Doğurganlık çağındaki 3 kadından 1'inde miyom var

Ceyda ERENOĞLU / HT MAGAZİN

Miyom deyip geçmeyin! Doğurganlık çağında her 3 kadından 1’inde görülen bu iyi huylu tümörler kansere dönüşmese de kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde bozuyor. Bazen belirti veriyor, bazen vermiyor. Tedavileriyse hem cerrahi hem de cerrahi dışı yöntemlerle gerçekleştiriliyor.

Kadın vücudunun sancılı sinyalleri

1. Hipotalamusunuz mutsuz: Adet periyodunuz atladı

Ne anlama geliyor: Eğer adet döngünüzde ters giden bir şeyler varsa bu başka bir şeylerin de ters gittiğinin işaretidir ve beyniniz sağlığınız normale dönene kadar yumurtlamayı erteliyor demektir.

Adet döngüsünün zamanı beynin yumurtalıklara ne yapacağını söyleyen düzenleyici merkezi hipotalamus tarafından ayarlanır, diyor Amerikalı jinekoloji uzmanı doktor Daniela Carusi.

Hipotalamus, beynin işlemesine zarar verebilecek uyku yoksunluğu, stres, hastalık, hormonlardaki beklenmeyen dalgalanmalar, aşırı egzersiz, olağan olmayan yüksek veya alçak ateş ve ilaç kullanımı gibi faktörlere karşı aşırı hassastır.

Carusi'ye göre sağlığınız geri geldiğinde genellikle adet döngünüz de rayına oturur.

Ne yapmalı: Eğer iki periyod atlamışsanız, bunu jinekoloğunuza söyleyin. Böylece neler olup bittiğini anlamanıza yardımcı olabilir.

2. Lekelenme önemli bir tehlike işareti olabilir: Gelişigüzel damlamalar oluyorsa...

Ne anlama geliyor: Ay ortasında yaşadığınız adet öncesi sendromu veya adet kanaması haricinde düzensiz kanamanız varsa bu büyük ihtimalle regl dönemizden bağımsızdır.

Ne yapmalı: Hemen jinekoloğunuza gidin ve muayene olun. Sebep iyi huylu veya tesadüfi olabilir ancak jinekoloğunuz yine de rahim boynu veya dölyatağı polipleri, fibroitleri, enfeksiyon ya da kanser öncülü risklerini göz ardı etmek istemeyecektir.

3. Yolunda gitmeyen bir şeyler var: Kramplarınız o kadar şiddetli ki planlarını ertelemek zorunda kalıyorsunuz ve reçetesiz ilaçlar da yardımcı olmuyorsa

Ne anlama geliyor: Şiddetli kramplar endometriyozun işareti olabilir ve eğer kontrol ettirilmezse bu doğurganlığınızı etkileyebilir. Ancak endometriyoz erken tanıda tedavi edilebilir bu yüzden bu kramplara katlanmanız gereken bir şey gibi bakmamalısınız.

Carusi bunu birçok genç hastasından duyduğunu söylüyor.

Ne yapmalı: İstediğiniz kadar yüksek sesle şikayet edin-bir profesyonelin önünde. Ayrıca doktorunuza kolay geçen ancak sonra acı veren adet dönemlerinizi de anlatın.

Bunlar fibroitler veya diğer rahimde meydana gelen diğer durumlarla ilgili bir şey olabilir. (Carusi, giderek daha az acı verici hale gelen adet dönemlerinin yaşlanma belirtisi olduğunu da ekliyor.)

4. Sahte adet gördünüz: Sürpriz, düzensiz, karın veya göğüste şişkinlik belirtisi olmadan bir adet kanaması geçirdiniz. Regl olduğunuzun tek işareti ped kullanımı...

Ne anlama geliyor: Büyük ihtimalle yumurtlamıyorsunuz. Eğer düzensiz bir evreniz varsa ve obez ya da fazla kiloluysanız diyabet öncesi belirtileri gösteriyor olabilirsiniz.İnsülin direnci yumurtalıkları direkt olarak etkiler diye açıklıyor Carusi.

