Tüketici, bankaların insafına terk edilmesin

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Kanunu'nun eski ve ihtiyaçları karşılamaktan uzak olduğunu belirterek, ''Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın oluşturduğu bir ekip, yeni bir yasa taslağı çalışması yapıyor'' dedi.

15 Mart Dünya Tüketiciler Günü dolayısıyla Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Başkanı Sıtkı Yılmaz ile Tüketici Hakları Derneği (THD) Başkanı Turhan Çakar, Bakan Yazıcı ile bakanlık toplantı salonunda görüştü.

Bakan Yazıcı, burada yaptığı konuşmada, Türkiye'deki 75 milyon insanın tüketici olduğunu belirterek, ''Dolayısıyla tüketici hukuku son derece önemli. Üretmek, tüketici için yapılan faaliyettir'' dedi.

"TÜKETİCİLER DİKKATLİ OLMALI"

İhtiyaçlarını karşılarken satın almada kullandığı araçlar bakımından da tüketicinin korunması gerektiğini dile getiren Yazıcı, bu anlamda bankalarla yapılan sözleşmeler kapsamında kredi kartlarından alınan ücretlerin iki taraf arasındaki sözleşme hukukuna dayalı olduğunu, bu alandaki itilafların, ilk etapta tüketici hakem heyetlerine, daha sonra mahkemelere, en son olarak da Yargıtay'a geldiğini anlattı.

Yargı kararlarının farklı biçimde ortaya konulmasının, bu alanda düzenleme yapılmasına ihtiyaç duyulduğunu ortaya çıkardığını ifade eden Yazıcı, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Kanunu'nun eski ve ihtiyaçları karşılamaktan uzak olduğunu kaydetti.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın oluşturduğu bir ekiple, yeni bir yasa taslağı çalışması yapıldığını belirten Yazıcı, alanın uzmanlarının katılımıyla geçtiğimiz günlerde çalıştay yapıldığını, Nisan ayında da taslağın görüşülmesi için ikinci bir toplantı düzenleneceğini söyledi.

''Tacirin, basiretli olması lazım'' diyen Yazıcı, tüketicilerin de bilinçli olması gerektiğini vurguladı.

Tüketicilerden bazılarının çok sayıda bankaya ait kredi kartlarına sahip olduğunu ifade eden Yazıcı, kredi kartı alırken, tüketicilerin dikkatli olmasını istedi.

Tüketicilerin çoğunun kredi kartı alırken aceleyle sözleşmeyi imzaladığını kaydeden Yazıcı, ''Bilinçli tüketici, basiretli tacir, hedefimiz bu olmalı. Bu alanda yoğunlaşmalıyız. Bu alanda dernek olarak size, bakanlık olarak bize görev düşüyor'' diye konuştu.

"GEREKTİĞİNDE İLGİLİ KAMU PAYDAŞLARIYLA OTURUP KONUŞURUZ"

Bakan Yazıcı, bir soru üzerine Yazıcı, ''bilinçli tüketici'' kavramının tüketicinin neyi nereden satın alacağını, aldığı ürünün kalitesini ve ödeme yaparken kullandığı enstrümanların kendisine getireceği maliyetleri bilecek düzeye erişmesi gerektiğini anlamına geldiğini söyledi.

Tüketici dernekleri ve bakanlığın, tüketicinin korunması çalışmaları kapsamında, tüketicileri bilinçlendirme çalışmalarının süreceğini bildiren Yazıcı, ''Banka kredi kartlarıyla ilgili yargı da devreye girdi. Yargı kararları var. Bankalar Birliğinin görüşü var. Gerektiğinde ilgili kamu paydaşlarıyla oturup, konuşuruz. Bunların konuşulması yararlıdır. Bunlar, hem tacirin daha basiretli olmasını hem de tüketicinin daha bilinçli olmasını sağlar'' diye konuştu.

Tüketici derneklerinin, yarın bankalara gitmeyerek yapacakları protestoyu nasıl değerlendirdiğinin sorulması üzerine de Bakan Yazıcı, insanların, başkasının hak ve özgürlük alanlarına saldırı teşkil etmeyecek şekilde tepkilerini ortaya koymalarının hak olduğunu belirtti.

