Kimler GSS primi ödemeden sağlık hizmeti alabilir?

BİR İŞTE ÇALIŞMAYANLAR PRİM ÖDEMEDEN SAĞLIK HİZMETİNDEN NASIL YARARLANIR?

Ben tam olarak 10 ay önce işten çıkartıldım. En son 5 Eylül’de son işsizlik ödeneğimi alacağım. Eşim ise yaklaşık 2 sene evvel işten çıkartıldı. 17 ve 11 yaşlarında iki erkek çocuğumuz var. Bildiğim kadarıyla işsizlik ödeneği bittikten sonra ne benim ne de eşimin sağlık hizmetlerinden faydalanma şansımız yok. Maalesef iş bulamıyoruz. Bu durumda çocuklarımızın ve bizim sağlık hizmetlerinden yararlanmak adına ne yapmalıyız? Çok şükür kendimize ait bir evimiz var. Ama hiçbir gelirimiz kalmadı. Sigortalı bir iş bulana kadar sağlık hizmetlerinden nasıl faydalanabiliriz? (Doğu D.)

İşten ayrılan sigortalılar 100 gün süreyle sağlık hizmetinden yararlanırlar. Bunlardan, sizin gibi işsizlik ödeneği alanlar ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler, ödenek bitene kadar sağlık hizmetinden yararlanmaya devam ederler.

Bu noktada bir hususa açıklık getirmek istiyorum. 18 yaşından küçük çocuklar, bakılmakla yükümlü olsun olmasın, anne-babası herhangi bir işte çalışsın çalışmasın, 4/b’li anne-babasının prim borcu bulunsun bulunmasın sağlık hizmetlerinden yararlanırlar.

İşsizlik ödeneği bitiminden sonra sigortalı bir işte çalışmaya başlayıncaya kadar normalde genel sağlık sigortası (GSS) kapsamında prim ödemeniz gerekir. Aylık prim tutarı brüt asgari ücretin yüzde 3’ü oranındadır. 2020 yılı için aylık 88.29 TL prim ödeyenler ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetinden yararlanabilirler.

Herhangi bir geliriniz olmadığı için ikametgâhınızın bulunduğu yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurarak gelir testi talebinde bulunmalısınız. Gelir testinde hane içinde kişi başına gelirin asgari ücretin 3’te 1’inden az çıkması halinde, GSS primi ödemeniz gerekmez. Bu da 2020 yılı için hane içinde kişi başına gelirin 981 liranın altında olması demektir. Sizin gibi dört kişilik bir ailede aylık toplam gelirin 3 bin 924 liranın altında kalması halinde GSS primi hazineden karşılanır.

Gelir testinde ikâmet olarak kullanılan konut hesaplamaya dahil edilmez. İkâmet edilen konut haricindeki konutun rayiç bedelinin 240’ta biri ve kira geliri hesaplanır. Kira geliri beyan edilmiyorsa rayiç bedelinin 120’de biri aylık gelir olarak hesaplamaya dâhil edilir.

Sonuç olarak, oturmakta olduğunuz bir ev bulunmasına rağmen, evinize giren aylık gelir 3 bin 924 liranın altında ise prim ödemeden sağlık hizmeti alabilirsiniz.

ASKERLİK BORÇLANMASI SİGORTA BAŞLANGICINI NASIL ETKİLER?

1978 doğumluyum. İlk sigorta girişim 2001. Askerliğimi 24.02.1998 tarihinde 540 gün yaptım. Toplam 5000 prim günüm bulunmakta. Askerliğimi 540 gün borçlandığımda kaç günde ve ne zaman emekli olurum? Askerlik borçlanması sigorta giriş tarihimi 1998’e çeker mi? (İskender B.)

Askerliğini, ilk defa sigortalı çalışmaya başlamadan önce yapmış olanlar, askerlik sürelerini borçlandıklarında sigorta başlangıç tarihi borçlanılan süre kadar geriye çekilir. İlk defa sigortalı çalışmaya başladığınız 2001 yılından önceki askerlik sürenizin tamamı olan 540 günü borçlandığınız takdirde, sigorta başlangıç tarihiniz 1998 yılına değil, 540 gün öne çekilir. Sigorta başlangıç tarihinizi ay ve gün olarak belirtmediğiniz için kesin bir şey söyleyemiyorum. Ancak, 7 Mart 2001 veya daha önceki bir tarihte çalışmaya başladıysanız askerlik borçlanması emeklilik yaşınızı 60’tan 58’e çeker. 7 Mart 2001 tarihinden sonra sigortalı çalışmaya başladıysanız, yapacağınız askerlik borçlanması emeklilik yaşınızı öne çekmeye yetmez.

ŞİRKET SAHİBİNİN PRİM ÖDEMEME HAKKI VAR MI?

Çalıştığım şirket Türkiye’deki ofisini kapatıp benimle çalışmaya devam etmek istiyor. Bir şirket kurup yurt dışına fatura keseceğim ve sigortamı haliyle BAĞ-KUR’lu olarak kendim yatıracağım. Sigortalılığım 2004’te başladı ama fiilen okuldan mezun olduktan sonra, 2009’dan beri çalışıyorum. Yaklaşık 3 - 4 senedir de tavana yakın prim ödeniyor. BAĞ-KUR’a geçince primi düşük ödememle yüksek ödemem emekliliğe ne kadar etki eder? Bu durum tahminen 1 - 2 sene sürecek. Hiç prim yatırmasam daha mı mantıklı olur? (Emre E.)

