Karantina günlerinde havanın sesi

Çin’in karbon hacmi gerileyerek havası temizlendi.

Dünyanın en kalabalık ülkelerinden biri olan Hindistan’da koronavirüs nedeniyle uygulanan karantina nedeniyle hava kirliliği büyük ölçüde azaldı. Himalaya Dağları ise 30 yılın ardındanilk defa ülkeden net bir şekilde görülmeye başlandı.

New York’ta artık daha az araç trafiğe çıktığı için karbonmonoksit oranı yüzde 50, karbondioksit oranı da yüzde 5-10 düştü.

İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde ‘evde kal’ çağrıları büyük ölçüde sonuç verdi. Öyle ki şehrin bunaltıcı trafik yoğunluğu bir hayli azaldı.

Kullanılan araç sayısında düşüş meydana gelince büyük şehirlerdeki hava kirliliği azaldı.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, konuyla alakalı "Şehirlerdeki trafik yoğunluğunun ve diğer faaliyetlerin azalması sebebiyle azotdioksit (NO2) yoğunluğunda büyük düşüşler görülmeye başlandı. Alınan önlemler nedeniyle insanlar mart ayının ikinci yarısında evlerinde kaldı. İnsanlar evde kalınca havayı kirleten faktörler azaldı. Bunun sonucunda hava kalitesi arttı. Hava kalitesi artınca da hava kirliliği otomatik olarak azalmış oldu" dedi.

Toros, "Günlük ölçüm değerlerine göre insanlar evde kalınca azotdioksit kirliliği mart ayının ikinci yarısında ilk yarısına göre İstanbul’da yüzde 36 ve Ankara’da yüzde 45 azaldı. Böylelikle Türkiye'nin en büyük iki şehrinde ortalama hava kirliliği oranı yüzde 41 azalmış oldu" şeklinde konuştu.

HAVANIN SESİNİ SİMÜLE EDİP KARŞILAŞTIRDILAR

İTÜ Türk Müziği Devlet Konservatuarı’nda Müzikoloji bölümünde okuyan Yalın Deniz Özcan ile Yıldız Teknik Üniversitesi Duysal Ses Sanatları Tasarımı bölümünde müzik teknolojisi öğrencisi Anıl Ulaş Özcan İstanbul’da hava kirliliğinin azalmasından yola çıkarak ilginç bir çalışmaya imza attı. İki kardeş karantina altına alınan şehirlerin hava kalitesinin arttığını öğrenince İstanbul'un hava kalitesi değerlerini araştırdı. Elde ettiği verileri projesinin içine aktardı. İstanbul'daki hava kirliliğinin sesini karantina öncesi ve karantina sonrası olarak karşılaştırdı.

Dördüncü sınıf öğrencisi Yalın Deniz Özcan, konu ile ilgili Habertürk’ten Bilge Nur Akan’a açıklamalarda bulundu.

Kardeşi Anıl ile beraber projeye imza attığını dile getiren Özcan, "Projede hava kalitesi ölçümlerinden alınan altı adet veri karşımıza çıktı. Bu altı veriyi altı temel parametreye eşledik. Buradan aldığımız verileri programın içine attıktan sonra hava kirliliğinin sesini simüle etmiş olduk" dedi.

Parametreler hakkında bilgi veren Özcan, "6 parametre birbirinden tamamen farklı.Karbonmonoksit, PM 2.5 dedikleri 2.5 mikrondan küçük partiküller ya daPM 10 denilen partiküllerin hepsinin birimleri birbirinden farklı. Kimisi miligram olarak, kimisi de metreküp olarak ölçülüyor. Aynı zamanda bunların projedeki eş değerlerinin birimleri de farklı. Kimisinin frekans, kimisinin yüzdelik olarak değerlikleri var. Burada ufak bir oran orantıyla ölçülen değerlerdeki her bir birimin projede kaç birime denk geldiğini hesaplıyoruz. Sonrasında bu verileri olduğu gibi aktarıyoruz" şeklinde konuştu.

Projenin sadece İstanbul ile sınırlı olmadığını ve Türkiye'nin 15 ilinin verilerine baktıklarını aktaran Özcan, sadece İstanbul'daki havanın sesini karantina öncesi - karantina sonrası olarak karşılaştırdıklarını ifade etti.

Hava kirliliğinin verilerine internetten ulaşan Özcan şöyle devam etti:

"Bu verileri saatlik olarak güncelleyen bir web sitesi var. Dünya çapında bütün bakanlıklardan alınan verilerle güncellemeleri yapıyor. Oradan çektiğimiz verileri projemize aktarıyoruz.Projenin aslında sesle alakası temel olarak yok.Çalışmamız aslında havayla alakadar. Havanın ses ortamında simüle edilmiş halini aktarmaya çalıştık. İnsanların dışarı çıkmaması, daha az aracın kullanılması ya da bu karbon salınımının daha az olması gibi etkenler bizi alakadar ediyor."

İki ses arasındaki farkın nedenini özetleyenüniversite öğrencisi, "Havayı kirleten etmenleri insanların daha az kullanmasından dolayı elimizde böyle bir veri oluştu" dedi.

Projenin fikir aşamasının 2019 yılında şekillendiğini belirten Yalın Deniz Özcan gelecek planlarıyla ilgili, "Projemiz bu senenin başlarında hayata geçti ve mart ayında Sonar 2020'de sunduk. Bir sonraki aşama olarak projeyi daha stabil hale getirmeyi düşünüyoruz. Çünkü proje şimdilik sadece karşılaştırma yapmamıza olanak tanıyor. Herhangi bir standardı yok. Kendi içinde bir projeyi açtığımızda her projede yeni standartlar oluşuyor. Bir sonraki aşamadaki amacımız projeyi her açtığımızda standartlar üzerinden ilerlemesi ve nispeten bilimsel bir tarafta olması. Bir diğer amacımız da projeyi gerçek zamanlı hale dönüştürmek. İnternetten aldığımız verileri site saat başı güncelliyor. Biz de birtakım kodlar yazarak bu verilerin saat başı güncellenmesini amaçlıyoruz. Bu sayede projede İstanbul’dan saat 12'den aldığımız sesle 3'ten aldığımız ses nispeten birbirinden farklı olacaktır. Ayrıca projemiz sadece hava kirliliği üzerinden ilerliyor fakat çalışmayı gürültü kirliliği, ışık kirliliği, su kirliliği gibi diğer kirliliklerle harmanlayıp ortaya çıkan veriyle müzikal kompozisyon oluşturmaya çalışıyoruz" cümlelerini kullandı.