Dünyaya ilham kaynağı oldular

İili’deki San Jose Madeni’nde 5 Ağustos’ta meydana gelen göçük nedeniyle, yerin 625 metre altında 2 ayı aşkın süre mahsur kalan 33 madencinin, Hollywood filmlerini aratmayacak bir operasyonla kurtarılması, tüm dünyada günün konusu oldu.

Çarşamba günü başlayan ve 21.5 saat gibi kısa bir sürede tamamlanan kurtarma operasyonunun ardından Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera’ya, tüm dünyadan tebrik mesajları geldi.

Pinera’ya mesaj gönderen liderlerin başında yer alan ABD Başkanı Barack Obama, kurtarma operasyonunun tüm dünyayı büyülediğini söyleyerek, Şili halkının azminin tüm dünyaya ilham verdiğini belirtti. Venezüella Lideri Hugo Chavez de, Pinera’yı arayarak, operasyonun başarılı geçmesinden ötürü kendisini tebrik etti.

ÇİN REKLAMINI YAPTI

Çin Dışişleri Sözcüsü Ma Zhaoxu ise, Pekin yönetiminin Şili’ye gönderdiği mühendis ve makinelerin kurtarma operasyonunda kullanıldığını vurgulayarak, madencilerin çıkarılmasında katkıları olmasından duydukları memnuniyeti dile getirdi.

KAPAĞI BAŞKAN KAPATTI

Kurtarma çalışmalarını sonuna kadar izleyen Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera, son madencinin de çıkarılmasının ardından, kurtarma tünelinin kapağını kapattı.

NETANYAHU FELAKETİ TAHMİN ETMİŞ

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, Şili’de meydana gelen göçük felaketi ve ardından yaşananları, 1987’de kaleme aldığı kitabında tarif ettiği ortaya çıktı. Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada, Netanyahu’nun madencilerin kurtarılmasından duyduğu mutluluk dile getirilirken, Başbakan’ın 1987’de yazdığı “Terörizm: Batı 1987’den Nasıl Kazançlı Çıkabilir?” adlı kitapta, göçük altında mahsur kalacak bir grup madencinin, tüm dünyanın ilgisini üzerlerine çekeceğini yazdığı vurgulandı. Netanyahu’nun kitapta, herkesin madencilerinkine benzer bir duruma düşebilecekleri duygusuna kapılacağını belirttiği kaydedildi.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ : ZONGULDAK OLAYI FARKLI

Şili’deki kurtarma operasyonu ile Zonguldak’taki grizu faciası ardından yapılan çalışmaların karşılaştırılmasına, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer’den sonra, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’dan da eleştiri geldi. Yıldız Şili’deki kazayla, Zonguldak Karadon’da 5 ay önce meydana gelen grizu patlamasının karşılaştırılamayacağını, çünkü Karadon’daki patlamada 800 derece ısı ortaya çıkınca yaşam ortamının kaybolduğunu söyledi. Bakan Dinçer de, önceki gün yaptığı açıklamada, “Zonguldak’ta grizu patlaması, Şili’de ise göçük oldu. Eğer bizde de göçük olsaydı, işçileri 3 günde çıkaracaktık” diye konuşmuştu.

MUHALEFETİN TEPKİSİ

Dinçer’in sözlerine dün muhalefetten tepki geldi. CHP Grup Başkanvekili Muharrem İnce, “Şili’de, yeraltından çıkan madencilerin ve yakınlarının sevinci, maden kazalarında ölümü kader olarak gören, başta Başbakan olmak üzere ülkemizi yönetenlerin utancı olmalıdır” diye konuşurken, MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural ise, AKP yönetiminin, Şili’de kurtarma operasyonundan ders çıkarması gerektiğini kaydetti.

ÖZGÜRLÜĞÜN BEDELİ 20 MİLYON DOLAR

Madencilerin kurtulmasından sonra şimdi de operasyonun maliyeti konuşulur oldu. Kurtarma çalışmaları 20 milyon doları buldu.

