Huzursuz Bağırsak Sendromu sizi huzursuz etmesin
Yaşam kalitesini bozan, kimi zaman sosyal hayattan koparan Huzursuz Bağırsak Sendromundan kurtulmak mümkün mü? Belirtileri nelerdir? Diyet nasıl olmalıdır? Kansere dönüşür mü? Genel Cerrahi-Meme-Tiroid ve Onkolojik Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Emin Güneş yazdı
Huzursuz bağırsak sendromu toplumun yaklaşık yüzde 20' ini etkileyen yaygın bir hastalıktır. Spastik kolon, spastik kolit, irritabl kolon hastalığı (İBS), spastik bağırsak hastalığı, sinirsel bağırsak spazmı gibi birçok isimlerle de anılan kalın bağırsağın işlevsel bir bozukluğudur. Yani bağırsaklarda yapısal bir bozukluk yoktur, işlevsel bir bozukluk vardır. Yaşam kalitesini bozan, kimi zaman sosyal hayattan koparan bu sendromdan kurtulmak mümkün müdür? Belirtileri nelerdir? Diyet nasıl olmalıdır? Kansere dönüşür mü?
Huzursuz bağırsak sendromu genellikle 40 yaş altı bireylerde daha fazla görülen, toplumun neredeyse yüzde 30' dan fazlasının hayatının bir bölümünü etkilediği kronik bir bağırsak bozukluğudur.
HUZURSUZ BAĞIRSAK SENDROMU NEDİR?
Yapılan testlerin normal çıktığı, bağırsakların yapısında bozukluk saptanmadığı ancak bağırsakların çalışmasında yani işlevinde bozukluk olduğu kronik bir rahatsızlıktır. O nedenle hastalık denmez sendrom olarak adlandırılır. Kişilerin sosyal yaşantısını oldukça etkiler ve yaşam kalitesini düşürür.
NEDEN OLUR?
Bağırsaklardaki anormal kasılmalar en önemli sebeptir. Kalın bağırsak hareketlerinde anormallik ve kalın bağırsak kaslarıyla sinirler arasındaki iletim bozukluğu ve uyumsuzluk en büyük etkendir. Bağırsak dışkıyı atmak için uyumsuz hareketler yapmakta bunun sonucunda da karında kramp tarzı ağrılar, gerginlik, şiddetli gaz hissi, dışkı kıvamında sertlik, kuruluk ya da patlayıcı tarzda ishaller meydana gelmektedir. Bağırsak florasındaki bozukluğun, kalın bağırsakta bulunması gereken iyi bakterilerin azlığı, bağırsak iltihaplanmaları, gereksiz antibiyotik kullanımı, ağır enfeksiyonlar, liften fakir beslenme, psikiyatrik bozukluklar, panik ataklar, depresyon hali de huzursuz bağırsak sendromuna neden olur.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
En tipik bulgusu dışkılama ile rahatlayan karın ağrısıdır.
-Dışkı kıvamı ve dışkılama sıklığı değişiklikleri,
-Ara ara kabız, ara ara ishal atakları,
-Yetersiz dışkılama, dışkıyı tam boşaltamama hissi,
-Karında şişkinlik, gaz,
-Kramp tarzı karın ağrıları,
-Bulantı, kusma,
-İştahsızlık,
-Zorlamaya bağlı dışkıda kan.
HUZURSUZ BAĞIRSAK SENDROMUNU TETİKLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR?
-Diyet en önemli faktördür. Gluten allerjisi veya glutenli mamüllerin fazla kullanımı sonrası şikayetlerin arttığına karşı bulgular vardır. Özellikle buğday, narenciye, lahana, süt ve süt ürünleri sonrası şikayetler daha belirgin hale gelebilmektedir. Liften fakir beslenmekte hastalığın şiddetini artıran sebeplerdendir.
-Hormonal durumlarda diğer bir etkendir. Kadınlarda daha fazla görülür. Özellikle adet döneminde şikayetlerin arttığı bildirilmektedir.
-Stres şikayetlerin nedenini artırsa da tam olarak hastalığın sebebi olduğu ortaya konulmamıştır. Ancak panik bozukluk, majör depresyon ve ağır stres altında olan kişilerde daha fazla görüldüğü ortaya konulmuştur.
TANI NASIL KONUR?
Tanı kalın bağırsakta, aynı şikayetlere neden olan başka hastalıkların olmadığının ortaya konulmasıyla konur. Yani hastanın şikayetleri tanı koydurucudur ancak bu şikayetlerin altında ülseratif kolit, bağırsak kanseri gibi başka bağırsak hastalıklarının dışlanmasıyla tanı konur. Bunun için böyle hastalara kolonoskopi, karın görüntülemeleri, dışkı tahlilleri yapılmaktadır.
TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ?
Hastalığın belirtilerini kontrol altına almak kesinlikle mümkündür. Unutulmamalıdır ki huzursuz bağırsak sendromu hayatı tehdit eden, kansere dönüşen bir hastalık değildir.
-Diyet alışkanlığındaki değişiklikler tedavinin en önemli parçasıdır. Kabak, brokoli, fasulye, ıspanak gibi sebzeler, armut, üzüm, portakal, erik gibi meyveler, düşük yağ ve yüksek protein içeren hindi eti, balık, yumurta, yağsız et, az yağlı peynir gibi besinler bağırsakların dostu gıdalardır. Bol su tüketilmesi dışkının yumuşamasına ve kabızlığın önlenmesine neden olur. Karnıyarık otu gibi besin maddelerinin beslenmeye eklenmesi karın kramplarının azalmasına yardım eder. Rafine şekerden kesinlikle uzak durulmalıdır. Keten tohumu, yulaf tüketimi kabızlığı önleyecektir. Ev yapımı turşular, probiyotik içeren ev yapımı yoğurtlar mutlaka tüketilmelidir. Yiyecekler uzun süre çiğnenmeli, bağırsak florasını bozan gereksiz antibiyotik kullanımının önüne geçilmelidir.
-Düzenli egzersiz ve hareket halinde olmak mutluluk hormonu olan endorfin ve serotonin salınımını artırdığı için bağırsak hareketlerinin ritmini düzenler.
-Stresten kaçınmak. Unutmayın siz mutluysanız bağırsaklarınızda mutludur. Siz huzursuzsanız onlarda huzursuzdur.
HANGİ YİYECEKLERDEN KAÇINALIM?
Beyaz ekmek, beyaz makarna, alkollü içecekler, cips, işlenmiş et ürünleri, içerisinde sorbitol bulunan tatlandırıcılar, kafein şikayetleri artırabileceğinden diyetten çıkarılmalıdır. Günlük bir kase ev yoğurdu veya probiyotik yoğurt mutlaka tüketilmelidir.
Sağlıkla kalın.
