Kadın Eserleri Kütüphanesi Türkiye'de ilk ve tek olma özelliğini taşıyor

İstanbul Haliç'in kıyısında, Balat ile Fener arasında Bizans döneminden kalmış bir bina...

Burası sadece İstanbul'da değil Türkiye'de ilk ve tek olan, 30 yıldır çalışmalarını aralıksız sürdüren Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi.

Vakfın halen faaliyetlerini sürdürdüğü bu bina, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce tahsis edilmiş olup, binanın giderleri, restorasyon ve bakım onarım çalışmaları yine Belediye tarafından karşılanıyor. Geçmişin sindiği, kırmızı taşların duvarların sarıp sarmaladığı bu sevimli yapının girişinde beliren demir merdivenlerden yukarı çıkıyoruz.

Araştırmacıların çalışırken bulduğumuz ikinci katta bizi yönetim kurulu üyesi Prof. Dr.Prof. Dr. Birsen Talay Keşoğlu karşılıyor. Aynı zamandaBeykoz Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararasi İişkiler Bölümü'nde öğretim üyeliği görevini sürdüren Prof. Keşoğlu, akademik programından fırsat bulduğu zamanlar burada kendini çalışmaya vakfetmiş.İBB tarafından görevlendirilen 1 personel haricinde vakıf çalışanlarının tümü burada 'gönül temeli'nde hizmet verdiğini unutmadan belirtelim.

Birsen Hocayla geçmişten günümüze geçmişten günümüze Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi'yle ilgili yaptığımız söyleşiyi aşağıdaki videomuzdan izleyebilirsiniz.

KADIN ESERLERİ KÜTÜPHANESİ 30 YAŞINDA

Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi (KEKBMV)“Kadınların geçmişini iyi tanımak, bu bilgileri araştırmacılara derli toplu bir şekilde sunmak ve bugünün yazılı belgelerini gelecek nesiller için saklamak” amacıyla, Aslı Davaz, Füsun Akatlı, Füsun Ertuğ-Yaraş, Jale Baysal ve Şirin Tekeli tarafından 1990 yılında kuruldu. kuruldu. Kuruluş aşamasında Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nın hukuki kuruluş süreci Av. Ruhsar Erten, mali kuruluş süreci İmren Sipahi tarafından yürütüldü. Kuruluşundan bu güne kadın tarihinin kaynaklarını toplayan ve 'kadın merkezli' arşivcilik temelinde çalışmalar yürüten vakıf, bugün kitap, süreli yayın ve onbinlerce yayının yer aldığı çok zengin bir koleksiyona sahip.

Vakfın tüzel kişiliğinin kuruluş günü ile felsefesi arasında doğru bir orantı var: 8 Mart 1990...

Vakıf 30 yıldan bu yana çalışmalarına ara vermeksizin ilk günkü heyecanla devam ediyor.

BİRBİRİNDEN DEĞERLİ KOLEKSİYONLAR

KEKBMV Özel, Kitap, Süreli Yayınlar, Kadın Örgütleri ve Örgütlenmeleri, Efemera, Kadın Yazarlar, Kadın Sanatçılar, Görsel, İşitsel, Afiş, Sanat Eserleri, Gazete Küpürleri, Sözlü Tarih, Nadir Eser, Tez ve Makalelerden oluşan birbirinden değerli koleksiyonları bünyesinde barındırıyor. Bibliyografya, Kadınlar Belleği Özel Dizisi Yayınları, Özel Arşivler Katalog dizisi, Kadın Konulu Kavramlar Dizini, Sempozyum Bildiri Kitapları, Ajandalar ve Bültenler vakfın imza attığı yayınlardan sadece birkaçı.

BELGELERE ULAŞIM ERİŞİMİ SAĞLANDI

Vakıfta, kuruluşundan bu yana amaçları doğrultusunda pek çok çalışma yürütüldü ve etkinlik düzenlendi. Sağlama çalışmalarıyla arşiv ve koleksiyonlar zenginleştirildi. Vakfın çatısı altında bir araya getirilen kadın tarihinin kaynaklarından araştırmacıların daha iyi yararlanabilmesi için yayın üretme, yürütülen sözlü tarih çalışmalarıyla yeni kaynaklar yaratabilme, Vakfın arşiv ve koleksiyonlarında bulunan belgelere erişimi kolaylaştırma amacıyla pek çok kurum ve kişinin desteğiyle çeşitli projeler gerçekleştirildi.

