Rusya Zaporijya Nükleer Santrali'ni vurdu! Radyasyon tehlikesi var mı?
Rus güçlerinin gece saatlerinde yaklaştığı Ukrayna'daki Avrupa'nın en büyük nükleer santrali Zaporijya'da yangın çıktı. Rusya, Zaporijya Nükleer Santrali'nin kontrolünü ele geçirdiğini açıkladı. Santral hakkında neler biliniyor, radyasyon tehlikesi var mı?
Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik işgali dokuzuncu gününde devam ederken, Rus güçlerinin yaklaştığı Avrupa'nın en büyük nükleer santralinde çatışmalar sonucu yangın çıktı. Rus güçleri Zaporijya Nükleer Santrali'nin kontrolünü ele geçirdi. Hakkında neler biliniyor, radyasyon tehlikesi var mı?
1984 ve 1995 yılları arasında inşa edilen Zaporijya Nükleer Santrali, Avrupa'nın en büyük, dünyanın dokuzuncu en büyük nükleer santrali. Her biri 950 MW üreten altı reaktöre ve
toplam 5.700 MW enerjiye sahip. Bu kabaca dört milyon ev için yeterli bir enerji demek.
Normalde, Ukrayna'nın elektriğinin beşte birini, ülkenin nükleer santralleri tarafından üretilen enerjinin neredeyse yarısını üretiyor. Tesis, Dinyeper nehri üzerindeki Kakhovka rezervuarının kıyısında, Güneydoğu Ukrayna'da Enerhodar'da yer alıyor. Tartışmalı Donbas bölgesinden yaklaşık 200 km uzaklıkta ve Kiev'in 550 km güney doğusunda.
Ukraynalı yetkililer, cuma sabahı tesisin dışındaki bir eğitim binasında Rus güçleri tarafından bombalandıktan sonra yangın çıktığını söyledi.
Telegramdan açıklama yapan tesis çalışanı, Rus kuvvetlerinin tesise ateş açtığını ve "Avrupa'nın en büyük nükleer santralinde gerçek bir nükleer tehlike tehdidi" olduğunu söyledi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba, Rus ordusunun "Avrupa'nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya Nükleer Santrali'ne her yönden ateş ettiğini" söyleyerek raporları saat 2.30'da doğruladı. İtfaiyecilerin yangını kontrol etmesine izin vermek için derhal ateşkes çağrısında bulundu.
Kısa bir süre sonra Ukrayna Devlet Acil Servisi, tesisteki radyasyonun "normal sınırlar içinde" olduğunu ve tesisteki yangın koşullarının "normal" olduğunu bildirdi. Yangının santralin dışındaki bir binada çıktığı bildirildi.
Daha sonra, santraldeki üçüncü güç ünitesinin saat 02.26'da bağlantısının kesildiğini ve santralin altı ünitesinden sadece birinin, ünite dördüncünün hala çalışır durumda kaldığını bildirdiler.
Santraldeki olayla ilgili ilk açıklamaların ardından, Asya piyasaları sarsıldı, hisse senetleri düştü ve petrol fiyatları daha da yükseldi.
İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Özgür Tör Habertürk TV'ye yaptığı açıklamalarda, "Buranın patlaması atom bombası patlamasıyla benzer bir etki oluşturmaz. En kötü senaryoda kirletme şekline etkisi olur. Çernobil çevreye çok büyük etkisi olan sonuçlar yarattı. Burada tesis üst tarafından vurulmuş, nükleer santralinin enerji üreten bölümü aşağı tarafında. Çok büyük bir korku gerekmediğini düşünüyorum" dedi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba'nın olası patlamanın Çernobil'in 10 katı büyüklüğünde olacağına ilişkin açıklamalarını yanıtlayan Tör, "Böyle bir etki beklemiyorum. Zaporijya, Çernobil'den daha büyük bir santral olduğu için onun etkisini ifade etmek istemiş olabilir. Ukrayna şu an dünyadan daha yakın bir destek beklentisi içinde, bunu ön plana çıkararak bize yardım
edin çağrısında bulunmak istemiş olabilir. Teknikten çok taktik olarak bakmak gerek" ifadelerini kullandı.
RADYASYON TEHLİKESİ VAR MI?
Ukraynalı yetkililer Cuma sabahı, tesisin güvenlik altına alındığını ve "nükleer güvenliğin garanti altında" olduğunu söyledi.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, Zaporijya Nükleer Santral'indeki radyasyon seviyelerinde rapor edilen herhangi bir değişiklik olmadığını" açıkladı.
ABD Enerji Bakanı Jennifer Granholm, reaktörlerin "sağlam muhafaza yapıları tarafından korunduğunu ve reaktörlerin güvenli bir şekilde kapatıldığını" söyledi.
Rusya, Kiev'in 100 km kuzeyindeki Çernobil Nükleer Santrali'ni çoktan ele geçirdi. Bazı analistler, Zaporijya Santrali'nin 1986'da dünyanın en kötü nükleer felaketinin yaşandığı Çernobil'den farklı ve daha güvenli bir tür olduğunu belirtti.
Avustralya Ulusal Üniversitesi'nde öğretim üyesi ve Avustralya'nın tek nükleer reaktörü olan açık havuzlu Avustralya hafif su (OPAL) reaktörünün eski yöneticisi Tony Irwin, patlama, nükleer erime veya radyoaktif salınım olasılığının düşük olduğunu söyledi.
Zaporijya'daki reaktörlerin Çernobil'deki reaktörlerden "çok daha güvenli" olduğunu ve henüz hasarlı görünmediğini söyledi. Reaktörlerde yangından korunma sistemleri var dedi.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'ndan Rafael Mariano Grossi CNN'e verdiği demeçte Ukrayna'daki tesislerin güvenliğini sağlamak için Ukraynalı mevkidaşlarıyla "sürekli temas halinde" olduğunu söyledi.
Grossi, "Bunu benzeri görülmemiş yapan şey, ikinci dünya savaşı sonrası tarihinde ilk kez nükleer reaktörler de dahil olmak üzere çok sayıda nükleer tesisin ortasında tam teşekküllü bir askeri operasyona sahip olmamızdır" dedi.
