Yılbaşında neden çam ağacı süslenir? İşte ülkelere göre yılbaşı ağacı süsleme geleneğinin anlamı
Yılsonuna doğru yaklaşırken herkesi yeni yıl heyecanı sardı. Işıl ışıl süslenen çam ağaçları, noel süsleri, hediyeler ve yılbaşını simgeleyen ne varsa yerlerini almaya başladı. İnsanın yeni yıla olan heyecanını ve umutları artarken göz kamaştıran yılbaşı ağaçları ise merak uyandırıyor. Her yıl aynı heyecanla süslediğimiz ve yılbaşının simgesi haline gelmiş çam ağaçlarının neden süslendiğini hiç düşündünüz mü? Peki neden başka bir şey değil de özellikle çam ağacı süslenir ya da ağaca renk katan süslerin bir anlamı var mı? Yılbaşı ağacının renkli öyküsü içinizi ısıtacak…
Yeni yılın sembollerinden biri haline gelen yılbaşı ağacı, Noel ağacı ya da Christmas ağacı olarak da adlandırılır. Işıltısı ve farklı yılbaşı ağacı süsleriyle çam ağacının görüntüsü göz kamaştırıcı bir hal alarak bambaşka bir görünüme ulaşır. Ağaç süslemek, Mısırlılardan Romalılara kadar uzanan Pagan ritüellerinden gelen bir gelenektir. Hristiyanlık inancından doğan ve bir gelenek haline gelen yılbaşı ağacı süsleme, birçok ülkede renkli görüntülere sahne oluyor. Yeni yılın heyecanını hissetmek için görkemli ve eğlenceli bir araç olan yılbaşı ağacı nereden gelir hiç merak ettiniz mi? Peki bu içleri ısıtan, insanın gözünün gönlünün şenlendiği yılbaşı ağacı ne anlama gelir, çam ağacı neden süslenir? İşte yılbaşı ağacı süsleme geleneğinin anlamı ve tarihçesi...
YILBAŞI AĞACI SÜSLEME GELENEĞİ NEREDEN GELİR?
Eski Mısırlıların, Çinlilerin ve Yahudilerin ortak bir geleneği olan yaprak dökmeyen ağaçları ve çelenkleri ölümsüz yaşamın simgesi olarak kullanmak, günümüze kadar devam etti. Noel ağaçları ise Pagan geleneklerinden gelen bir ritüeldir. Ağaca değer verme ya da kutsal sayma Avrupalı paganlar arasında yaygındı. Hristiyanlığı benimsemelerinden sonra, Noel zamanında kuşlar için bir ağaç hazırlamak üzere ev ve ambarlarını Noel’de ağaçlarla donatma geleneği haline geldi.
Almanya'da da kış ortasına rastlayan tatillerde evin girişine ya da içine bir Yule (ing. Yule-tide) ağacı konuyordu.
Ortaçağ Almanya'sı Noel ağacı geleneğinin başlatıcısı olarak kabul edilir. Ağaçlar aralık ayının 24'ünde evlere girer. Kırmızı elmalarla ve mumlarla süslenir. Böylece her evde, ağaçlar sayesinde minyatür 'Adem'in Bahçeleri' yaratılmış olur. 'Cennetin Ağaçları' evlere girer, inançlı ailelere umut olur.
Noel ağacı, Hristiyanlıkta İsa Mesih'in doğumu ve dirilişinin simgesidir.
Ağacın dalları ve çalıları ölümsüzlüğün bir amblemi olarak görülür ve İsa'nın çarmıhta giydiği dikenli tacı simgelediği söylenir.
YILDIZ YILBAŞI SÜSLERİNİN ANLAMI
Genellikle insanlar Noel ağacı tepesinde parlayan bir yıldız kullanırlar. İnsanlar, yıldızın bilge adamlara Beytüllahim'deki İsa Çocuğuna rehberlik ettiği görüşünde. İsa'nın doğumunu haber veren melek olduğu söylendiği için ağaç tepesi olarak da kullanılır.
Pagan kültürlerinde; ağaçlara tapılırken, ağaçların güneş tanrısının sembolü olduğuna, hayat ve doğurganlığına inanılırdı.
Yılbaşı ağaçlarının en bilinen dekoratif objesi altın yıldız, tam da bu sebeple ağaçların tepesine yerleştirilir. Güneş gibi ışığını ve kuvvetini yayabilsin, yol gösterebilsin diye düşünülür.
Ağaç dallarının kenarlarında asılı duran çanlar, bugünün neşesini ve mutluluğunu temsil ediyor.
Baston şeker, adaleti temsil eder.