"TÜKETİCİ BANKALARIN İNSAFINA TERK EDİLMESİN"

TÜDEF Başkanı Yılmaz da bankaların, kredi kartlarından yıllık kart ücreti, mevduat hesaplarından alınan hesap işletim ücreti ve tüketici kredilerinde de dosya masrafı, hayat sigortası, ekspertiz ücreti, ipotek ücreti ve havale bedeli adı altında ücret aldıklarını anımsattı.

''Bu ücretlerin alınacağına dair bir yasal hükmün bulunmadığını'' ifade eden Yazıcı, ''Bankalar, sözleşme üzerinden bu ücretleri tüketiciden almaktadır. Sözleşmelerin standart olması nedeniyle müzakere edilmemekte ve tüketici, sözleşme içeriğine müdahale edememektedir'' dedi.

Tüketicinin, mali yüklerinin azaltılması ve yasal boşluklardan zarar görmemesi için ilgili yasada değişiklik yapılması gerektiğini dile getiren Yılmaz, tüketicinin ''kurbanlık koyun gibi bankalara gidip onların insafına terk edilmemesini'' istedi.

Kredi çekerken hayat sigortası yaptırılması isteğinin yasal olmadığını savunan Yılmaz, bu konuda BDDK'nın bankalara müdahale etmesi gerektiğini dile getirdi.

"RAPORTÖRLER ÜNİVERİSTE MEZUNU OLMALI"

THD Başkanı Çakar da Türkiye'de tüketici örgütlerinin güçlenmesi gerektiğini ifade ederek, ''Böylece haksız rekabet önlenecek, tüketici hakları tüm ülkeye yarar sağlayacaktır'' diye konuştu.

Hakem heyetlerindeki raportörlerin üniversite mezunu olması ve bazı koşulları taşıması gerektiğini bildiren Çakar, işi bilmeyen raportörlerin tüketicileri yanlış yönlendirdiklerini öne sürdü.

'GÜVENSİZ ÜRÜNE KARŞI SIFIR TOLERANS'

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, ''Ürün güvenliği konusundaki politikamız 'güvensiz ürüne karşı sıfır tolerans'tır. Hedefimiz tüketicilere yönelik üretilen ürünlerde yüzde yüz güvenli ürünlerin piyasaya arzını sağlamaktır. Bu hedefe ulaşmak için hem tüketici hem de üretici örgütleri ile işbirliği halinde çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürmekteyiz'' dedi.

Bakan Yazıcı, Dünya Tüketici Hakları Günü nedeniyle yaptığı yazılı açıklamada, bilişim teknolojilerindeki hızlı gelişmeyle birlikte ülkeler arasındaki sınırların kalkmasıyla, dünya markalarının çoğalmasıyla daha çok ürün ve hizmetin tüketiciye ulaştığını belirterek, ''Bu da tüketicinin korunması kavramını modern dünyanın en güncel ve dinamik konularından biri haline getirmiş, yeni ve özel bir hukuk dalı olan tüketici hukuku doğmuştur'' ifadelerini kullandı.

Tüketicinin korunması kavramının dünyada son yüzyılda önem kazanmış olduğunu dile getiren Yazıcı şunları kaydetti:

''Bu konuda bizim geçmişe dayanan köklü geleneklerimiz bulunmaktadır. Bizim kültürümüzde üretimin her aşamasının sağlıklı ve kaliteli olmasına yönelik yüzlerce yıl öncesine dayanan sözlü ve yazılı kurallar mevcuttur. Örneğin 16. Yüzyılda II. Bayezid devrine ait 'Bursa, İstanbul ve Edirne İhtisab Kanunnameleri' dünyada tüketici haklarını koruyan ilk kanun olarak bilinmektedir. 12'nci yüzyılda Anadolu'da oldukça yaygın biçimde faaliyet gösteren Ahilik teşkilatının işleyişi de esas olarak üretimin kalitesine ve imalattan tüketime belli standartların korunmasına dayanmaktaydı. Bugün dünya ülkelerinin, uygulamaya ve hakim kılmaya çalıştıkları bu değerler, bin yıldır Anadolu'da hakimdir.''

