'Kupayı alsınlar bari'

Aslı PELİT/ Rio de Janeiro / HT Pazar

2014 Dünya Kupası 12 Haziran’da başlıyor. Brezilya’da protestolar sürüyor, stadyumlar hazır değil... Tarihin en pahalı Dünya Kupası’nda, binlerce dolarlık maç biletleri bir tarafa, tuvalete gitmek 5, su ise 7 dolar olacak. İşte başlamasına 18 gün kala Dünya Kupası’ndan son notlar...

Brezilya son yılların en tartışmalı Dünya Kupası’na ev sahipliği yapacak. Kupa’nın başlamasına bir yıl kala, “Mini Dünya Kupası” olarak bilinen Konfederasyon Kupası sırasında ortaya dökülen yolsuzluk skandalları, Brezilyalıları sokaklara dökmüştü. Pele ve Ronaldo’nun “Kupa, okul ve hastanelerden daha önemli” yorumları ile daha da artan kupa karşıtı gösteriler giderek büyüyor. 10 binler, günlerdir sokaklarda...

Oysa 2007’de çok başka bir hava vardı Brezilya’da... 2014 Dünya Kupası Brezilya’ya verildiğinde ben de 100 binlerce Rioluyla birlikte Copacabana Plajı’ndaydım. Bu şahane haberin kutlandığı sıralarda, başkent Brasilia’da dönemin Spor Bakanı Orlando Silva, kamu fonlarının bir sentine dokunulmadan özel sektör yatırımlarıyla ülkeye yeni stadyumlar yapılacağını, altyapının güçlendirileceğini, yeni iş imkânları yaratılacağını ve Brezilya’nın hak ettiği yere gelmeye bir adım daha yaklaştığını müjdeliyordu.

‘KUPAYI ALSINLAR BARİ’

Ancak Rio plajlarındaki coşkulu kutlamalar, bugün yerini binlerce kişinin katıldığı kupa karşıtı protestolara bıraktı. Bilinen bir gerçek var ki kupaya günler kala hâlâ tamamlanmayan 12 stadyum için 2010’dan bu yana kamu fonlarından 8.5 milyar real (1 real yaklaşık 1 lira) harcandı. Bu statların 5’i muhtemelen turnuvadan sonra kullanılmayacak.

Eğitim, sağlık ve ulaşım sektörleriyse bu harcamalardan nasiplerini alamadı. Büyük şehirler her geçen gün biraz daha tehlikeli hale geldi; enflasyon yüzünden pahalılaştılar. Kiralar 10’a katlandı. Gecekondu mahalleleri boşaltıldı, Rio de Janeiro ve Sao Paulo’da binlerce kişi evlerinden çıkarıldı, yerli kabilelerinin kutsal toprakları ellerinden alındı. Ekimde yapılacak genel seçimler öncesinde Devlet Başkanı Dilma Rousseff ve İşçi Partisi hükümeti, vatandaşların gözünde kredisini her geçen gün yitiriyor. Yeni orta sınıfın hükümetten beklentileri yüksek. Ve artık durdurulması imkânsız, reaksiyoner bir grup haline geldiler. Ortalık sakinleşir mi? Belki... Her hafta alışveriş yaptığım pazarda konuştuğum esnaf, 13 Temmuz’da Brezilya’nın kupayı kazanması halinde durumun değişebileceğini ve seçimlerde Rousseff’in şansının artacağını düşünüyor. “Bu kadar para çaldılar, harcadılar, biraz daha harcasınlar ve kupayı alsınlar bari” diyor mango satan Jose da Silva.

Turnuva boyunca neler olacağıysa muamma. Açılış maçı BrezilyaHırvatistan arasında başladığında bazı kesimler (buna Dilma Rousseff de dahil) protestoların sona ereceğine ve halkın sadece futbol düşüneceğine inanıyor. Bitmesi gereken stadyumlarda gece-gündüz çalışan işçiler eksikleri tamamlayacak. Şu ana kadar biletlerini alan ve yerlerini ayırtan binlerce turist Brezilya’ya akın edecek, eksikler yüzünden zor da olsa samba ve caipirinhalar eşliğinde bir futbol şöleni izleyecekler. Eh bir de Brezilya kupayı kazanırsa tüm problemler unutulacak...

