Borsada ne oluyor, neden düşüyor? İşte Borsa İstanbul'da son durum

BORSA İSTANBUL'DA SON DURUM

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günün ilk yarısında yüzde 1,24 artışla 4.787,45 puana yükseldi.

Endeks, saat 13.00 itibarıyla önceki kapanışa göre 58,57 puan değer kazandı.

Dün 4.728,88 puandan kapanan BIST 100 endeksi, güne 120,69 puan ve yüzde 2,55 değer kazanarak 4.849,57 puandan başladı. Endeks, günün ilk yarısında en düşük 4.742,14, en yüksek ise 4.927,42 puanı gördü.

Günün ilk yarısında mali endeks yüzde 0,35, teknoloji endeksi yüzde 1,30, sanayi endeksi yüzde 1,57 ve hizmetler endeksi yüzde 0,79 değer kazandı.

Önceki kapanışa göre günün ilk yarısında BIST 100 endeksine dahil hisselerden 67'si yükseldi, 30'u değer kaybetti. En çok işlem gören hisse senetleri Türk Hava Yolları, Kardemir (D), ASELSAN, Ereğli Demir Çelik ve Koza Altın İşletmeleri oldu.

Analistler, küresel piyasalarında ABD'de bugün açıklanacak enflasyon verileri öncesi dalgalı bir seyir izlendiğini belirterek, veri sonrası ABD Merkez Bankası'nın (Fed) aksiyonlarına ilişkin beklentilerin şekillenmesi ile oynaklığın artabileceğini söyledi.

ABD'de kasımda yüzde 7,1 düzeyinde gerçekleşen Tüketici Fiyat Endeksi'ndeki (TÜFE) yıllık artışın aralıkta yüzde 6,5'e yavaşlaması bekleniyor.

Bugün St Louis Fed Başkanı James Bullard ile Richmond Fed Başkanı Thomas Barkin'in konuşmalarının da yakından izleneceğini aktaran analistler, veri gündeminde yurt içinde haftalık para ve banka istatistikleri ile perakende satışlar, yurt dışında ise Almanya'da cari dengenin öne çıktığını bildirdi.

Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 4.700 ve 4.650 seviyelerinin orta vadeli görünüm açısından önemli destek konumunda bulunduğunu belirterek, olası yükselişlerde 5.000 ve 5.100 puanın direnç olarak izleneceğini ifade etti.

PATRONLARDAN 17 MİLYAR LİRALIK SATIŞ

Habertürk'ten Rahim Ak'ın haberine göre; 2022'de muhteşem bir performansla yüzde 187 yükselen Borsa İstanbul'un son günlerdeki düşüşü yatırımcıları endişelendirmişe benziyor. Nitekim Sermaye Piyasası Kurulu da (SPK) dün son günlerdeki hızlı değer kaybında yanlışlıklar görecek ki uyarı niteliğinde bir duyuru yaptı. Borsanın 8 haftalık aralıksız yükselişinin ardından yaşadığı düşüşün arkasında siyasi endişeler, kar satışları ve SPK'nın hisse reposuna izin vermemesi gibi teknik nedenler olsa da en önemli olumsuzluklardan birisi ortak satışları ve halka arzlar gibi görünüyor. Çünkü her iki durum da pastadan pay alarak pastayı küçültme anlamına geliyor. Yatırımcı halka arzlarda bir kaç tavan yapan hisselerden kazanmak için mevcut hisselerde satış yapınca endeks düşüyor. Ortak satışları da piyasadan direkt para çekilmesi anlamına geliyor. Peki çekilen bu para ne kadar?

SADECE ARALIK 2022'DE 4.8 MİLYAR LİRALIK ORTAK SATIŞI

ŞİRKETLER DE ALDIKLARI HİSSELERİ SATTI

KAP'tan derlenilen rakamlara göre borsanın yükselişe geçtiği geçen yılın başından bu yana tam 11 milyar liralık ortak satışı oldu. Bu satış sadece sonradan SPK'ya izin verilerek şirket ortaklarının ellerindeki hisseleri şirket hisse fiyatının yükselişini yeterli bularak satmaları kaynaklı. Diğer yandan şirketler de daha önce hisse fiyatları düşükken satın aldıkları 6 milyar liralık hisseyi, hisse fiyatları yeterince yükselince borsada geri sattı. Bu alım satımı şirketler kendi hisselerinde fiyat istikrarı sağlamak için zaman zaman yapıyor ve aslında piyasa için olumlu bir yöntem. Ancak bu satışlar diğer etkenlerle birleşince bu kez olumsuz bir durum yarattığı görülüyor.

EN BÜYÜK SATIŞLAR HEKTAŞ VE DOAŞ'TA

Ortak satışlarında en büyüğü Doğuş Holding'in Doğuş Otomotiv'deki 1,8 milyar liralık satışı oldu. İşlemin ardından holdingin Doğuş Oto'daki payları yüzde 65,4999 seviyesine geriledi. Bu satış toplam ortak satışlarının yüzde 16'sını oluşturdu. İkinci sırada büyük satış Oyak Gıda'nın Hektaş'ta yaptığı yaklaşık 1.7 milyar liralık satışı bulunuyor. Oyak Gıda'nın satışı da toplam ortak satışlarının yüzde 15'i düzeyinde oldu.

YILLIK NET SATIŞ 6.3 MİLYAR LİRA

Satışlara karşın son 1 yılda borsada ortaklar tarafından 33 milyar liralık hisse alımı oldu. Ancak bu alımın büyük bölümü BBVA'nın Garanti hisselerindeki alımıydı. BBVA hariç alım 10.7 milyar lira olurken yılın genelinde net ortak satışı 6.3 milyar lira olarak belirlendi.

