İşte beynimizi hasta eden nedenler!
Sabahları ortaya çıkan tekrarlayıcı baş ağrısına dikkat!
CEYDA ERENOĞLU / HT MAGAZİN
cerenoglu@htgazete.com.tr
Yazı Dizisi : Beyin hastalıkları ve cerrahi tedavi yolları (1)
Beyin insanı diğer canlılardan farklı ve üstün kılan, insana yaşadığı çevreyi değiştirip dönüştürebilme ve yeniden tanımlayabilme imkânı veren gizemli ve muhteşem bir organ olarak tanımlanıyor.
Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölümü Başkanı Prof. Dr. İlhan Elmacı, “Beyin hastalıkları, yapılmış istatistiksel çalışmaların çoğunda ölüm nedenleri bakımından kalp hastalıklarından sonra ikinci, kalıcı veya geçici bir engele neden olarak yaşam kalitesini düşürme bakımından da ilk sırada bulunuyor” diyor.
RİSKLİ GRUPLAR HANGİLERİ?
Genetik eğilim en önemli faktörlerden biri olmakla birlikte;
Kafa travmasına maruz kalanlar
Tedavi altına alınmamış yüksek tansiyonu olanlar
Yüksek şekeri olanlar
Yüksek kolesterolü olanlar
Sigara içenler veya pasif içiciler
Yaşamı yüksek stresle sürdürenler
Ailevi öyküsünde beyin hastalığı bulunan kişiler beyin hastalıkları açısından daha yüksek risk taşıyor.
STRES BEYNİ TEHLİKEYE ATIYOR
Stres ve kişilik yapısının beyin kanamaları ve diğer hastalıkları artırdığına dair araştırma ve klinik çalışmalar; özellikle beyin damar hastalıkları olarak tanımlanan, beyin damar tıkanıklığı ve beyin kanamaları için stresin önemli ve kolaylaştırıcı bir faktör olduğunu gösteriyor. Yapılan araştırma ve klinik çalışmalar, stres ve obsesif kişilik yapısının (ateroskleroz) damar sertliğine olan eğilimi artırdığına işaret ediyor. Bu durumun tıkanma veya kanamalara zemin oluşturduğuna dikkat çekiliyor.
ACİL MÜDAHALE HAYAT KURTARICI
Aniden ortaya çıkan baş ağrısı, bulantı, kusma gibi kafa içi basıncın aniden ve şiddetli şekilde arttığını gösteren bulgular olduğunda; hastanın zaman kaybetmeden en yakın acil servise götürülmesi gerekiyor. Bu duruma bilinç kaybı da eklenirse olayın beyinle ilgili bir rahatsızlık olduğu belirginleşeceğinden, hastanın beyin hastalıkları bakımından gerekli acil değerlendirme ve müdahalenin yapılabileceği bir hastaneye götürülmesi öneriliyor. Bilinç kaybı olmadan ortaya çıkan kısa süreli görme kaybı, vücudun bir tarafında kısa süreli uyuşma ve güç kaybı durumlarından birinin veya hepsinin birden ortaya çıkıp çıkmadığının sorgulanması önemli görülüyor. Bu bulgular gelmekte olan kalıcı felcin habercisi olabileceği için, hastaların yine zaman geçirmeden ilgili hastaneye götürülmeleri gerekiyor. Prof. Dr. Elmacı, bu acil değerlendirme ve müdahalelerin çoğunlukla hayat kurtardığını söylüyor.
BU İŞARETLERİ ATLAMAYIN
Baş ağrısı: Özellikle devamlılık gösteren, tekrarlayıcı ve özellikle sabahları ortaya çıkan baş ağrısı. Bu tip ağrıda ağrı kesici ilaçlara giderek yanıt alınamaz olduğu görülür.
Konuşma bozukluğu: Cisimleri ve kişileri adlandırmada zorluk, doğru kelimeyi seçerek ifade edememe.
Vücudun bir tarafında güçsüzlük ve/veya uyuşma: Gelip geçici veya yavaş ilerleyerek artan bir güçsüzlük şeklinde de olabilir. Genellikle aynı taraftaki kol ve bacağı birlikte tutar veya koldan başlayıp bacağa doğru yayılır.
Cep telefonu kullanımı tehlikeli mi?
Prof. Dr. İlhan Elmacı, yakın bir gelecekte cep telefonunun direkt kulağa temas ettirilerek kullanılması ile beyin hastalığına yakalanma riskinin artması arasında bir ilişki kurulabileceğine ait bilgi oluşacağına inanıyor ve cep telefonu kullanıcılarını bu konuda uyarıyor.
En sık karşılaşılan üç beyin hastalığı
-Beyin damar hastalıkları.
-Kafa travmasına bağlı beyin yaralanması ve hasarıyla birlikte seyreden hastalıklar.
-Beynin dejeneratif hastalıkları: Alzheimer (demans), Parkinson, hidrosefali (beyin içinde su toplanması).
DOĞRU MERKEZ NEDİR?
Acil değerlendirmenin hızlıca yapılabildiği, gerektiğinde nöroloji- beyin cerrahisi konsültan hekimlerinin çağrı sistemi üzerinden ilk 30 dakika içinde hastayı yeniden değerlendirebildiği merkez ‘doğru merkez’ olarak kabul ediliyor. Bu tip hastanelerde, beyni ve beyin damarlarını ileri teknolojiyle geliştirilmiş radyoloji cihazları sayesinde hızlı şekilde incelemek mümkün hale geliyor. Sonrası beyin cerrahisi ekibinin acil müdahalesi ve tam teşekküllü nöro-yoğun bakım desteğiyle sürdürülüyor.
BEYİN CERRAHİSİNDE DÜNYA STANDARTLARINDA TEDAVİ
Beyin tümörleri ile ilgili olarak cerrahi tedavi sonrası kullanılan ışın ve ilaç tedavi imkânlarının çok arttığını söyleyen Prof. Dr. İlhan Elmacı, “Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümleri alanımızla ilgili çok başarılı sonuçlar almamıza yardımcı oluyor. Tüm bunlar sayesinde beyin hastalıklarında yaşam kalitesini koruyucu tedavileri yüksek başarı oranlarıyla yapabiliyoruz. Ülkemizde beyin cerrahisinin geldiği seviyenin dünya standartlarının üstünde olması çok sevindirici” diyor.
HANGİ BEYİN HASTALIĞI HANGİ BELİRTİYLE GELİR
Beyin damar hastalıkları: Baş ağrısı, bulantı, kusma, farklı derecelerde bilinç kaybı, epileptik nöbet, konuşma bozukluğu, vücudun bir tarafında güçsüzlük ve/veya uyuşma, ani ve geçici görme kaybı.
Kafa travmasına bağlı beyin hasarı: Baş ağrısı, bulantı, kusma, farklı derecelerde bilinç kaybı, epileptik nöbet (sara), konuşma bozukluğu, vücudun bir tarafında güçsüzlük ve/veya uyuşma.
Beynin dejeneratif hastalıkları: Yürüme bozukluğu, unutkanlık, davranış değişiklikleri, uyku bozukluğu, idrar kontrolünde bozulma, zaman, mekân ve kişi tanımada bozulma.
Beyin tümörleri: Baş ağrısı, bulantı, kusma, epileptik nöbet (sara), konuşma ve davranış bozuklukları, vücudun bir tarafında güçsüzlük ve/veya uyuşma, görme yetisinde azalma.