Ve Kazananlar, kaybedenler

San Jose madeninde 5 Ağustos günü yaşanan maden kazası, dünyanın bir numaralı bakır üreticisi Şili’de maden güvenliğinin yetersizliğine dikkat çekti. İşte 33 madencinin kurtarılma destanında kazananlar ve kaybedenler:

Kazananlar

Madencilerin yer altında kaldıkları ilk 17 gün içinde yetersiz kalan devlet müdahalesi, madencilerin yakınlarını ve kamuoyunu öfkelendirdi. Ancak Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera’nın popülaritesinde, madencilerin hayatta olmasının anlaşılmasının ardından büyük bir çıkış yaşandı. Pinera’nın, bu desteğini Şili’de faaliyet gösterecek yabancı şirketlere uygulamak istediği vergi artırımını kabul ettirmek içib kullanması bekleniyor.

Devlete ait Codelco olmak üzere özel maden şirketleri, madencilerin kurtarılması çabaları sürecinde bedava reklâm yaptı. Dünyanın en büyük bakır üreticisi Codelco, kurtarma çalışmaları esnasında yaptığı uzmanlık ve kaynak desteğiyle, şirketin tamamen devletin elinde kalmasına yönelik görüşü güçlendirdi.

Pinera hükümeti, Codelco’nun satılması planını şirketin etkinliğini artırmak ve tasarruf yapmak amacıyla rafa kaldırdı. Yabancı mühendislik ve sondaj şirketleri de 24 saat devam eden televizyon yayınları sırasında reklam yapma fırsatı buldu.

Yapılan anketlere göre, sendika liderleri, yüksek maaş ve yüklü prim alan madencilerin gittikçe imtiyaz sahibi işçiler haline gelmesine yönelik tepkilerine son verdi. Anketler, Şili halkının madencilerin karşı karşıya oldukları tehlikeleri fark ettiğini ve neden yüksek maaş aldıklarını anladığını ortaya koydu.

Şili’de çalışan madenciler Latin Amerika ülkelerinde en fazla maaş alan maden işçileri arasında. Yeni sözleşmelere bağlı olan primler, büyük şirketlerde çalışan madenciler için kişi başına 25 bin doları geçebiliyor.

Kaybedenler

Bu kazayla Şili’deki madencilik yasalarının, kazaya hazırlıksız olduğu anlaşıldı. Pinera, güvenlik düzenlemelerini yenilemek için yeni bir yasa sunarken, kazanın yaşandığı madenin bulunduğu Atacama Çölü genelindeki yenileme bütçesi artırıldı.

Hükümetin Şili genelindeki onlarca küçük maden yatağını güvenlik nedenleriyle kapatması birçok küçük ve orta büyüklükteki şirketi olumsuz etkiledi. Bu madenleri işleten yatırımcılar ise hükümetin San Jose kazasına neden olan eksiklikleri örtmek için bir cadı avı başlattığı suçlamasında bulundu.

Madeni işleten şirket, Şili halkı, madenciler ve yetkililer tarafından kazanın sorumlusu olarak gösteriliyor. Şirketin varlık ve borçları, iflas ilan edip etmeyeceği konusunda incelemeden geçiriliyor.

100 yıldan fazla bir süredir açık olan San Jose madeni, yakın dönemde birçok ölüm ve ciddi yaralanmanın yaşandığı kazalara sahne oldu. Madendeki kuyuları güçlendirmek için çelik sütunlar yerine destek tahtaları kullanıldı. Ayrıca, maden sahiplerinin kaza hakkında yetkilileri uyarlamaları için ilk olarak saatlerce değerlendirme yapmaları gerekti.

Madencilerin yakınları, şirket aleyhine çoktan suçlamada bulundu. Şirket sahiplerine yöneltilen suçlamalar kapsamında toplan 10 milyon dolar tazminat isteniyor.