Ne yapmalı: Doktorunuz diyet uzmanına görünmenizi önerebilir veya şekerli ve işlenmiş yiyecekleri kesmenizi söyleyebilir. Bu hastalar için kilo alımını kontrol altında tutmak zorunludur- özellikle hamile kalmayı planlıyorlarsa.

5. Egzersiz yapmak için fazladan sebebiniz var,doğru besleniyorsunuz, az alkol tüketiyorsunuz ve kendi kendinize meme muayenesi yapıyorsunuz: Ancak İlkokuldan beri adet görüyorsunuz.

Ne anlama geliyor: Hayatınız boyunca ne kadar adet görürseniz vücudunuzdaki hormonlar yıllar içinde o kadar aktifleşir. Bu da sizi meme kanserine yakalanmada riskli konuma sokar diyor Carusi.

Henüz bu bağlantının nedenin belli olmadığını belirten Carusi, diyet veya çevresel etkenlerin hormonları etkileyip, sonrasında kendini hastalık olarak gösterebileceğini belirtiyor.

Ne yapılmalı: Kanser riskini azaltmak için jinekoloğunuzun adet geçmişinizi ve ailenizdeki meme ve diğer kanser geçmişlerini bildiğinden emin olun.

6. Tamamen normalsiniz ancak bu ay iki gün erken adet oldunuz...

Ne anlama geliyor: Hiçbir şey! Carusi, regl dönemi izleme app'lerinin kadınları aybaşlarındaki ufak değişimlere karşı aşırı dikkatli yaptığını söylüyor.

Birçok hastasının 48 saat önce adet olmayı "tuhaf hormon seviyelerine" bağladığını ve bunun hamile kalmalarına engel oluşturacağını düşündüklerini söylüyor.

Kadınlar nadiren her ayın aynı günü adet olur, evreleri 28 gün olsa bile bir hafta önce veya sonra adet olmak "normal"dir.

Ne yapılmalı: Düzenli seks yapan kadınların %80'inin bir yıl içinde hamile kaldığını aklınızda tutmalısınız.

- Aklınızda olsun: Herhangi bir tedaviye başlamadan önce ilaç tavsiyesi için mutlaka doktorunuza başvurun.

Rahim miyomları, rahmin kas tabakasından kaynaklanan, doğurganlık çağındaki her 3 kadından 1’inde görülen, iyi huylu ve sonradan kansere dönüşmeyen tümörler olarak tanımlanıyor. Bu oluşumlar rahim içinde submüköz (rahmin iç yüzeyine yakın), (rahmin dış yüzeyine yakın) intramural (rahmin kas tabakası içerisinde) olarak 3’e ayrılıyor. Miyomlar bazı kadınlarda belirti vermeyip başka nedenlerle yapılan bir ultrason ya da MR incelemesinde tesadüfen bulunuyor. Bazı kadınlarda ise şiddetli şikâyetlere yol açıyor. Prof. Dr. Saim Yılmaz, en sık rastlanan şikâyetlerin âdet kanamasında artma veya uzama, kansızlık, sık idrara çıkma, gaz ve ağrı olduğunu belirtiyor. Miyomlara bağlı şikâyetlerin varlığı ya da büyüdüklerinin saptanması halinde tedavi zorunlu hale geliyor.Miyom tanısı genellikle ultrasonla konulmakla birlikte miyomların sayısı, yerleşimi ve büyüklüğünü göstermede MR ultrasona göre daha başarılı görülüyor. MR, miyomla karışan bazı hastalıkları da daha iyi gösteriyor. Miyom hastalarında tedavi planı yapmadan önce mutlaka kontrastlı (damardan ilaç vererek) bir MR tetkiki gerekiyor.

Jinekolog için 5 neden!