Zenginlerin kupası

■ Brezilya ilk kez 64 sene önce, 1950 Dünya Kupası’na ev sahipliği yaptığında, savaş sonrası dünya zor günler yaşıyordu. Tesadüf bu ya, turnuva için yapılan Maracana stadı bitirilmemişti. Brezilya Uruguay karşısında sürpriz bir yenilgi aldı. Resmi sayılara göre 173 bin kişinin izlediği (bazı kaynaklar 200 bin kişi olduğunu iddia ediyor), Maracanazo olarak tarihe geçen final maçını bazı seyirciler iskelelerin üzerinde izlemişlerdi. Uruguay karşısındaki yenilginin ardından, kaleci Moacir Barbosa toplumdan dışlanmıştı. Brezilya milli takımı, o günden sonra bir daha hiçbir maça beyaz formayla çıkmayacaktı. O final maçının biletleri yaklaşık 50 real karşılığında satılırken bugün milyarlarca dolarlık restorasyonun ardından Maracana’da sadece 73 bin kişinin seyredebileceği final maçının en ucuz bileti 4153 dolar. Tarihin en pahalı Dünya Kupası’nda herhangi bir maçı izlemek isteyenler ise yaklaşık 1345 dolar ödeyecek. Brezilya maçlarının ortalama bilet fiyatları 2100 doları bulurken, ilk satışlarda biletlerin yüzde 62’si Brezilyalılara satıldı.

■ Kura ile satılan biletlerin yüzde 25’i Amerika Birleşik Devletleri’ne ayrıldı ve biletler ortalama 700 dolara satıldı. Turnuvanın favorisi Arjantin’e FIFA çekilişinde sadece 4300 adet bilet satılması, tahmin edebileceğiniz gibi büyük tepki aldı. Biletsiz olarak takımlarını desteklemeye yüz binlerce Arjantinlinin gelmesi bekleniyor. Porto Alegre’de yapılacak Nijerya maçı için karaborsada biletler 2000-3000 dolardan başlıyor. 2010 Dünya Kupası’nda Arjantin maç biletleri yaklaşık 250-400 dolar arasında satılmaktaydı.

■ Dünya Kupası’nı seyretmek isteyenlerin gelir seviyesi oldukça yüksek olacak. Seyirciler, binlerce dolarlık biletler dışında, tuvalete gitmek için 5 doları, su içmek için 7 doları gözden çıkarmük zorunda. Aralık ayında neredeyse hemen hepsi rezerve edilen otel ve uçak bileti fiyatları da bir o kadar pahalı. Ortalama Brezilyalı bir işçinin aylık gelirinin 400 dolar olduğunu göz önünde bulundurursak, orta-alt sınıf futbol taraftarının stadın yakınından geçmesine bile imkân yok.

Kupada ziyaretçileri ne gibi problemler bekliyor?

Ulaşım sorunları

Grup maçlarından sonra takımlarını takip etmek isteyen seyirciler için yeterli uçak seferi konulmadığı için bilet fiyatlarının fahiş fiyatlarda dolaşması söz konusu.

Güvenlik sorunları

FIFA kontrolündeki bölgeler dışında hırsızlık artacak. Rio de Janeiro’ya 20 bin polis gücü getirilecek. Fakat bu polislerin, bazı turistlerin konaklayacağı ucuz favela bölgelerini korumaları mümkün değil.

Yağmur

Sao Paulo ve Manaus’da stadyumların çatılarının bitmeyeceği açıklandı. Bu durumda eğer yağmur yağarsa seyirciler maçı sırılsıklam izlemek zorunda kalabilir.

Hastalık

Ülkenin kuzeydoğusunda denge humması...

Telekom

Maracana dışında hiçbir stadyumda cep telefonlarının çalışmayacağı açıklandı. Sponsorları hayal kırıklığına uğratacak bir iletişim krizi yaşanacak. Kimse selfie çekip sosyal medyada anında paylaşamayacak.