Mastektomi nedir? Mastektomi kimler için gereklidir?
Memenin iyi huylu kitleleri, granülomatöz mastit gibi meme dokusunun iltihapları nedeniyle meme cerrahisi yapılsa da mastektomi büyük oranda meme kanseri tanısı konmuş veya bu anlamda yüksek riskli hastalara uygulanan cerrahi bir prosedür. Peki mastektomi hangi durumlarda yapılır? Mastektomi ameliyatı nasıl yapılır? Mastektomi sonrası iyileşme ne kadar sürer? Genel Cerrahi-Meme-Tiroid ve Onkolojik Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Emin Güneş yazdı
Mastektomi memenin herhangi bir rahatsızlığı nedeniyle cerrahi olarak alınmasıdır. Memenin iyi huylu kitleleri, granülomatöz mastit gibi meme dokusunun iltihapları nedeniyle meme cerrahisi yapılsa da mastektomi büyük oranda meme kanseri tanısı konmuş veya bu anlamda yüksek riskli hastalara uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) verilerine göre 2018 yılında meme kanseri nedeniyle yeni tanı konulan hasta sayısı 2 milyonu aşmıştır. Ülkemizde de 1994 yılında yapılan bir çalışmaya göre meme kanseri görülme sıklığı 100 binde 24 iken 2018 yılında 100 binde 46'ya ulaşmıştır. Yani 2,5 kat artmıştır. Bu neden 'mastektomi' operasyonları cerrahide en fazla yapılan operasyonlar arasında yerini almıştır. Peki mastektomi hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir?
Mastektomi nedir?
Mastektomi meme dokusunun çıkarıldığı cerrahi operasyondur. Geçmiş yıllarda meme kanserinin standart tedavisi olarak tüm memenin, altındaki bir kısım kaslarının ve tüm koltukaltı lenf bezlerinin alındığı 'radikal mastektomi' adı verilen geniş bir operasyondu. Ancak günümüzde onkolojinin ve tıbbi teknolojinin gelişmesiyle yeni mastektomi teknikleri ortaya çıkmıştır. Amaç sebebe yönelik cerrahi ile birlikte gereksiz doku ve organ kaybını önlemeye yönelik olmuştur.
Mastektomi çeşitleri nelerdir?
Mastektomi ameliyatı amaç ve kapsamına göre farklı şekillerde uygulanmaktadır.
Basit mastektomi: Meme dokusunun meme başı ile birlikte çıkarıldığı işlemdir. Bu operasyonda memenin altındaki kaslar ve koltukaltı lenf bezleri yerinde kalır, alınmaz.
Proflaktik mastektomi: Meme kanseri riski yüksek olan kadınlarda her iki meme dokusunun meme cildi korunarak yapılan operasyonudur. Bu operasyonun bir kısmında meme başı korunur. Böyle durumda meme başı ve meme cildi koruyucu mastektomi olarak adlandırılır.
Modifiye radikal mastektomi: Tüm meme dokusunun ve koltukaltı lenf bezlerinin çıkarıldığı operasyondur. Meme dokusu altındaki kaslara dokunulmaz.
Radikal mastektomi: Tüm meme dokusunun altındaki kaslarla beraber tüm koltukaltı lenf bezlerinin çıkarıldığı operasyondur.
Mastektomi hangi durumlarda yapılır?
-Meme kanseri tedavisi,
-Birinci derece akrabalarında meme kanseri öyküsü olan ve genetik testlerde meme kanseri riski, yüksek hastalara önleyici olarak
-Bazı meme dokusu iltihaplanmalarında,
-Memenin inflamatuar kanseri,
-Tümörün boyutunun meme boyutuna göre büyük olması,
-Tümörün aynı memenin farklı yerlerinde farklı odaklarda olması.
Mastektomi ameliyatı nasıl yapılır?
Ameliyat öncesi operasyona ait tüm riskler ve olası yaşanacaklar konusunda hasta mutlaka bilgilendirilmelidir. Operasyon genel anestezi ile yapılır. Ameliyat sonrası en çok görülen komplikasyonlar, operasyon yerinde kanama, kan veya serum toplanması, ameliyat bölgesinde uyuşma, hissizlik, koltuklatında uyuşma, ağrı, aynı taraf kolda hareket kısıtlılığıdır. Koltukaltı lenf bezlerine cerrahi 'sentinel lenf bezi' denilen örneklendirme sonrası yapılır. Kanserin ilk ulaştığı lenf bezi çıkarılır aynı anda patolojik değerlendirmesi yapılır, lenf bezi temiz ise koltukaltı lenf bezleri yerinde bırakılır. Değerlendirme pozitif gelirse koltukaltı lenf bezleri operasyona dahil edilir. Operasyon süresi ortalama 1-2 saattir. Mastektomi sonrası meme onarımı aynı seansta veya daha sonra uygulanmaktadır. Proflaktik mastektomide aynı seansta meme onarımı yapılır. Meme onarım işlemleri protez (implant-silikon) veya hastanın kendi dokusu ile gerçekleştirilir. Aynı seansta yapılmayacaksa genelde radyoterapi-kemoterapi sonrası 6-7 aylık süre sonunda yapılır.
Mastektomi sonrası iyileşme ne kadar sürer?
Hastanede kalış süresi ortalama 1-2 gündür. İyileşme süreci ortalama bir hafta olsa da operasyonun türüne göre değişir. Mastektomi ile beraber meme rekonstrüksiyonu yapılmışsa iyileşme süreci birkaç haftayı bulur. Operasyon sonrası kol hareketlerinde kısıtlama yapılamamalıdır. Kol egzersizlerine başlanmalıdır.
Sağlıkla kalın.