FOTOĞRAF, KARTPOSTAL, AFİŞ VE FİLMLER

Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı görsel koleksiyonu'nda yer alan fotoğraflar, film ve video kayıtları, kadın tarihi yazımına farklı ve çok değerli kaynaklar sunuyor. Kadınların, anne ve eş konumları dışında eğitim gören, örgütlenerek direnen, meslek sahibi, sanatçı, yaratıcı kişiler olarak belgelendiği fotoğraf, kartpostal, afiş ve filmler ilk kez bir çatı altında derlenip toparlanarak araştırmacıların yanı sıra ilgili kişi ve kurumlara açık bir arşiv olarak zengin birikimini paylaşıma açıyor.

TÜM VERİLER DİJİTAL ORTAMA TAŞINACAK

Vakıf yönetim kurulu üyesi Prof. Birsen Keşoğlu'ya vakfın önümüzdeki hedeflerini sorduğumuzda ilk yanıtı dijitalleşmek oluyor. Mevcut bilgi, belge ve materyallerin dijital ortama aktarılarak, global bir erişime sağlanacağını belirten Prof. Keşoğlu, bunun için gerekli finans kaynağı ve uzman ekibin oluşturulmasına ilişkin çalışmaların devam ettiğini söylüyor.

KÜTÜPHANE HAFTANIN 5 GÜNÜ HERKESE AÇIK

Birsen Hoca herkesin vakıftan yararlanabileceğini hafta içi Pazartesi-Cuma günleri sabah 09.00'dan akşam 17.00'ye kadar açık olduklarını vurguluyor. Özel bir araştırma için vakfa başvuruda bulunanların form doldurması gerektiğinin altını çizen Prof. Keşoğlu, bunun için özel bir hazırlık yapıldığını ifade ediyor.

RESTORASYON VE BAKIMINI İBB YAPIYOR

14 Nisan 1990’da, İstanbul’un Haliç-Fener semtinde tarihi bir binada hizmete açıldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce, kütüphaneye tahsis edilen binanın giderleri, restorasyon ve bakım onarım çalışmaları yine Belediye tarafından karşılanıyor. Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, “Kadınların geçmişini iyi tanımak, bu bilgileri bugünün araştırmacılarına derli toplu bir şekilde sunmak ve bugünün yazılı belgelerini gelecek nesiller için saklamak.” amacıyla açıldı ve aynı amaçla hizmetini sürüdürüyor.

SAYILARLA KADIN ESERLERİ KÜTÜPHANESİ

Arşivi 1990 yılında hizmete açılan kütüphanenin amacı, kadınların geçmişine ait belgeleri bugünün araştırmacılarına derli toplu bir şekilde sunmak ve bugünün yazılı belgelerini gelecek nesiller için saklamak olarak özetleniyor. Kütüphane bünyesinde kadın konulu pek çok koleksiyon mevcut. 13 bin 758 adet kitap, 310 adet yeni harfli 40 adet Osmanlı Türkçesi kadın dergisi, 225 klasör efemera belgesi, 583 adet tez, 7 bin adet makale, 115 bin 150 adet gazete küpürü, 122 klasör kadın sanatçılara ait belge, 11 bin 300 adet kadın yazarlar ile ilgil ibelge, 292 adet nadir eser, 60 adet özel arşiv ve 14 bin 480 adet kadın sivil toplum kuruluşlarına ait belge bulunuyor.

SİYASETÇİ, HUKUKÇU, MİMAR KADINLAR

Koleksiyon içerisinde, diplomalar, pasaportlar, kartvizitler, el yazısı notlar, şiir defterleri, akademik çalışmalar, dava dilekçeleri, resmi belgeler, yazışmalar, özel mektuplar, gazete kesikleri, çizimler, müsveddeler, fotoğraflar, efemera gibi pek çok özgün ve tek nüsha belgenin yanı sıra fotoğraf albümleri, broş, eşarp, daktilo gibi kişisel ve farklı türde malzemeler yer almaktadır. 28 yıldır büyük bir özveri ile toplanmaya çalışılan özel arşivlerde avukat, siyasetçi ve aktivist Süreyya Ağaoğlu (1903-1989); heykeltıraş Zerrin Bölükbaşı (1919-2010); belediye başkanı, siyasetçi ve öğretmen Müfide İlhan (1911-1996); yazar Kerime Nadir (1917-1984); çevirmen, gazeteci ve yazar Rezzan Yalman (1903-1986); öğretmen, şair ve yazar Halide Nusret Zorlutuna (1901-1984); öğretmen, yazar, şair ve çevirmen İsmet Kür (1916-2013); doktor ve jinekolog Pakize Tarzi (1912-2004); hukukçu ve politikacı Perihan Arıburun (1913-2001); mimar Celile Berk Butka (1915-1984); eğitimci, siyasetçi, milletvekili ve aktivist Hasene Ilgaz (1902-2000); senaryo yazarı, hikayeci, çevirmen ve aktivist Necile Tevfik (1911-1964) ve yazar, çağdaş yoga ve sağlıklı yaşam eğitmeni Müheyya İzer (1922-2001) gibi bugün aramızda olmayan kadınların arşivlerinin yanı sıra, hayatta olan pek çok kadının kendi bağışlarından oluşan özel arşivleri bulunmaktadır. Türkiye kadın hareketiyle ilişkili arşivlerden akademisyen, siyaset bilimci ve aktivist Serpil Çakır; avukat ve aktivist Canan Arın; akademisyen ve aktivist Şirin Tekeli (1944-2017); avukat ve feminist aktivist Hülya Gülbahar’a ait olanlar ve ilgili diğer arşivler kadın tarihinin yazımı açısından önemli kaynaklar içeriyor.

