Boğazın incisinde iğneyle kuyu kazıldı

SULTAN UÇAR/AHT-ÖZEL HABER

İstanbul Boğazı'nın kıyısında, Tarihi Ortaköy Camii' olarak bilinen Mecidiye Camii'nin, 3 yıla yakın süren ve 6 milyon TL'ye malolan restorasyon çalışması sonunda bitti. Klasik Osmanlı mimarisinden modern uluse geçişin en önemli sembollerinden biri olan boğazın incisi tarihi camideki restorasyonda adeta iğneyle kuyu kazılarak, aslına uygun hale getirildi.Daha önce yapılan içeriğinde çimento bulunan beton sıva gibi restorasyon hataları ortadan kaldırılarak, orjinaline uygun horasan sıva kullanıldı.Tarihi caminin açılışını önümüzdeki hafta cuma günü(6 Haziran 2014) Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yapması bekleniyor.

Boğazın en önemli sembol yapılarından biri olan ortaköy Camii dönemin hükümdarı Sultan Abdülmecit tarafından 161 yıl önce 1853'de Mimer Nigoğos Balyan'a inşaa ettirilmişti. Yapımından 41 yıl sonra 1894'de yaşanan büyük İstanbul depreminde daha önce yivli oldukları bilinen minareleri yıkılan tarihi cami, şimdiye kadar çeşitli nedenlerle 5 kez restorasyon geçirmişti.En son 3 yıl önce Ortaköy Camii'nde cemaatin üzerine beton sıvalar dökülmeye başladı.Vakıflar İstanbul I.Bölge Müdürlüğü'nce yerinde tespit yapıldı.Hazırlanan Bilim Kurulu Raporları doğrultusunda, 'Acil Restorasyon' kararı alındı. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce restorasyon süreci başlatıldı.

YOĞUN NEME ÖZEL ÖNLEM

Bilim Kurulu'nun raporları doğrultusunda yaklaşık 3 yıl önce başlayan restorasyonda 50 kişilik çok özel bir ekip görev aldı.Kuveyt Türk Katılım Bankası'nın sponsorluğunda 6 milyon TL harcanan restorasyonda, boğaz kıyısında olan Ortaköy Camii'nde çok yoğun olan neme karşı da özel önlem alındı.Restorasyon çalışması sırasında, daha önce yapılan içeriğinde çimento bulunan beton sıva gibi restorasyon hataları da ortadan kaldırıldı.Restorasyonda eserin orjinaline uygun olarak, Horasan Tekniği kullanıldığı bildirildi.

CAMİ ÇİMENTODAN ARINDIRILDI

Caminin ana kurşunları tamamen değiştirilirken, Ana kubbede bulunan kalemişleri de titiz bir çalışmayla restore edildi.Hünkar Kasrı sıva raspilleri de Horasan tekniğiyle değiştirildi. Ayrıca Hünkar Kasrı'nda ve cami hariminde bulunan betonarme döşemelerin tamamı kaldırılarak, ahşap karkaslar yapıldı.Ahşap kapı ve pencerelerin tamirat ve yenilenmeleri tamamlandı.Cami dış cephe konservasyonları yapılarak, rıhtım ile caminin bitiştiği avludaki küçük çatlaklarda ortadan kaldırıldı. Böylece caminin yoğun nem ve doluğu toprak üzerinde olması nedeniyle nedeniyle tamamen yıkılması riski ortadan kaldırılmış oldu.

"İĞNEYLE KUYU KAZARAK, ORJİNALİNE EN YAKIN RESTORASYON YAPILDI"

Vakıflar Genel Müdürü Dr.Adnan Ertem, "Ortaköy Camii, boğaz kıyısında olduğu için taş yapısı başta olmak üzere camii çok yoğun neme maruz kalmıştı.Özel bir restorasyon çalışması yapılması gerekiyordu.Önceki restorasyonlarda çimento kaplamalar kullanıldığını saptadık.Çimento kapmalar tamamen temizlendi.Yerine, eserin orjinalinde kullanılan Horosan Sıva kullanıldı.Görevimiz, eserleri orjinaline en yakın restore edebilmektir.Bu nedenle de halen süren tüm restorasyonlarımızda çok detaylı bir o kadar da ince işçilik gerektiren zahmetli bir çalışma sürdürülüyor.Ortaköy Camii'nde olduğu gibi restorasyonlarda genel olarak, hazırlanan ilk restorasyon projelerinde tahribatın boyutları tamamen tespit edilemeyebiliyor.Eserin içine girildikten sonra, hiç beklenmedik durumlar da ortaya çıkabiliyor.Bu da projelerin değişmesini zorunlu kılıyor.Restorasyon süreci öngörülen sürelerde tamamlanamayabilir. Ancak bizim için önemli olan orjinaline en yakın ve en doğru restorasyonu yapabilmektir. Her restorasyonda iğneyle kuyu kazıyoruz.Bu da öyle oldu. Emeği geçenlere teşekkür ediyorum.Ecdad yadigari eserlerimizin tamamı için aynı ihtimamı gösteriyoruz"dedi.

ORTAKÖY CAMİİ'NİN TARİHÇESİ

Sultan Abdülmecit tarafından Mimar Nigoğos Balyan'a 1853'de yaptırıldı.Gerçek adı Büyük Mecidiye Camii'dir.Aynı yerde 1721'de Vezir İbrahim Paşa'nın damadı Mahmut Ağa'nın mescidi vardı. Bu mescit 1730'da Patrona Halil Aayaklanması sırasında yıkıldı.1894'de gerçekleşen depremden sonra 1908 yılı sonrası yıkılan minareler yeniden yapılmıştır.1960'da göçme tehlikesiyle karşı karşıya kalınca ciddi hasar oluşmuş.O tarihte harim zeminine fore kazık çakılıp, zemin döşemesinin betonarmeye dönüştürülmüştü.Mimari açıdan incelendiğinde Neo-Barok üslupta yapıldığı görülüyor.Mimar Balyan'ın seçmeci-kompozit üslubu dikkati çekiyor.Yapıda; ampir, rokoko ve barok üsluplarının birlikte kullanılmış.Hünkar Kasrı, daha sade ve neo-klasik üslup yapılan camii, günümüze kadar 1862-1866-1894-1964 ve 1984 yıllarında tam 5 kez kapsamlı onarım geçirmiş.Bu yapılan 6. restorasyonda beton zeminler tamamen söküldü.