3 soruda Musul depremi

HT GAZETE/DIŞ HABERLER

IRAK Şam İslam Devleti örgütünün Irak'ın Musul kentini işgal etmesi ve başkent Bağdat'a doğru ilerlemesi dikkatle izleniyor. Örgütün Suriye'den sonra Irak'ta da bayrak dikmeye başlaması bölgenin geleceği açısından soru işaretlerini de beraberinde getirdi. En fazla merak edilen sorularsa şunlar;

1. Bu durum Türkiye için neyi değiştirir, Türkiye bir tercih noktasında mı?

2. Musul'da başlayıp Bağdat'a doğru gelişen durum bir iç isyan mı yoksa bir örgüt işgali mi?

3. Musul merkezli deprem ABD'nin işine geliyor mu?

Bu soruları gelişmeleri yakından takip eden gazetecilere sorduk. Ve bir hayli enteresan cevaplar aldık.

SOLİ ÖZEL: DIŞ POLİTİKANIN İFLAS NOKTASI

* Bu olay, Turkiye'nin Suriye krizinin başından beri izledigi politikanin iflas noktasidir. Arap is yanlarının Turkiye'ye büyük yararlar getireceği sanılırken, bu tarihsel olayı gerçekçilikten giderek uzaklaşarak ideolojik bir çerçeve içinde değerlendirmenin dış politikayı getirdiği noktadayız kısacası. Degismesi gereken budur.

* Musulda ordunun ve polisin ortadan yok olmasinin sebeplerini dogru ögrenmek zorundayiz. Burada Sünnilerin Maliki'ye isyanından bahsetmek gerekiyor. Fiilen de ülkenin bölünmesini kesinleştiriyor.

* Ben Musul olayının hangi nedenlerle ABD'nin işine gelebileceğini anlamış degilim. Irak'tan cekilmeyi en büyük başarısi olarak gosteren bu başkanı yeniden Irak'a mudahil olmaya sevkedebilecek bir gelişme sonucta tartıştığımız. Obama kacmak istedigi Ortadoğu'ya neredeyse zorla çekiliyor. O nedenle ABD yonetiminin hiç de hoşnut olduğunu sanmıyorum.

VERDA ÖZER: TABANDA TEKTONİK BİR DEĞİŞİM VAR

* Çok şeyi değiştirecek. Denklemleri sıfırlayan bir etki yapacak. Irak'ın üçe bölünmesi, en kötü senaryo gerçekleşiyor. IŞİD Sünni tarafı ele geçiriyor. Suriye'de de etkileri olacak. Buradan Esad meselesine geliyoruz. Esad'ın bu durumda gitmesi imkansız, kalıcı hale geldi. Ülkeler arası ilişkilerde sıfır çarpan etkisi yaptı. Tuhaf ittifaklar oluşuyor. Tahran da ABD de Maliki'ye yardım öneriyor. ABD ve İran aynı cepheye düşüyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Mısır'a tebriği de önemli. İsrail için de oyunu değiştirir. Tüm ülkeler için tabanda tektonik bir değişim var. Türkiye'nin de dış politikasını değiştirmeye başlayabilir, özellikle Suriye konusunda.

* İkisi de değil bana göre. ABD'nin Irak'ı işgaliye başlayan bir değişim var. ABD devleti lağvetti, bunun etkisi var. Sünni aşiretlerin dışlanması. Dolayısıyla aşağıdan ve yukarıdan aşağıya bir kaynamanın sonucu. Bir de dış faktörler var. Ne iç isyan ne de istila diyebilir. Çok katmanlı bir sonuç

* İşe yaramak ya da yaramamak üzerinden bakmamak lazım. Sünniler ve Şiiler arasında çok kanlı bir iç savaş yaşanabilir. Ben Kürtler dışında kazanan olacağını sanmıyorum. Zaten şu an IŞİD'e karşı savaşan tek taraf Kürtler. Durum bölgesel olarak bu denklemden güçlü çıkabilir.

Nevzat Çiçek: ANKARA'NIN ETKİSİNİ ARTIRIR

* Musul'da Türkiye için degişen bir şey olmaz kötu anlamda... Hatta Turkiye Maliki'nin mezhepçi politikasini terk etmesi durumunda daha da etkisini artırır. Aşiretlere bağını daha da güçlendirir. Dünya Musul'da yok. Bir tek Türkiye konsolosluğu var.

* Musul'daki olay Sünni aşiretlerin iç isyani. Yaşanan süreç Sünni aşiretler ve örgütlü güç olan IŞİD'in bunu kullanarak hakimiyet kurmasidir.

* Musul'daki bu gelişmeler ABD'nin amacına bağlı, işine gelip gelmediği noktasında. Eğer ABD Irak'ı üçe bölmek istiyorsa tamamen işine gelen gelişmeler yaşanıyor. Diger taraftan Musul'daki olay, radikal İslamcilarla mücadele argümani uzerinden yeni politika ve hamle için de ABD'nin eline iyi bir koz verdi.

Piotr Zalewski: RADİKAL ÖRGÜTLERLE MESAFE AÇILACAK

* Musul'daki rehine krizi bir şeyi açıkça ortaya koydu.Reyhanlı'daki bombalı saldırıdan beri Türkiye Suriye ve Irak'tan kaynaklanan şiddet sarmalının etkisi dışında değil. Türkiye şimdi de radikal örgütlerin hedefi haline gelmektedir. Son olarak El Nusra'yı terörist örgütler listesine alan Türkiye muhtemelen şimdi Suriye'de savaşan radikal örgütlerle arasındaki mesafeyi daha da açacaktır.

* IŞİD'in kendine has köktenci bir ajadaya sahip olduğu bir gerçek. Ortadoğu'ya yayılmış bir Şeriat devleti kurmak istiyor. Ancak Irak'taki başarısınn temelinde Başbakan Nuri el Maliki'nin Sünni kesimlerde yarattığı rahatsızlık bulunuyor.

* Musul'daki meselenin kimin işine geleceğini söylemek güç. Henüz bu konuda bir netlik yok. ABD Başkanı Barack Obama yönetimi Maliki'nin IŞİD'a hava operasyonları düzenlenmesi talebini geçtiğimiz ay reddetti. Ancak Musul'daki bu gelimenin ardından Obama'nın yapılabilecekleri muhtemelen yeniden gözden geçirecebileceğini gösteriyor.