Sigortalılığınız 2004 yılında başladığına göre, 4/a’dan (SSK) 7000 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilirsiniz. BAĞ-KUR’dan (4/b) da 60 yaşında emekli olabilirsiniz ancak en az 9000 prim gününü doldurmanız gerekir.

Her ne kadar 1-2 yıl 4/b kapsamında prim ödeyecek olsanız bile planlarınızı 4/a’dan emekli olmak üzerine yaptığınızı varsayarsak, emekli aylığınız çalışma süreniz boyunca ödenen prime esas kazançlar üzerinden hesaplanır. Gerek 4/a, gerekse 4/b statüsünde yatırılan primleriniz ne kadar yüksek kazanç üzerinden olursa emekli aylığınız da o kadar yüksek olur. 4/b kapsamındaki sigortalılar, prime esas kazançlarını kendileri belirliyor. Brüt asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında değişen tutar üzerinden prim ödeyebilirler.

Şirket kuracağınıza göre prim ödememe seçeneğiniz bulunmuyor. Şirket ortakları sadece, aynı anda 4/a kapsamında başka bir iş yerinde sigortalı çalışmaları da varsa 4/b kapsamında prim ödemekten kurtulurlar. Aksi takdirde mecburen prim ödeyeceksiniz.

EKİM AYI YERİNE OCAKTA EMEKLİLİK DİLEKÇESİ VERMEK DAHA MI AVANTAJLI?

Ekim 1971 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim Şubat 1986. Prim günüm 12000. Sigorta primlerim en üst seviyeden yattı. Ekim 2020’de emekli oluyorum. Ekim 2020 yerine Ocak 2021’de emekli olsam daha mantıklı mı olur? Emekli aylığı çok fark eder mi? (Birol E.)

Ekim ayında emeklilik dilekçesi verdiğinizde emekli aylığınız önce 2020 ocak ayına göre hesaplanacak, ardından bu tutara ocak ayında yapılan yüzde 6.5 ve temmuz ayındaki yüzde 5.75’lik zamlar yansıtılacak.

Dilekçeyi gelecek yıl ocak ayında verdiğinizde ise yüzde 6.5 ve yüzde 5.75’lik artışlar yerine, yıllık enflasyon oranının tamamı ile gayri safi yurtiçi hasıladaki (GSYH) artış hızının yüzde 30’u dikkate alınacak. Bu yıl GSYH’da artış (en azından şimdilik) beklenmiyor. Dolayısıyla 2021 ocak ayında dilekçe verdiğinizde sadece 2020’deki yıllık enflasyon dikkate alınacak demektir. Ayrıca dilekçeyi ekim ayı yerine ocak ayında verdiğinizde kasım ve aralıktaki emekli aylığından mahrum kalacaksınız. Ekim ayında emeklilik dilekçesi vermenizin daha doğru olacağını değerlendiriyorum.

NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?

07.07.1972 doğumluyum. SSK ilk işe giriş tarihim 01.08.1993. Hala SSK’lı olarak çalışmaktayım ve toplamda 8920 prim günüm bulunmaktadır. Askerliğimi er olarak 26.05.1992 ile 28.08.1993 tarihleri arasında 15 ay olarak yaptım. Normal şartlarda ne zaman emekli olabilirim? Sizce askerlik borçlanması yapmalı mıyım? Askerlik borçlanmasını kaç ay yapmalıyım, bu durumda ne zaman emekli olabilirim? (Hakan A.)

İşe giriş tarihiniz itibarıyla normalde 25 yıl sigortalılık, 5675 prim günüyle 54 yaşında emekli olabilirsiniz. Askerlik sürenizin 427 gününü borçlanırsanız 53 yaşında, yani 7 Temmuz 2025 tarihinden itibaren emekli olabilirsiniz. Size bir yıl erken emeklilik olanağı sağladığı için askerlik borçlanması yapmanızı tavsiye ederim.

01.10.1988 Sigorta girişim (Staj)

10.11.1994 (10 gün prim ödemesi)

02.11.1998 işe giriş yapıldı

Prim gün sayısı: 7832. (Çalışmaya devam ediyorum)

Askerlik 06.03.1995 - 20.08.1996 (18 ay olarak yaptım.)

Bu bilgiler doğrultusunda emekli olabilmek için nasıl bir yol izlemeliyim? (Mehmet G.)

Staj dönemindeki sigortanız, sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmez. Sizin sigorta başlangıcınız, on gün prim ödenmiş olan 10.11.1994 tarihidir. Bu tarihe göre, 4/a statüsünde (SSK) 25 yıl sigortalılık, 5750 prim günüyle 55 yaşında emekli olabilirsiniz. Askerliği çalışmaya başladıktan sonra yaptığınız için askerlik borçlanması sigorta başlangıç tarihinizi öne çekmez, sadece prim günlerinizi artırır. Prim gününü artırmak için yapılan askerlik borçlanmasının getirisi maliyetini karşılamaz. Askerlik borçlanması yapmanızı önermem. Bundan sonra hiç çalışmasanız da 55 yaşını doldurduğunuzda emekli olabilirsiniz.