azami tasarrufa uyulması, kaynakların ekonomik ve sosyal ihtiyaçlara uygun kullanılmasına özen gösterilecek.

Kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen memur, işçi, sözleşmeli personel ile diğer kamu görevlilerinin atanma, nakil, görevlendirilme, seçilme, terfi, yükselme, görevden alınma ve emekliye sevk edilme usul ve esaslarına ilişkin olarak, yürütülen hizmetin özelliklerini de dikkate alacak şekilde çağdaş kamu yönetimi anlayışına uygun bir şekilde geliştirilmesi, kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen hizmetlerin, Özelliğinden kaynaklanan zorunlu farklılıklar saklı kalmak kaydıyla standardizasyon sağlanacak şekilde düzenlenmesi, yönetim görevlerine atanmada ve bu görevlerde yükselmede kariyer ve liyakat esasları ile nitelikli personel istihdamının esas alınması da göz önünde bulundurulacak.

Bakanlar Kuruluna verilen yetki, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay süreyle geçerli olacak. Bu süre içinde Bakanlar Kurulu birden fazla KHK çıkarabilecek.

ANAYASA MAHKEMESİ ÖLÇÜTLERİNE UYGUN

Tasarının gerekçesinde, 58, 59 ve 60. hükümetler döneminde yürürlüğe konulan düzenlemelerin kamu yönetimini, hantal yapısından kurtarabilmek için yeterli olmadığı, ihtiyaç duyulan düzenlemelerin bir kısmının Meclisin yoğun gündemi nedeniyle yasalaştırılamadığı belirtildi.

Meclisin seçim nedeniyle çalışmalarına ara vereceği ve uzun süre yasama faaliyetlerine yeterli zaman ayıramayacağı kaydedilerek, çok sayıda kanun değişikliği gerektiren, kamu hizmetlerinin düzenli, hızlı ve etkin bir biçimde yürütülmesine yönelik düzenlemelerin ivedi olarak yürürlüğe konulmasının mümkün görünmediği, halen Genel Kurul ile komisyonlarda görüşülmeyi bekleyen tasarı ve teklif sayısı dikkate alındığında, ''KHK çıkarma yoluna başvurulmasının kaçınılmaz olduğu'' ifade edildi.

İvedi olarak yapılması gereken bazı düzenlemelerin, KHK çıkarılması yoluyla gerçekleştirilmesinde zorunluluk bulunduğuna işaret edilerek, ''Tasarıyla KHK çıkarma süresi, 6 ayla sınırlanmakta ve Anayasa Mahkemesince belirlenen ölçütlere uygun olarak kısa bir süre içinde ve sınırlı bir konuda çıkarılması öngörülmektedir'' denildi.

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, Hükümete KHK çıkarma yetkisi veren düzenlemeyle, yeni dönemde devlet bakanlıklarını büyük ölçüde ortadan kaldırmayı, bunun yerine dört icracı bakanlık kurulmasının düşünüldüğünü söyledi.

TBMM'de gazetecilerin, Hükümete KHK çıkarma yetkisi veren yasa tasarısıyla ilgili sorularını yanıtlayan Çiçek, parlamenter sistemde başbakanlığın koordinatör bir makam olduğunu, her türlü devlet hizmetinin icracı bakanlıklar eliyle yürütüldüğünü kaydetti.

Bazı özel konuların devlet bakanlıkları aracılığıyla yürütüldüğünü kaydeden Çiçek, ''Önce ikiydi, dört oldu, sonra sayısı 17, 20'ye kadar çıktı. Hem beraberinde bir çok sorun getiriyor. Avrupa'da devlet bakanlığı var ama bizim konumumuzda değil; orada bir nevi siyasi müsteşar gibi...'' dedi.

Devlet bakanlıklarının tüzel kişiliği bulunmadığına işaret eden Çiçek, şöyle konuştu:

''İş yapıyor, bakanlık yapıyor ama tüzel kişilikleri yok. Devlet bakanlıkları sebebiyle icracı bakanlıkların bünyesinde olabilecek şeyler devlet bakanlıklarına bağlanıyor. Uygulamada bunun getirdiği bir çok sakınca var. Onun için biz yeni dönemde bu devlet bakanlıklarını büyük ölçüde ortadan kaldırmayı düşünüyoruz. Onun yerine, dört olarak tasarladığımız icracı bakanlık olacak. Bunlar; ekonomide, sosyal yardımlarda, gençlik ve spordan sorumlu bakanlıklar olacak. Üç başbakan yardımcılığı kalıyor. Onlar da koordinatör olarak kalacak.

Tasarının, büyük ölçüde Bakanlar Kurulu'nun yeniden teşkiliyle ilgili olduğuna işaret eden Çiçek, ''Tabii birleştirmeler de olacağı için ister istemez personel hareketi de olacaktır. Buna bağlı olarak ekindeki kanunlarda da buna bağlı değişiklik yapılması gerekecek'' dedi.

Çiçek, 12 Haziran'da yapılacak seçimin ardından hükümetin kurulmasının da belli bir zaman alacağına dikkati çekerek, şunları söyledi:

''Diyelim ki Hükümeti kurma yetkisi, seçimi kazanan genel başkana verildi. O, hükümeti bugünkü duruma göre kuracak. Sonra, bunları birleştirmek istiyorsa yeni bir süreç başlayacak. Seçimlerin yapıldığı tarihe de bakacak olursak, bütçelerin hazırlanması ve diğer çalışmalar söz konusu. Oysa bu şekliyle hükümeti kurma görevi verildiğinde kararnameye dayalı olarak Hükümet buna göre teşkil edilmiş olur, bütçe hazırlıkları ve diğer işler buna göre yapılmış olur. Ülke zaman kazanır. Yılın ortasına geldiği için de ister istemez uygulamada karşılaşacağımız şeyler olabilir.''

''DAVALARLA İLGİLİ YANI YOK''

Çiçek, bir soru üzerine, ''Bu kanun yerine geçmiyor, zaten Meclise gelecek. Kanun hükmündedir'' karşılığını verdi. ''Seçimden sonra kurulacak hükümet, kararname çerçevesinde yapılandırmaya gidecek'' diyen bir gazeteciye ''Öyle düşünüyoruz'' karşılığını verdi.

Cemil Çiçek ''Tasarıda, TSK Personel Kanunu da var. Devam eden davalarla mı ilgili?'' sorusunu, ''Hayır, o manada değil. Davalarla ilgili bir yanı yok'' diye yanıtlarken, ''AK Parti döneminde bakanlık sayısı azaltılmıştı, bu düzenlemeyle sayı artacak mı?'' sorusu üzerine de ''Daha da azaltılıyor. Sekiz devlet bakanlığı, dörde iniyor'' dedi.

Tasarının, bakanın müsteşarıyla birlikte gelmesine imkan verip vermeyeceği sorusuna Çiçek, ''Yok, onunla ilgili değil. Bunların hepsi zaten Meclise gelecek. Meclis bunları kanun haline getirecek. Anayasa hükmü açık. Ama kanun çıkıncaya kadar vakit geçiyor'' diye konuştu.

Çiçek, ''Kanunlar ne zaman gelir?'' sorusuna, ''Seçimin akabinde gelir. Düşüncemiz öyle. Çünkü Meclisin yasa yapmaya başlaması, komisyonların oluşumunu düşünürseniz, Eylül, Ekim'i buluyor. Onun için bu yola gidiliyor'' yanıtını verdi.

AA