Anneler Bisfenol A'ya dikkat!

AMERİKA, Kanada ve Avrupa’dan sonra ülkemizde de Sağlık Bakanlığı kararı ile BPA yani Bisfenol A içeren polikarbonat ürünler, biberonlar, göğüs pompaları vb. Bebek ve çocuklarımız için kullandığımız gıda ile temas edip etkileşime geçen her türlü ürünün üretimi ve satışı yasaklandı. 1 Haziran 2011 itibarıyla sunumu, satışı her şekilde halka sunulması yasak. Konu çeşitli ortamlarda konuşuluyor, tartışılıyor. Özellikle biz anneleri direkt olarak ilgilendirdiği için, sizleri bilgilendirmek adına bugün konumuz BPA... “Şimdi bu ne demek oluyor?” diyenlere yanıtı vereyim elinizde bulunan tüm eski biberonları kaldırıp çöpe atıyorsunuz anlamına geliyor yeni düzenleme. Gerçi 2010 itibarıyla üretici firmalar hazırlandılar, yeni sistem içinde BPA bulundurmayan ürünlere geçtiler, bir süredir raflarda yeni ürünler var ancak bu yeterli olmuyor tabii ki... Bir çok mağazada eski tip ürün var, Anadolu’da, sürekli kontrol edilmeyen, büyük stok alıp satan yerlerde BPA’lı ürün mevcut. İşte bu nedenle de konuya hâkim olmak bir ürün satın alırken üzerindeki etikete bakmak “BPA içermiyor” yazısını aramak gerekiyor...

“Peki BPA nedir?” sorusunun yanıtı ise şu Bisfenol A bir kimyasal madde, BPA olarak kısaltılıyor. Polikarbonat biberonların üretiminde kullanılıyor, Biberona dayanıklılık, sertlik ve parlaklık veren bir ürün. Tüm kimyasallar gibi sağlığa zararlı ve doğal olarak bebekler ve çocuklar üzerinde kullanımı riskli. Konunun uzmanları “Aslında zararı henüz tam belli değil” dese de Kanada ve ABD’de anneler önderliğine halk ayaklanması ile yasaklandı BPA, etki Avrupa’ya sıçradı ve ülkemiz Sağlık Bakanlığı da hemen yasakladı... Konuyu bir de uzmanına, yıllardır bu işi yapan birine soralım dedim. Hepimizin BEBEDOR olarak bildiği Birlik Dış Ticaret’in Uluslararası Pazarlama Müdürü Gina Telvi ile konuştuk, tüm sektör ve markalar adına yanıtları ondan aldık.

Bisfenol nedir? Nelerde vardır?

Bisfenol polikarbonat biberonları polikarbonat yapan maddedir. Parlaklık verir, sertlik verir, daha uzun süre dayanmasını sağlar.

Neden yasaklandı peki?

Aşırı tüketildiğinde bazı hormonal değişikliklere yol açtığından şüphelenilmiş ve önlem olarak sadece Polikarbonat (PC) biberonlarda yasaklanmıştır.

Polikarbonat biberonu dış görünümünden diğer biberonlardan ayırt etmemiz mümkün müdür?

Yani polikarbonat bir biberon parlaktır, daha serttir ve görünümü de cama benzer. Bu saydamlık ve parlaklığı sağlamak için, içine bir kimyasal katılır bu da bisfenoldür. Diğer plastiklerden onu ayrıştıran odur.

Peki bu tip biberonların satışı neden yasaklandı?

Bazı yan etkilerinin olduğu senelerdir gündemdedir. 10 sene evvel gündeme geldi. Bütün dünyada yavaş yavaş başladı. Daha sonra çeşitli vesilelerle inişlerle çıkışlarla gündemde kaldı. Son olarak bundan 3 sene evvel Kanada’da ve ABD’de büyük çapta gündeme geldi. FTA’nın yasaklamamasına rağmen tüketici ve mağazalardan gelen baskı ile Bisfenol A içerikli bütün ürünler yasaklandı. Çünkü biliyorsunuz ABD gibi ülkelerde bir kişi bir dava etse, milyon dolarlar demektir bu. Onun için Wallmart bunu ilk yasaklayanlardan bir tanesi oldu. Kanada’da da aynı şekilde yasaklandı. Aslında tüketici korkularından yasakladılar. FTA bunu yasaklamadı. FTA ABD’nin Federal Sağlık Kuruluşu’dur.

