Matteo Messina Denaro: Sicilya'daki sessizlik ve itaat kültürü, mafya babasını yıllarca nasıl sakladı?

Palermo sakinleri, polis arabasına götürülen adamın kim olduğunu kesin olarak bilemezdi.

Ne de olsa, en son toplum içinde görülmesinin üzerinden 30 yıl geçmişti.

Ancak o sabah silahlı kuvvetlerin yüzden fazla üyesi Palermo'nun dar sokaklarında sıralanmıştı ve insanlar bu tür bir karşılığı alabilecek yalnızca bir suçlu biliyordu.

"Patronların patronu" son kaçak Matteo Messina Denaro yakalanmıştı.

Alkış koptu, tezahüratlar yapıldı. Bir kişi, polise beşlik çaktı; diğerleri sarılmaya çalıştı; bazılarının gözleri yaşardı. Herkesin yüzü sevinçle parlıyordu.

Daha sonra Maria Falcone, İtalyan medyasına, erkek kardeşinin olaya tanık olabilmesini çok isteyeceğini söyledi.

Mafya ile mücadele eden yargıç Giovanni Falcone, 1992'de Messina Denaro'nun başını çektiği Sicilya'daki Cosa Nostra tarafından öldürüldü. 1990’larda İtalya’yı kasıp kavuran katliamlar döneminin doruk noktasıydı.

O zamanlar, Messina Denaro'nun organize suç örgütü, 20'den fazla kişinin ölümüne neden olan sıralı cinayetler yoluyla devletle müzakereler yapmaya çalışıyordu.

BBC

Messina Denaro'nun bir keresinde kurbanlarıyla "bir mezarlığı doldurabileceği" ile övündüğü bildirildi.

1993 yılında sonradan devlet tanığına dönüşen bir mafya üyesinin 11 yaşındaki oğlu Giuseppe Di Matteo'nun kaçırılıp öldürülmesinde etkili oldu.

Çocuk, öldürülmeden önce iki yıl esir tutuldu; ailenin onu gömmesini önlemek için vücudu asitle eritildi.

Messina Denaro ayrıca rakip bir mafya patronu ve onun hamile kız arkadaşının öldürülmesi emrini de verdi.

Hakkında tutuklama kararı çıkarıldı. Sonra, 1993 yazında iz bırakmadan ortadan kayboldu.

İhbarlar Venezuela'dan Hollanda'ya kadar, her yerdendi.

Ancak anavatanı Sicilya'nın kalbi olan Palermo'da yakalandı.

Bu hafta, tutuklanmasının ardından polis, Palermo'dan 115 km ve doğum yeri olan Castelvetrano'dan 10 km uzaklıkta, güneşli bir köy olan Campobello di Mazara'da üç sığınak ortaya çıkardı.

Sessiz, küçük Campobello, birinin kolayca saklanmayı hayal edebileceği türden bir yer değil.

Messina Denaro, bir kanun kaçağının gizli saklı hayatını sürdürmüş gibi görünmüyor.

Görünüşe göre yerel bar San Vito'nun düzenli bir müşterisiydi; bir komşu sık sık selamlaştıklarını söyledi.

Bu, 30 yıldır aranan bir ganster görüntüsüyle çelişiyor.

İtalya, mafya ile mücadele operasyonlarına büyük miktarda kaynak ayırıyor - ancak Messina Denaro örneği, itaat içindeki bir sessizlik kültürünün, devletin organize suça karşı mücadelesine yine de bir darbe indirebileceğini gösteriyor.

EPA

Roma'daki LUISS Üniversitesi'nde ceza avukatı ve hukuk profesörü olan Maurizio Bellacosa, Messina Denaro'nun yetkililer tarafından fark edilmemek için "Mafya kültürünü tam olarak kullandığını" söyledi.

Mafya kültürünün, iç içe geçmiş unsurların bir bileşimi olarak işlediğini söyleyen Prof. Bellacosa BBC’ye bunları şöyle sıraladı:

“Devletin genellikle yokmuş gibi algılandığı küçük kasabalar ve banliyölerde, mafyanın bölgedeki yaygın varlığı, toplumun soruşturmayı yürütenlerle yetersiz ya da sıfır işbirliği, yerleşik sessizlik yemini.”

Campobello Belediye Başkanı Giuseppe Castiglione, İtalyan medyasına yaptığı açıklamada, "Messina Denaro'nun en az bir yıl aramızda yaşadığı düşüncesi beni çok üzdü çünkü artık bölge sakinlerinin teslim olduklarını ve kafalarını kuma gömmeyi tercih ettiklerini biliyorum” dedi.

Reuters

Fakat sessizlik mutlaka onay anlamına gelmez.

Mafyanın kolları Sicilya toplumunun derinliklerine uzanıyor. Korku ve eski sessizlik yemini hâlâ yerleşik.