Geleneksel değerlerin yanı sıra Türkiye'de tüketicinin ekonomik ve hukuki çıkarlarının korunmasına yönelik pek çok hukuki düzenleme yapıldığına işaret eden Yazıcı, şunları belirtti:

''Anayasamızın 2'nci maddesinde yer alan 'sosyal adalet' ilkesi zayıfların güçlüler karşısında korunmasını zorunlu kılmaktadır. 172'nci maddesinde yer alan 'devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder.' hükmü ile tüketicinin korunması konusu devlet güvencesine alınmıştır. Anayasamızın bu hükümleri doğrultusunda 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un yürürlüğe girmesiyle, ülkemiz tüketicileri özel bir kanun ile koruma altına alınmıştır.''

Bakan Yazıcı, tüketicinin korunması alanında, Ürün Güvenliği Kanunu, Bilgi Edinme Kanunu, sigortacılık, bankacılık, elektrik, doğalgaz, gıda gibi alanlarda önemli düzenlemeler yapıldığını belirtti.

Türkiye'de tüketicinin korunmasına yönelik yapılan hukuki düzenlemeler neticesinde tüketicilere dünya standartlarında koruma sağlanarak gerekli yasal zemin hazırlandığını vurgulayan Yazıcı, tüketicilerin bazı konularda AB ülkelerinden daha ileri seviyede korunmalarının sağlandığını ifade etti.

''HAKEM HEYETLERİNE YAPILAN BAŞVURULARIN HER GEÇEN GÜN ARTIYOR"

Yazıcı, tüketiciler ile satıcı ve sağlayıcılar arasındaki uyuşmazlıkların mahkemeye yansımadan çözüme bağlanması amacıyla her il ve ilçede en az bir tane olmak üzere toplam 975 tüketici sorunları hakem heyeti kurulduğunu belirtti. Hakem heyetlerine yapılan başvuruların her geçen gün arttığına işaret eden Yazıcı, ''Hakem heyetlerimize yapılan başvuru sayısı 2001 yılında 29 bin 845 iken, bu sayı 2009 yılında 143 bin 810'a, 2010 yılında 179 bin 266'ya ulaşmıştır. 2011 yılında ise bu rakam yaklaşık 200 bin. Tüketici sorunları hakem heyetlerine yapılan başvuruların yaklaşık yüzde 80'i tüketici lehine sonuçlanmaktadır'' ifadelerini kullandı.

2010 yılı Nisan ayında Tüketici Bilgi Sisteminin (TÜBİS) açıldığını hatırlatan Yazıcı, bu sistem sayesinde tüketicilerin şikayetlerini internet üzerinden yapabildiğini belirtti.

Tüketicinin korunması konusunda uygulamada yaşanan sorunları en aza indirmek amacıyla 2011 yılı içerisinde çok sayıda yönetmelikte değişiklik yapıldığına işaret eden Yazıcı, şunları kaydetti:

''Bu kapsamda, Etiket, Tarife ve Fiyat Listeleri Yönetmeliğinde değişiklik öngören yönetmelik, Mesafeli Sözleşmeler Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte değişiklik öngören yönetmelik, Kapıdan Satışlara İlişkin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte değişiklik öngören yönetmelik yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ayrıca üretilen ve ithal edilen mallara ilişkin hususları düzenleme altına almayı amaçlayan Garanti Belgelerine ve Satış Sonrası Hizmetlere İlişkin Yönetmeliklerde de çeşitli değişiklikler yapılmıştır.''

''HAK ARANDIKÇA HAKSIZLIKLAR AZALACAKTIR"

Tüketicinin etkin korunmasının sağlanması için sadece yasal zeminin hazırlanmasının yeterli olmadığını vurgulayan Yazıcı, ''Tüketicilerimizin hakları konusunda bilinçli olması gerekmektedir. Zira hak arandıkça haksızlıklar azalacaktır'' ifadelerini kullandı.

