Ödemin nedenleri ve tedavisi
Hareketsizlik, aşırı tuz ve su tüketimi, ödemin başlıca sebepleri arasında...
Sıcak havalarda vücutta su ve tuz tutulumu artarken en çok şikayet edilen konuların başında vücuttaki ödemler geliyor. Ödem, zaman zaman önemli bazı hastalıkların belirtisi olabiliyor ve dikkatle tedavi edilip takiplerinin yapılması gerekiyor. Dahiliye Uzmanı Dr. Yavuz Öztürker, vücuttaki ödemin nedenleri ve tedavisini anlattı.
TUZ VE SUYU FAZLA TÜKETİYORSANIZ...
İnsan vücudunun yüzde 65-70’inin sudan oluştuğu biliniyor. Ödem vücutta özellikle yumuşak dokuların olduğu bölgelerde, damar içi sıvının damar dışına sızması ile oluşur. Ödem aşırı tuz tüketimi, fazla sıvı alımı, aşırı hareketsizlik gibi durumlarda oluşabileceği gibi çeşitli hastalıkların bir belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Böbrek ve kalp yetersizliği, karaciğer sirozu, ileri beslenme bozukluğu, tiroid bezi hastalıkları gibi bazı hastalıklar tüm vücutta ödem oluşturabilir. Damar tıkanıklığı ve hareketsizliğe bağlı oluşan ödemler ise genelde kol ve bacak ya da tek bir vücut bölgesinde görülebilir. Alerjik ödemler de göz çevresi ve dudak gibi tek bölgede olabilir.
YER ÇEKİMİ MAĞDURU OLMAYIN
Ödemin belirtileri vücutta kaynak aldığı bölgeye göre değişebiliyor olmasıdır. Örneğin kalp ve böbrek yetersizliği, sürekli oturmaya bağlı ödemler yer çekimi etkisi ile ayak bileği ve bacaklarda oluşur. Damar tıkanıklığına ya da toplardamara bası yapan nedenlere bağlı ödemler tek kol ya da tek bacakta şişme ile ortaya çıkabilir. İç organlarda sıvı birikmelerine bağlı ödemler ise, o organla ilgili bulgular verebilir, örneğin; akciğer ödeminde nefes darlığı gözlenebilir.
Özellikle yetişkinlerde ödemin klinik olarak bulgu verebilmesi için neredeyse 3 litreden fazla sıvının birikmesi gerekir. Buna bağlı olarak kiloda artış, hareket yeteneğinde azalma, ciltte incelme ve sıvı sızması, bunların sonucu da ödem yaraları gelişebilir.
TUZ TÜKETİMİNE DİKKAT!
Günlük gereksinimden fazla alınan tuz, ödem oluşumunu hızlandırıyor. Bu sebeple yemeklere az tuz konulmalı, hazır ürünlerin tüketiminden kaçınılmalı. Tuzlu zeytin ve peynirler suda bırakılıp, tuzları alındıktan sonra tüketilmeli. Bol taze meyve ve sebze tüketimi özellikle önerilir. Bu tip besinler ödem yapmayacağı gibi bu besinlerin sindirim sistemi üzerine de olumlu etkileri vardır. Hatta bazı besinlerin (ananas, kivi, nar, armut, kavun, karpuz gibi meyveler ile maydanoz, salatalık ve kabak gibi sebzeler) idrar söktürücü etkileri var ve metabolizmamız için oldukça yararlı olduğu biliniyor. Fazla tuz alınmadan içilen suyun ödem artırıcı bir etkisi yoktur, ancak kalp ve böbrek hastaları bu konuda dikkatli olmalı. Kırmızı et, beyaz ete göre yani tavuk ve balık etine göre daha çok tuz içerdiğinden tüketimi sınırlandırılmalı.
BU ÖNERİLERE DİKKAT!
* Fazla tuz tüketmeyin.
* Hazır gıda ve soslardan uzak durun.
* Alkol, sigara ve kafeinli içecekleri azaltın.
* Alınan ağrı kesici ve romatizma ilaçlarının dozunu ayarlayın.
* Kortizon kullanıyorsanız hekiminizden ödem oluşumu ile ilgili bilgi alın. (Tansiyon ilaçlarından bazıları ayak bileğinde ödeme neden olabilir)
* Eğer hareket eksikliğiniz varsa günlük aktivitenizi artırın.
* Eğer vücudunuzda sıvı birikimine yol açan herhangi bir hastalık var ise öncelikle bu hastalığın belirlenmesi ve tedavi edilmesi gerekir.
DOKTOR KONTROLÜ ŞART!
Ödem tedavisinde idrar söktürücü ilaçlar en çok kullanılan ve en etkili ilaçlardır. Ancak bu ilaçlar mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalı. Gereksiz yere ya da fazla dozda kullanılan idrar söktürücüler vücutta su ve tuz kaybına yol açabilir. Bu durum ise istenmeyen sonuçları doğurabilir.
