MİT'e geniş yetki veren tasarı Meclis'te

MİT eski Müsteşar Yardımcısı Cevat ÖNEŞ:

MİT'in özellikle iç operasyonlarda operasyonel kabiliyete sahip olabilmesi yani yetkilendirilmesinde sınır ve çerçevesindeki şeffaflık çok önemli. Dış operasyonlar bakımından ise yetkilendirilmenin siyasetle olan bağlantısı ülkenin genel çıkarları açısından önem taşıyor. MİT'in yetkilendirilmesi tartışılırken, devlet istihbarat teşkilatının da denetlenebilirliği, şeffaflığı ve hesap verebilirliği de iyi değerlendirilmeli. Parlemento denetimi, idari ve yargı denetimleri kurumsal hale getirilmeli. Hukukun üstünlüğü içinde, hukuki yapısının oluşturulması gerekir. Başbakan, devletin yürütme organının başıdır ve MİT koordinasyonun başına geçmesi de isabetli olur. Ancak MİT Yasası'nın Torba Yasa yerine daha geniş tartışma ortamlarında ele alınmasında yarar görüyoruz"

Olaylar, MİT yasasının ihtiyaca cevap vermediğini gösterdi

Gazeteci-Yazar Avni ÖZGÜREL:

MİT Yasası, 60 ihtilalinden sonra çıkartılmış bir yasa. Soğuk savaş döneminde, o günün şartlarına göre yapılmış. Bugün o yasanın ihtiyaca cevap vermediğini olaylar gösterdi. Çözüm sürecinde MİT, İmralı ile görüşmeler yaptı. Bunların hiçbir yasal dayanağı yoktu. Son olarak Suriye'ye giden TIR'lar dolayısıyla MİT'in yardım bile olsa bunları gönderme yetkisi var mı, dış operasyon yetkisi var mı tartışmaları yapıldı. İstihbarat örgütleri sadece kendi ülkelerinde haber toplamakla yetinmiyor, dışarıda da haber topluyorlar. Operasyonlara iştirak ediyorlar. CIA'nın bir başkan yardımcısı dış operasyonlardan sorumlu. Almanya için de aynı şey geçerli. Ayrıca MİT Müsteşarı için özel yargılama yapılmasında sakınca da yok.

'MİT, diğer gizli servislerle eşdeğer konuma getirilmeli'

Emniyet İstihbarat eski Daire Başkanı Bülent ORAKOĞLU:

TÜRKİYE'nin bölgesel ve küresel bir güç olabilmesi için MİT'e özellikle de yurtdışında operasyon yetkisi verilmesi gerekiyor. Arap Baharı'ndan sonraki gelişmeler, bunu gösterdi. TIR olayı da MİT'e ciddi yetki verilmesi gerektiğini gösteriyor. Devlet, özgürlük ve güvenlik dengesini korumak zorunda ve şu anda devletin kendini koruma çabası var. Ülkeler artık düzenli birliklerle savaşmıyor. Operasyonel yetki, Türkiye'nin caydırıcı gücü olarak çok önemli. Amerika da dahil 'arka kapı' diye bir sistem var. Kasetlerle, yurtdışı bağlantılı Türkiye'de bir takım operasyonlar yapılıyor. O nedenle yasal düzenlemede kamu yararı var. Mevcut kanun yetersiz ve Türkiye'nin diğer ülkelerin gizli servisleriyle eşdeğer duruma getirilmeli.

'Batı ile karşılaştırıldığında geç bile kalındı'

Bahçeşehir Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Dr. Ercan ÇİTLİOĞLU:

BU tür yetkiler dünyadaki bütün istihbarat örgütlerinin kullandığı yetkilerle eşdeğer. O nedenle bu yetkilerinin MİT'e verilecek olmasını, servisin görevini gereğince yerine getirebilmesi için gecikmiş bir girişim olarak değerlendiriyorum. Özellikle bireysel hak ve özgürlüklerin kısıtlanmasına yönelik kamuoyunda bir takım eleştiriler olacaktır. Batı ülkeleri istihbarat teşkilatlarının yetkilerine bakıldığında bunun amacını aşan bir düzenleme olduğu kanaatini taşımıyorum. Savcıların bilgi vermesi konusu yalnızca ulusal güvenliği etkileyen konularla sınırlı olduğundan bunda da sıkıntı yok.

'Savcıların bilgi vermesi maddesi bu haliyle şüphe uyandırıyor'

İstihbarat ve Terör Uzmanı Emekli Albay Mithat IŞIK:

BU yasa daha açık ve vatandaşın da anlayabileceği gibi olmalıdır. Ulusal menfaatler ön planda düşünülmelidir. Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu'nun başına başbakan geliyor. Başbakanın iş yoğunluğunda buna ne kadar zaman ayırabileceğini bilmiyoruz. İlgili müsteşara bağlı olması daha yararlı olur. Her şey istihbarata bağlı yürüyor. Önemli bilgilerin saniyeler içinde değerlendirilip, kullanılması gerekir. Bilgi başbakana ulaşmazsa boşa gider. Savcıların MİT'e bilgi vermesi konusunda ise bir takım siyasi görüşlerin bundan zarar göreceği ve bir takım siyasi görüşlere ise dokunulmayacağı gibi bir izlenim ediniyoruz. Devlette esas ilke yargının bağımsızlığıdır ve buna imtina edilmeli. Bu madde bu haliyle şüphe uyandırıyor.

'MİT, Başbakanın özel örgütü oluyor'

CHP Grup Başkanvekili Engin ALTAY:

TÜRKİYE'de yaşayan her bir birey bir yere zimmetlenecek. İsterseniz TİB'e, isterseniz MİT'e zimmetlenin. MİT ile ilgili bilgi belge sızdırmak, yalanlama yapmak, haber yapmak, konuşmak dahi yargı sebebi sayılacak ve MİT'e bir yargı muafiyeti getirilecek. Bu yasa ile Başbakan görevde bulunduğu süre içinde hesap verilebilirlik kuralını tümüyle ortadan kaldırmaktadır. MİT Başbakan'ın özel örgütü durumuna getiriliyor.

'Türkiye muhaberat devleti haline geliyor'

MHP Grup Başkanvekili Oktay VURAL:

BU kanun teklifi şunu ortaya koymaktadır ki; Türkiye bir muhaberat devleti, bir istihbarat devleti haline gelmektedir. Hukuka aykırı iş ve eylemler yapanların, yasa dışı ilişkilerde bulunanların korunmak istendiği, Recep Tayyip Erdoğan paralel örgütünü korumak isteyen bir kanun teklifidir.

'Piramidin başı Erdoğan'

HDP Eş Başkanı Ertuğrul KÜRKÇÜ:

Başbakan'ın Türkiye belediye başkanı, Türkiye adalet bakanı, Türkiye başyargıcı olduğunu bildiğimize göre Türkiye MİT başkanı olmak istediğini de anlıyoruz. Mutlaka bu yasa da buna göre tasavvur edilmiştir. Piramidin başına Erdoğan, devamında da sadece ona hesap verecek, başka kimseye hesap vermeyecek bir hiyerarşinin oluşturulacağını öngörebiliriz.