Bisfenol A yasaklanmadan önce bunu kullanan çocuklar bu biberonlardan zarar gördü mü?

Eski anneler de çok endişelenmesin çünkü onları da düşünmek lazım 20 yıldır biberonlar böyleydi. Bunlarda çok aşırı yıpranmamışsa bir zararı yoktur. Onları da korkutmamak gerekir. Marka olan tüm biberonlar üretici güvencesi altında idi ve çok düşük oranlarla kullanılmıştı. Yani bebeklere zarar verecek limitlerde değildi. Bu arada bu biberonları kullanan çocuk büyüdü. Haklı olarak çocuğu büyüyen annelerin aklına “O zaman son 10-20 senedir büyüyen çocuklar Bisfenol A’den etkilenmiş midir?” sorusunun gelmesi çok doğal.

O zaman bu oran çocuklara zarar verecek boyutta değil miydi?

Polikarbonatlarda, Bisfenol A vardır bunun da belli bir limiti vardır. Yaklaşık 1000/3 gibi bir rakamdır. Ama polikarbonat biberonlarda aslında yaklaşık 1-1.5 oranlarında kullanılır. Mesela bizim eskiden sattığımız biberonlarda 1-1.23 gibi bir oran vardı. Bu bütün sağlık kuruluşları tarafından zararsız olarak kabul ediliyordu. Yani sizin piyasada bulduğunuz Bisfenol A içeren polikarbonat biberonlarda kabul edilen miktarın çok altında bir oran vardır.

Bisfenol A ne zaman zararlı oluyor, doğrudan bebek sağlığını etkiliyordu?

Bu aslında çizilmese yıpranmasa ortaya çıkan bir madde değil. Yani çok eskimiş bir biberonda ortaya çıkabilir bu. Onun için polikarbonat biberonların üstünde genellikle yıpranmış ve çizilmiş biberonları kullanmayın ibaresi vardır.

Fakat fırçalarla yıkanıyor yıpranmaması mümkün mü?

Yıpranacak. Fakat yıprandığı takdirde atacak ve yenisini alacaksınız.

Bisfenol A sadece çizilmeyle mi ortaya çıkıyor?

Hayır. Çok enteresan havayla da dağılabilir. Bu yasak sadece biberonlara da gelmedi. Yani yiyecekle kontakta olan tüm ürünlere geldi.

Bütün markalarda var mı?

Bütün markaların polikarbonat biberonlarında vardı artık yok.

Bunu dünyada kullanmayan herhangi bir ülke var mı?

Japonya mesela hiçbir zaman polikarbonat bir biberonu kullanmamıştır. Japonya’da ya cam kullanılır ya da polipropiren denilen görünüşü daha az saydam ve yumuşak olan bir biberon kullanılır.

Yurtdışında ne zaman yasaklandı?

Önce bu Kanada’da ardından ABD’de yasaklandı. Geçen sene eylül ayında Fransa’da bir kanun çıktı. İlk Avrupa’da onlar yasakladı. Daha sonra bu dalga dalga her tarafa yayıldı.

Peki bizim ülkemizde satışı ne zaman yasaklandı?

2011’de bizde bir kanun çıktı. Uygulaması ise 2011 Ağustos ayı itibarıyla. Aslında bunun satışı Mayıs 2011 itibarıyla yasak.

Yeni üretilen ürünlerde hiç Bisfenol A kullanılmıyor mu?

Hayır. Oran sıfıra düşürüldü.

Herhangi bir yerde Bisfenol A biberon satan bir yer olduğunda anneler ne yapmalılar?

Türkiye’de bir eczanede veya bir bebek mağazasında polikarbonat bir biberona rastlarsanız sorumluluk tamamen kuruma aittir. O ürünü oradan kaldırması gerekiyor. Kaldırmadığı satmaya devam ettiği takdirde bunun büyük cezaları var.

PINAR REYHAN YİĞİT- GAZETE HABERTURK