Yazıcı, tüketim bilincinin, çağdaş ekonomilerin dinamiğini oluşturduğunu dile getirerek, bireylerin bilinçli ve doğru tüketim yapmasının, ülkelerin kalkınmasında ve gelişmesinde önemli etkenlerden biri olduğunu; bilinçli tüketim alışkanlığının, üretimin kalitesini yükselten en önemli unsurlardan olduğunu belirtti.

Bakanlık olarak, tüketicilerin korunması ve bilinçlenmesi için en etkin, en doğru yöntem ve yaklaşımları uygulamaya koymanın gayreti içinde olduklarını vurgulayan Yazıcı, şunları kaydetti:

''Gerekli altyapının oluşturulması, tüketicileri koruyan kurum ve kuruluşların desteklenmesi, üretim süreçlerinde kalite ve standart anlayışının yaygınlaştırılması ve vatandaşlarımızın bilgilendirilmesi üzerinde önemle duruyor, gelişen tüketici haklarının 4077 sayılı Yasada yer alması konusundaki çalışmalarımıza devam ediyoruz. Ürün güvenliği konusundaki politikamız 'güvensiz ürüne karşı sıfır tolerans'tır. Hedefimiz tüketicilere yönelik üretilen ürünlerde yüzde yüz güvenli ürünlerin piyasaya arzını sağlamaktır. Bu hedefe ulaşmak için hem tüketici hem de üretici örgütleri ile işbirliği halinde çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürmekteyiz.''

Yazıcı, ''Dünya Tüketici Hakları Günü''nün bütün dünyada tüketici haklarının daha da ileriye götürülmesi, bu haklara saygı gösterilmesi ve piyasalardaki tüketici aleyhine uygulamalara karşı tüketicilerin seslerini duyurmaları için önemli bir fırsat olduğuna işaret etti.

ENERJİ BAKANI YILDIZ: TÜKETİM KONUSUNDA MİLLETİMİZİN BİLİNÇLİ OLMASI, BU KONUDA YAŞANAN SIKINTILARI DA AŞACAKTIR

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, ''Tüketim konusunda milletimizin bilinçli olması, bu konuda yaşanan sıkıntıları da aşacaktır'' dedi.

Bakan Yıldız, 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü nedeniyle bir mesaj yayımladı. Yıldız mesajında, günümüz koşullarında dünyada her şeyin üretim ve tüketim üzerine kurulduğunu, bu anlamda herkesin her gün birçok şeyi tükettiğini ifade etti.

Mesajında, tüketirken bilinçli, duyarlı ve sorgulayan bir tüketici olmak gerektiğini vurgulayan Yıldız, şöyle devam etti:

''Bunun için STK'larımız ve hükümet olarak bizler, elimizden geleni yapıyoruz. Tüketim konusunda milletimizin bilinçli olması, bu konuda yaşanan sıkıntıları da aşacaktır. İhtiyaçlarımız elbette olacaktır. Ancak, bilinçli bir toplum olarak ihtiyacının ötesinde, sadece alım gücüne güvenerek masraf yapılmamalıdır. Bu manada, halkımızda tasarruf bilincinin yerleşmesi gerekir. Elbette bu noktada üreticilerimizin de tüketicilerin yararını gözetmeleri büyük önem arz etmektedir. Enerji kullanımı konusunda da aynı şeyler geçerli. Günlük elektrik tüketiminin en yükseğini yaşadığımız şu günlerde, bu ihtiyacımızı verimli yollarla, israftan kaçınarak karşılamak durumundayız.''

Bakan Yıldız, mesajında şu görüşlere de yer verdi:

''Tüketirken her zaman, bizden sonraki nesli düşünmek zorundayız. Hepimiz onlara her koşulda iyi bir dünya, güzel bir gelecek bırakmakla yükümlüyüz. Tüketirken gözden kaçırdığımız en önemli husus budur. Tüketim hayatımızın hizmetinde olmalıdır, hayatımız tüketimin hizmetinde değil.

Ben bu duygu ve düşüncelerle tüm vatandaşlarımızın 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü'nü kutluyor, bu konudaki toplum bilincinin de ayrıca yerleşmesini diliyorum.''

AA