Belirtileri: Kaşıntı, yanma, kızarıklık, sarı-yeşil renkli kötü kokulu veya beyaz-koyu kıvamlı akıntı, cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yaparken ağrı. -

Nedenleri: Genellikle vajinanın asit-baz dengesinin bozulmasına ve vajinada bulunan faydalı mikroorganizmaların azalmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Mikroorganizmalar (bakteri, mantar), multipartner cinsel yaşam tarzı, bazı antibiyotikler, vajinal ilaçlar, hormonal değişiklikler bu durumu kolaylaştıran faktörlerdir.

Diğer nedenler: Sabun veya genital bölge antiseptikleri ile yapılan vajinal duş, sentetik iç çamaşırı kullanımına bağlı irritasyon, stres, hormonal değişiklikler.

Tedavi: Enfeksiyona sebep olan mikroorganizmaya yönelik ilaç tedavisi (bazı durumlarda eş tedavisi de verilmektedir) ve vajinal akıntının oluşumunu kolaylaştıran faktörlerin ortadan kaldırılması.

Önlemek İçin: Genital bölgenizi temiz ve kuru tutun, nemli kalmasına izin vermeyin. Sıkı ve sentetik iç çamaşırları tercih etmeyin. Vajen içini sabun veya diğer dezenfektanlarla yıkamayın. Cinsel partnerinizin hijyenine dikkat edin.

Belirtileri: Adet kanamanızın 7 günden uzun sürmesi, adet döneminde günlük 4 5 adet ped kirletecek miktarda kanama.

Nedenleri: Düşük, dış gebelik, yumurtlama düzensizliği, myom, rahim içinde veya rahim ağzında polip, genital bölge enfeksiyonları, rahim ağzı kanserleri, rahim duvarının kalınlaşması.

Diğer nedenler: Kan sulandırıcı veya steroid içerikli ilaçlar, kan pıhtılaşma bozukluğu, diyabet, karaciğer hastalıkları, guatr.

Tedavi: Anormal adet görmeye neden olan durum yapılacak olan muayene ve tetkiklerle saptanmalıdır. Neden olan durum tespit edildikten sonra medikal (antibiyotik, doğum kontrol ilacı, progesteron içerikli ilaçlar) veya gerekli durumlarda cerrahi tedavi ile kurtulmak mümkündür.

Önlemek İçin: Yıllık olarak düzenli jinekolojik takiplerinizi yaptırın. Bu şekilde erken tespit edilerek gerekli önlemler alınabilir.

Belirtileri: Karın bölgesinde ağrı, gerginlik, şişkinlik, kasık ağrısı, adet düzensizliği, ilişki sırasında ağrı, sık idrara çıkma, idrar kaçırma, kabızlık.

Nedenleri: En sık neden hormonal düzensizliğe bağlı olarak yumurtlamanın gerçekleşmemesi, sadece progesteron içeren hormon ilaçlarının kullanımıdır.

Diğer nedenler: Geçirilmiş yumurtalık enfeksiyonları, uzun süreli radyasyon maruziyeti, sigara kullanımı.

Tedavi: Tedavi kistin tipine, boyutuna göre değişmektedir. İyi huylu olduğu düşünülen kistlerin ise belirli aralıklarla takip edilerek ve doğum kontrol hapları kullanılarak gerilemesi beklenmektedir. Ultrason görüntüsünde ve yapılan tetkiklerde kötü huylu olduğu düşünülen kistler ile takip sırasında büyüyen veya küçülmeyen kistler ise cerrahi tedavi ile çıkarılmaktadır.

Önlemek İçin: Jinekoloğunuzun önerisiyle başlanacak olan doğum kontrol haplarının düzenli kullanımı yumurtalık kisti oluşum riskinizi azaltacaktır.

Belirtileri: Genital bölgede ağrısız, deriden kabarık, yumuşak, karnabahar görünümünde deri veya daha koyu renkte lezyonlar.