YUKARI ADIM KURALI UYGULANACAK

Borsa İstanbul, gün içerisinde devre kesici sisteminin çalıştığı ve açığa satış yapılabilen hisselerde, gün sonuna kadar açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralının uygulanacağını bildirdi.

Borsa İstanbul'dan yapılan açıklamada, pay piyasasının işleyişine ilişkin değişiklikler duyuruldu.

Açıklamada, "Gün içerisinde devre kesici uygulaması başlayan ve açığa satış yapılabilen işlem sıralarında seans sonuna kadar geçerli olmak üzere açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralı otomatik olarak uygulanacaktır". ifadeleri yer aldı.

Değişiklikle beraber Pay Piyasası Prosedürü'nün güncellenerek Borsa İstanbul internet sayfasına eklendiği belirtilen açıklamada, yapılan düzenlemelerin bugün itibarıyla yürürlüğe gireceği kaydedildi.

Borsa İstanbul'da halen sadece BIST 50 endeksine dahil hisselerde açığa satış işlemi gerçekleştirilebiliyor.

Pay piyasalarında devre kesici sistemi, ilgili payda aşırı değer kayıplarının oluşması ile tetiklenerek yatırımcıların panik işlemleriyle zarar görmesini en aza indirmek için kullanılıyor.

MİNİ TÜRBÜLANSIN 5 ANA NEDENİ

Habertürk'ten Rahim Ak'ın haberine göre; tıpkı yükselişinde olduğu gibi borsanın düşüşünde de bir kaç olumsuz gelişme bir araya geldi. İşte o nedenler: 1-Seçim kaynaklı siyasi gelişmeler 2-SPK'nın hisse reposunu yasaklaması 3-Yeni halka arz ve ortak satışlarının pastayı küçültmesi. 4-Borsadaki yükselişin başından bu yana iyi kazanan bazı yatırımcıların kar satışını tercih etmesi 5-Yeni ve genç yatırımcı kitlesinin panik olması...

SON 1 AYA KADAR YÜKSELİŞ BEKLENTİSİ VARDI

Öncelikle şunu hatırlayalım borsadaki genel beklenti seçime bir süre kalana kadar hisse senetlerinin değer kazanacağı yönündeydi. Türbülans beklentisi son 1 ay içindi. Ancak hem İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik kayyum dedikodusu hem HDP ile ilgili Anayasa Mahkemesi'nin aldığı karar siyasi ve ekonomik istikrarsızlık korkusu yaşattığı için yatırımcıları endişelendirdi. Seçim tarihinin öne alınacağı açıklaması da yatırımcının kafasını karıştırdı.

8 MİLYAR LİRAYI HİSSE REPOSU YASAĞI GÖTÜRDÜ

İkinci neden biraz teknik. Bazı aracı kurumlar hisse senedini teminat gösteren yatırımcılara kredi veriyordu. İşte bu hisse reposuna Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) yasak getirdi. Bu yasağın geldiği gün borsa ilk düşüşünü gösterdi. Bunu gören SPK yasağı bu ayın sonuna kadar da uzattı. Ancak kişi ve kurumlar yavaş yavaş da olsa hisse reposunu sonlandırmaya başladı. Uzmanlar yaklaşık 8 milyar liralık kredinin bu kararla piyasadan çekildiğini söylüyor.

ORTAK SATIYOR PASTA KÜÇÜLÜYOR

Endeksi en çok olumsuz etkileyen bir konu da yeni halka arzlar ve ortak satışları. Hafta geçmiyor ki yeni 2-3 halka arz olmasın. Şirketler kredi bulmanın zor olduğu bir ortamda sermaye piyasalarından kaynak bulmaya çalışıyor. Yatırımcılar da yeni halka açılan hisselerde yükseliş beklentisi ile borsada halihazırdaki hissesini satıp bu hisselerden alıyor. Şirket ortakları da yükselen hisselerden faydalanmak için satış yapıyor. Bu durum pastayı küçültüyor.

YENİ SAKİNLER HENÜZ BORSACI OLAMADI

Bu gelişmeler yaşanırken yeterli kar eden yatırımcı da bir kaç günlük küçük düşüşlerin ardından karını cebine kaymayı yeğledi. Sarsıntının derinleşmesinin en önemli nedenlerinden birisi ise borsanın yeni sakinlerinin küçük düşüşlerin ardından panik olup satış yapması. Bir çoğu genç ve hızlı alım satımların yapıldığı kripto gibi piyasalardan gelen yatırımcılar çok hızlı alım ve satım yapıyor. nitekim dün öğleden sonra borsanın yüzde 4.4 yükselmesinde de bu yatırımcı davranışı etkili oldu.

YÜKSELİŞİ SAĞLAYAN ETMENLER HALA GEÇERLİ

Bu olumsuzluklara rağmen borsanın geçen yıl yüzde 187 ve eylül ayından bu yana yaşanan yüzde 73'lük yükselişini sağlayan etkenler de hala geçerli. İşte bu nedenle bir çok yatırımcı da borsanın hala yükseleceğini düşünüyor ve alımlara devam ediyor. Bu etkenlerin başında da uygulanan düşük faiz ve kur politikası geliyor. Geçen ay yüzde 84'ü geçen enflasyona karşı yüzde 20 mevduat faizi ve uzun süredir stabil seyreden döviz nedeniyle enflasyona karşı korunma aracı bulamıyor.

Global barsalar ve altın gibi emtia fiyatları da yatırımcının derdine çare olamıyor. Son olarak yüksek enflasyondan fayda sağlayan şirketlerden beklenen yüksek karlar bu hisseleri hala gözde tutuyor.