Bellacosa, "Mafya tarzı bileşimler çok basit bir şekilde çalışıyor: Şiddet ve gözdağı, dahil olanlarda bir boyun eğme ve 'omertà' (suskunluk yasası) koşulunu yaratıyor" dedi.

"Özünde, mafya hedeflerine ulaşmak için korkuyu kullanır."

Tutuklamanın ardından polis tarafından düzenlenen basın toplantısında, Palermo savcısı Maurizio de Lucia, Messina Denaro'ya yerel profesyoneller, girişimciler ve politikacılara atıfta bulunarak büyük olasılıkla "mafya burjuvası” tarafından yardım edildiğini söyledi.

Bunu, Messina Denaro'ya yakın oldukları düşüncesiyle yıllar içinde tutuklanan kişilerden anlamak mümkün.

Palermo merkezli gazeteci Tullio Filipponi, bunların "Mafya ile yaşamayı ve işbirliği yapmayı kabul eden, mafya ortaklarının tıbbi muayeneye, uzmanlığa veya varlık yönetimine ihtiyacı olduğunda mafya olduklarını görmezden gelen" kişiler olduğunu söyledi.

Filipponi, bu yerel ağın, para aklayarak gangstere yardım ettiğinin anlaşıldığını ve "kültürel olarak farkı yaratanın da, ortadan kaldırılması gereken şeyin de bu olduğunu “söyledi.

"Her Sicilyalı, mafyanın var olduğunu bilir ... [ve] toplumu etkileme ve bölge üzerinde kılcal damarlarına kadar girecek şekilde kontrol uygulama gücüne sahiptir."

Messina Denaro'nun emekli mi olduğu yoksa hâlâ aktif olup suç faaliyetlerinde mi bulunduğu belirsiz - ve tutuklanmasının işin en kolay kısmı olduğu ortaya çıkabilir.

Araçların bombalandığı ve korkunç şiddet olaylarının yaşandığı yıllar sona ermiş olsa da, uzmanların çoğu yıllar içinde mafyanın daha az gösterişli ama muhtemelen daha sinsi bir örgüte dönüştüğü konusunda hemfikir.

Şantaj, korkutma ve haraç kesme ortadan kalkmadı: "Bir mafya babasının bu kadar uzun süre gizli kalabilmesinin de gösterdiği gibi, hâlâ burada."

Bu bağlamda, tutuklamanın gerçekleştiği sabah kendiliğinden gelen alkış, birçok kişi tarafından olağanüstü bir değişimin işareti olarak algılandı.

Öldürülen yargıcın kız kardeşi Falcone, "Sokakta, otobüslerin arasında insanların nasıl tezahürat yaptığından, kurşun geçirmez yelekli polislere nasıl sarıldıklarından etkilendiğini söyledi. Bu, bir bütün olarak İtalyan toplumu için bir zafer" dedi.

Değişimin yakında olabileceğine dair başka işaretler de var.

Geçen hafta başlarında lise öğrencileri "Castelvetrano bizim, sizin değil" sloganları atarak şehrin sokaklarına çıktılar.

18 yaşındaki bir kişi İtalyan gazetesi La Repubblica'ya, "İnsanların polisi alkışladığını görünce büyük bir duygu yoğunluğu yaşadım. Bu kalabalık meydan, bu kasabanın mafya ile anılmak istemediğinin kanıtı" dedi.

Bir başka öğrenci de, "Yakalandığını duyunca gururlandım" diye konuştu.

Eski nesiller farklı düşünüyor olabilir. Filipponi, Sicilya'da 1990'lardaki cinayetleri yaşamış 60 yaşındaki insanların olduğunu ve yine de Messina Denaro'yu savunduklarını ve bir sorun olduğunu neredeyse inkar ettiklerini söyledi.

Filipponi, Castelvetrano'nun yaşlı sakinleriyle hafta başlarında İtalyan televizyonunda yayınlanan bir dizi röportajdan bahsediyordu. Birinde, bir kişi Messina Denaro'nun eylemlerini yargılamadığını; bir başka sakin, gangsteri tutuklamanın bir hata olduğunu söylüyordu.

Filipponi BBC'ye verdiği demeçte, "Ama gençler... böylesine önemli bir anda mutluluklarını göstermek için sokaklara çıktılar. Bu, farklı nesiller arasındaki zıtlığı ve her şeyin yavaş yavaş değiştiğini gösteriyor."

Filipponi, Messina Denaro'nun tutuklanmasının en azından sembolik olarak son derece önemli olduğunu, hatta "bir tür özgürleşme" olduğunu söyledi.

"Alkışlayan tüm bu insanlar, bunun Sicilya ve ülke tarihi için neyi temsil ettiğini gerçekten gösteriyor: bir dönemin sonu, bir katarsis."