Nedenleri: Human papilloma virüsün (HPV) deriden deriye (genellikle cinsel yolla) temas yolu ile geçmesi ile ortaya çıkmaktadır. Cinsel ilişki başlama yaşının erken olması ve birden çok cinsel partner öyküsü bulunan kişilerde genital siğil görülme riski artmaktadır. -

Diğer nedenler: Ortak olarak kullanılan HPV ile kontamine olmuş havlu, iç çamaşırlar, hijyenik olmayan tuvaletler. -

Tedavi: İlaç tedavisi, lezyonların direkt olarak yakılması, dondurulması.

Önlemek İçin: HPV aşısının özellikle cinsel ilişki başlamadan, 9-26 yaş arasında yaptırılması, prezervatif kullanılması genital siğil gelişme riskini azaltmaktadır. Ayrıca hijyene dikkat edilmeli. -

Belirtiler: İdrar yaparken yanma, sık çıkma, idrar yapma isteği, idrar renginde değişme, alt karın bölgesinde baskı hissi, ateş, terleme, bulantı-kusma.

Nedenleri: Cinsel aktivitenin başladığı ilk dönemde ilişki sonrası mikroorganizmaların idrar yoluna bulaşması, tam olarak idrar torbasını boşaltamama, böbrek taşı.

Diğer nedenler: Bağışıklık sisteminin zayıflaması, idrar yollarında genişleme, şeker hastalığı, hamilelik, tuvalet sonrası temizliğin arkadan öne doğru yapılması.

Tedavi: Antibiyotik tedavisi, bol sıvı tüketimi, sık idrar yapmak, ağrı tedavisi için ağrı kesiciler ve spazm çözücü ilaçlar.

Önlemek için: Genital bölge hijyenine dikkat edin, tuvalet sonrası temizliğinizi önden arkaya doğru yapın. -

Miyomlarda 2 tip cerrahi operasyon uygulanıyor. Bunlardan ilki miyomektomi (miyomların teker teker alınması) ikincisiyse histerektomi (rahmin tamamen alınması). Miyomektomi, özellikle sayıca az ve rahmin dış yüzüne doğru büyüyen miyomlarda başarılı bir yöntem olarak görülüyor. Histerektomi, miyomları kalıcı olarak tedavi edebilse de operasyondan sonra doğurganlığın tamamen ortadan kalkması, kemik erimesi, koroner kalp hastalığı ve psikolojik problemlerin daha sık görülmesi gibi sorunlar oluşabildiği için, zorunlu kalmadıkça bu yöntemin tercih edilmemesi gerekiyor.

Ameliyatsız tedavi yöntemleri

Miyon tedavisinde günümüzde kullanılan ameliyatsız tedavi yöntemlerinin miyom embolizasyonu, perkütan ablasyon ve hayfu olduğu belirtiliyor. Bu tedaviler ultrason, anjiyo, tomografi ve MR gibi cihazlar kılavuzluğunda ‘minimal invaziv’ işlemler yapan girişimsel radyoloji uzmanları tarafından uygulanıyor. ‘Miyom embolizasyonu’, bu yöntemler arasında en sık uygulanan ve yüksek olasılıkla en başarılı olan olarak görülüyor. Embolizasyonda amaç, besleyici damarları tıkayarak rahim içindeki tüm miyomları öldürmek olarak açıklanıyor. ‘Perkütan ablasyon’ yönteminde miyomlar teker teker yakılarak tedavi ediliyor. Ancak sadece az sayıda ve iğneyle erişilebilecek miyomlara uygulanabiliyor. Miyom tedavisinde gittikçe popüler olan bir başka ameliyatsız yöntemin de ‘hayfu’ olduğu belirtiliyor. Hayfu, yüksek enerjili ses dalgalarının bir mercek yardımıyla tümör dokusuna odaklanması ve oluşan ısıyla tümörün yakılması prensibine dayanıyor. Miyomları vücuda iğne yerleştirmeden yakarak tedavi ediyor. Az sayıda ve ses dalgalarının erişebileceği yerlerde bulunan miyomlara uygulanabiliyor.