ÖZEL ARŞİVLERDEKİ AŞİNA İSİMLER

Kadın Eserleri Kütüphanesi'nin 'kişiye özel' bölümünde aşina isimlerin bağışladığı arşivler bulunuyor:

Ayşe Durakbaşa, Canan Arın, Celile Berk Butka, Ceylan Orhun, Edibe Buğra, Emel Akal, Erdem Uygur, Fatmagül Berktay,Feryal Saygılıgil, Fevvare Timurkan, Füsun (Yaraş) Ertuğ, Gülçin Gülan, Gülsüm Cengiz, Güven Taneri Uluköse, Halide Nusret Zorlutuna, Hasene Ilgaz, Hülya Gülbahar, İnci Aral, İnci Ormancı, İsmet Kür, Jale Baysal, Kerime Nadir, Lamia Hüsrev Gerede, Leman Şenalp, Meryem Koray, Meryem Turan, Müfide İlhan, Müheyya İzer, Nazan Moroğlu, Nazmiye Atakkaan, Necile Tevfik, Nermin Öztuş, Nevin Gaye Erbatur, Nevval Sevindi, Pınar Kür, Rezzan Yalman, Saadet Zafir Utkan, Sabiha Sertel, Serpil Çakır, Sevgi Uçan Çubukçu, Sönmez Taner, Süreyya Ağaoğlu, Şirin Tekeli, Şule Aytaç, Tülay Arın, Tülin Ayta, Ülkü Sema Aydın, Yeşim Arat, Zehra Toska ve Zerrin Bölükbaşı

ONLARCA ETKİNLİKLERE İMZA ATTI

Vakıf, 1990-2018 yılları arasında; kadın merkezli ulusal/uluslararası sempozyumlar, paneller, konferanslar, söyleşiler, açık oturumlar, oyun gösterimleri, eğitim seminerleri, konserler, sergiler, okuma günleri, geziler, dia ve film gösterileri, imza günleri, şiir dinletileri olmak üzere 500 civarında etkinlik düzenledi. Vakfın kuruluşunun 20. yılı çalışmaları kapsamında, eski harfli Türkçe kadın dergilerinden 8 dergi, Osmanlı Türkçesi bilmeyen, bunun eksikliğini hisseden araştırmacılar için Kadınların Belleği Dizisi adıyla çeviri yazımı yapılarak yayımlandı. 2017-2020 döneminde, 30. yıl özel yayını olarak Kadınların Belleği Dizisi 2 Çeviri Yazım Projesi kapsamında bir önceki dizide çeviri yazımı yapılmayan 32 eski harfli Türkçe kadın dergisinin çeviri yazımı yapılıyor.

2020 KASIM AYINDA BİR 'İLK'E DAHA İMZA ATACAK

Kadın Eserleri Vakfı bugünlerde tatlı bir telaşın içinde... Vakıf 2020'nin Kasım ayında Beykoz Üniversitesi işbirliği ile ulusalararası bir sempozyum düzenlemeye hazırlanıyor. Altyapı çalışmaları neredeyse tamamlandı ve yakım zamanda duyurusu yapılacak. Bu sempozyum Türkiye'de yine bir 'ilk'e imza atacak.

Prof. Dr.Birsen Talay Keşoğlu'nun şahsında 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nü kutlayarak vakıftan ayrılıyoruz.

NASIL GİDİLİR?

Kadın Eserleri kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı'na Eminönü'nden Eyüp, Alibeyköy, Gaziosmanpaşa yönüne giden İETT otobüsleri ile ulaşılabileceği gibi, Üsküdar, Beşiktaş ve Eminönü'nden Haliç'e sefer yapan şehir hatları vapuru ile Fener iskelesinde inilerek, kısa bir yürüyüşün ardından ulaşılabilir.

KEVBMV İLETİŞİM BİLGİLERİ

Adres: Fener Mahallesi, Mürsel Paşa Caddesi, No: 8, Fener Vapur İskelesi Karşısı (Tarihi Bina), Haliç-Fener, 34220, Fatih- İstanbul

Telefon: +90 212 621 81 34

Telefon: +90 212 534 95 50

E-Posta:kadineserleri@gmail.com