Endonezya'da doğal afetlerin yılı 2018: 'Üzülmemeliyiz, iyimser olmalıyız'
2019 yaklaşırken, tam da insanların yeni yılla yeni umutlar beslediği bir anda Endonezya 2018'deki ikinci büyük doğal afeti yaşadı. Banten bölgesinde moraller bozuk. Ancak halk bir yandan da yaralarını sarıp, yola devam etmek için elinden geleni yapıyor. BBC'den Şeref İşler'in Banten'den izlenimleri...
#resim#570151#- BBC
Banten'deki Keraton Krakatoa Oteli'nin sahibi Tommy Manangka, lobiden geriye kalanları ayaklarıyla oynatıp, duvarlardaki çatlaklara bakıyor. Yumuşak bir sesle "Emekli olduktan 2 yıl sonra ikramiyemle, büyük bir heyecanla bu oteli aldım" diyor.
Aslında binanın bir otel olduğunu başta anlamak mümkün değil.
Denize bakan odalarda yataklar etrafa savrulmuş. Bahçedeki dekorasyonun çoğu artık havuzda. Tüm camlar kırık ve çatlaklar gözle görülür derecede duvarları eğmiş.
Endonezya'nın korkunç geçen 2018 yılının son doğal afeti sonrası ortaya çıkan manzara bu.
Anak Krakatau Yanardağı'nın patlamasıyla meydana gelen tsunami, Cumartesi akşamı 21:30 sularında yemeklerini yeni bitiren otel misafirlerini ansızın yakaladı.
Otel sahibi Manangka olanları anlatırken gözleri uzaklarda:
"Yemekten sonra denizin yakınına geldik. Bir anda uzaktan yanardağın patlamasını gördük. Tüm gökyüzü aydınlandı. Kısa süre sonra otele doğru büyük dalgalar gelmeye başladı.
"Birinci dalga mendireğe çarptı. Bu normaldi. Ama ikinci dalga mendireği aşınca, bir şeylerin ters gittiğini fark ettim ve misafirlerin üst katlara koşmasını istedim. Üçüncü dalga vurduğunda, misafirler hâlâ lobideydi ve su onları ana yola kadar taşıdı."
#resim#570154#- BBC
Manangka yara almadan kurtulurken, misafirlerinin çoğu yaralı. Kimisinin de durum ağır.
Noel ve yeni yıl için başkent Cakarta'nın kargaşasından kurtulmak isteyenler oteli doldurmuş, boş yer kalmamıştı. Ama tek parça halinde kalan tek bir oda yok.
'Üzülmemeliyiz, iyimser olmalıyız'
Endonezyalı Hristiyan Manangka, Noel'ini böyle kutluyor.
Sessiz ve boş bir otelde tek başına bir sandalyede oturup bize "Ailemi çağırdım ama galiba korkuyorlar." diyor ve ekliyor "Üzülmemeliyiz, iyimser olmalıyız."
Otelin tamiratı oldukça maliyetli olacak ama onu düşünmüyor.
Ona göre en büyük risk, bu afetin gelecekte insanları korkutma ihtimali. Yanından ayrılırken plajı gösterip bir espri yapıyor: "
"Belki de bu oteli tsunamiden korkmayanlar için macera oteline dönüştürmeliyim."
#resim#570157#- BBC
Yardım çalışmaları
Plaj boyunca, komandoların ve arama kurtarma ekibinin üniformalarını görmek mümkün.
"Birlikten güç doğar" anlayışıyla vardiyalarının başında bağırarak tezahürat yaptıktan sonra işe koyuluyorlar.
Adım adım yürüyüp, ağaç ağaç, mağara mağara, otel otel, oda oda kurtulanları arıyorlar.
Kurtarma ve yardım ekiplerinin başındaki ise Rico Sirait var. Askeri bölge komutanı.
#resim#570160#- BBC
Endonezya yaklaşık 264 milyonluk nüfusuyla dünyanın en kalabalık 4. ülkesi. Nüfusunun yaklaşık yüzde 90'ı Müslüman.
Rico Sirait ise Hristiyan azınlıktan.
Sirait, Noel'ini bir haftalık oğlu ve ailesiyle geçirmektense, yardım çalışmalarına liderlik ediyor.
"Noel ruhu bu: ülkeme, halkıma hizmet ediyorum. Yardımcı oluyorum." diyor.
Bundan sonra hedeflerinin insanlara yardım ulaştırmak olduğunu söyleyen Sirait, sözlerine şöyle devam ediyor:
"300 tane gönüllü burada canla başla çalışıyor. Yardım ekiplerimizde hem tıp personeli hem de arama kurtarma uzmanları var. Köyden edindiğimiz bilgiyle ileride bu tür doğal afetlere daha da hazırlıklı olacağız."
'Otelimi kesinlikle yeniden inşa edeceğim'
Röportajlarımız devam ederken uzaklardan havan topu atışına benzer bir dizi patlama sesi geliyor. Tüm gökyüzünü titretiyor.
Her kükremeyle dönüp, yanardağına doğru bakıyoruz. Hala süren tsunami uyarısı nedeniyle herkes diken üstünde.
Bir noktada tercümanımız bana yaklaşıp "Ben çok korkuyorum, normal mi?" diyor. Birkaç saniyeliğine yalan söyleyip söylememeyi aklımdan geçiriyorum.
2018, Endonezya için korkunç bir yıl oldu. Eylül ayında Palu'yu sallayan deprem ve tsunaminin yaraları daha sarılmadan, ikinci kez Doğa Ana'nın öfkesine maruz kaldı.
Hükümet, şimdi tsunami uyarı sisteminin çalışmadığını itiraf edip, yenisinin kurulacağını açıkladı.
2018 Endonezya'ya bir ders verdiyse, o da sismolojik olarak bu kadar aktif bir ülkenin her tür yardımdan yararlanabileceği.
İnsanlarının ruhu zaten sapa sağlam ayakta.
Gittiğimiz otelin sahibi Tommy Manangka'ya bundan sonra ne yapacağını soruyorum. Yanıtı net, Tommy de kararlı:
"Yılbaşını otelimde ailemle geçireceğim. Ve otelimi kesinlikle yeniden inşa edeceğim."