Çelenk, gerçek aşkın bir özetidir.
Elmalar, Adem ve Havva'nın henüz dokunup da günah işlemediği zamana referanstır. Elma ya da diğer meyveler doğurganlığı anlatır.
Ağaçlara yerleştirilen 12 mum ise 12 habercinin ışığıdır.
GÜNÜMÜZDEKİ NOEL AĞACI ANLAYIŞI
Günümüzdeki Noel ağacının Almanya'nın batısından kaynaklandığı düşünülmektedir. Ortaçağda Adem ve Havva'yı canlandıran bir oyunun ana dekoru, cennet bahçesini temsil eden ve üzerinde elmaların bulunduğu bir çam ağacıydı. Almanlar evlerine böyle bir cennet ağacı dikerler, üzerine Komünyon'daki kutsanmış ekmeği simgeleyen ince, hamursuz ekmek parçaları asarlardı; bunların yerini daha sonra değişik biçimlerdeki çörekler aldı. Ayrıca bazı yerlerde İsa'yı simgeleyen mumlar eklendi. Noel mevsiminde ağaçla aynı odada Noel piramidi de bulunurdu.
16. yüzyılda Noel piramidi ve cennet ağacı birleşerek Noel ağacını oluşturdu.
İngiltere'ye 19. yüzyıl başlarında ulaşan Noel ağacı, Kraliçe Victoria'nın eşi Alman Prens Albert'in desteği ile bu yüzyılın ortalarında yaygınlaştı. O dönemde Noel ağaçları, dallarına kurdele ve kâğıt zincirlerle asılmış mum, şekerleme ve keklerle süsleniyordu.
Göçmen Almanların Kuzey Amerika'ya 17. yüzyılda götürdükleri Noel ağacı, 19. yüzyılda moda oldu. Gelenek Avusturya, İsviçre, Polonya ve Hollanda'da da yaygındı. Japonya ve Çin'e 19. ve 20. yüzyılda Amerikalı misyonerlerin tanıttığı Noel ağaçları ince işlenmiş kâğıt süslerle donatılmaya başlandı.
YILBAŞI AĞACI NASIL POPÜLER OLDU?
İngiltere kraliyet ailesinin en etkileyici fertlerinden Kraliçe Victoria ve eşi Prens Albert'in 1846 yılında Noel Ağacı'na sarayda yer vermesi tüm dünyayı etkileyecektir.
Kraliçe her zamanki gibi iddialı bir yaklaşım sergilemiş; Noel ağacını oyuncaklar, şekerler, kekler ve patlamış mısırlarla donatmıştır. Dünyanın kalbini çocukların heyecanını kazanarak edinir Kraliçe Victoria ve bu sayede Noel Ağacı tüm dünyada popüler olur.
17. yüzyıl itibarıyla Kuzey Amerika'da yayılmaya başlayan Noel Ağacı tarihteki yerini yüzyıllar boyunca koruyor. Yeni yılda doğumunun habercisi rolünü koruduğu ve insanlığa umut olduğu kabul ediliyor.
YILBAŞI AĞACI HANGİ ÜLKEDE NE ANLAMA GELİYOR?
Yılbaşı ağacı (Noel ağacı) farklı insanlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır.
Yunanlılar
İğne yapraklı çam, bitki örtüsü dünyası olan Yunan tanrısı Attis için kutsaldır. Yunan geleneğinde, çam gümüş süslemelerle döşenmiştir ve adak olarak ağacın altına çanlar ve dilekler yerleştirilmiştir.
Romalılar
Her daim yeşil ağaçlar Roma kültüründe güneş sembolizmi olarak kabul edilir. Ağaçlar Romalılar için ışığın bir ifadesidir. Bu nedenle, Roma halkı evlerini ve tapınaklarını yaprak dökmeyen dallarla süslerler.
Japonya ve Çin
Çam ve servi ağaçları bu iki kültürde kutsaldır ve ölümsüzlük, uzun ömür anlamları ile ilişkilendirilir. Bu ağaçlardan elde edilen odun, kutsal yapılar, sunaklar, tapınaklar, Shinto Kami yapıları inşa etmek için kullanılır. Ayrıca bu geleneklerde, inşa edilen bu kutsal yapılarda hissedilen yaşam gücüne çam ve servi ağacının sahip olduğu varsayılır.
Almanlar
Almanya, bildiğimiz gibi, iç mekanları Noel ağaçlarıyla süsleme geleneğini başlatmış sayılır. Ve Martin Luther'in önce ağaca yanan mumları eklediği yaygın bir inançtır.
