Süleyman Şah Türbesi’nin mimarı Habertürk'e konuştu

Serkan AKKOÇ/HABERTÜRK

Türbenin kullanılmaz hale geldiğine mimarı olarak üzüldüğünü belirten Demirarslan, “Oradaki yapı blokunun mimarisini 42 yıl önce hazırlamış biri olarak üzülmem çok doğal. Ama operasyondaki şehidimiz için çok daha fazla üzüldüm. Operasyon sırasında muhtemel çatışmalar halinde daha fazla can kaybı olmamasına şükrediyorum. Konu artık mimari boyutu aşmış durumdaydı. Oradaki askerlerimiz için ciddi güvenlik riski vardı. Bu devletin, hükümetin verdiği bir karardır. Ben de bir vatandaş olarak bu karara saygı duyarım. Yeni yerinde başlayan türbe inşasıyla ilgili herhangi bir başvuru olmadı. Yeni türbeyi benim projemin aynısını uygulayarak mı yapacaklar, yoksa yeni bir mimari mi kullanacaklar bilgim yok. Aynısı inşa edilmek istenirse zaten 42 yıl önceki mimari çizimler, röleveler devlet makamlarında mevcuttur” diye konuştu.

Süleyman Şah Türbesi'nin ve Caber Kalesi'nin tarihi!

İslamiyet'in başlangıcı sırasında "Davsara" olarak bilinen yer Müslüman coğrafya âlimleri tarafından "Davsen" olarak adlandırılmıştır. Hicri 5. asırda Benî Kuşeyrli Ca'ber tarafından zaptedildiği için, bu isimle şöhret bulmuştu.

Bu kale, 1087'de Sultan Celâleddîn Melikşah tarafından zapt edilmiş ve Halep'teki Ukaylilerin sonuncusu Sâlim'e verilmişti. 1146'da Musul Emîri Atabeg Zengi tarafından kuşatılmış ise de, ölümü üzerine zapt edilememişti.

Ancak daha sonra bu kale, Ukayliler tarafından Atabeg Zengi'nin oğlu Nûreddîn Zengi'ye teslim edilmiştir. - - 1206'da Harzemşâhların istilâsına, 1260'ta da zâlim Hülagü'nün yağmasına ve tahribâtına maruz kalmıştı.

Memluklüler zamanında Haleb'e bağlanan kale, Kılavun'un hükümdarlığının son zamanlarında tamir edilmiş sonra da Döğer adlı Türkmen Boyu'nun eline geçmişti.

Bugünkü Rakka şehrinin 50 km. batısında ve Halep'in 110 km. güneydoğusunda bulunan Caber Kalesi, Yavuz Sultan Selim devrinde Osmanlı topraklarına katılmıştı. Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey'in dedesi Süleyman Bin Kaya Alp'ın mezarı da buradadır.

Süleyman Bin Kaya Alp, Malazgirt Zaferi'nden sonra 1071'de Ahlat, Erzurum ve Erzincan bölgesinde 7 sene kalıp bu bölgeden güneye inmeye karar vermiştir.

Fırat kıyılarından ilerleyip Elbistan ve Halep üzerinden Caber Kalesi önlerine geldiklerinde, 05 Haziran 1086 tarihinde yollarına devam etmek için Fırat nehrinin karşısına geçerken Süleyman Bin Kaya Alp atından düştü.

Savaş zırhlarının ağırlığı nedeniyle yüzemeyerek boğulup hayatını kaybetti. - Süleyman Bin Kaya Alp'ın naaşı, sudan çıkarılarak Caber Kalesinin önüne defnedilmiştir -

Osmanlı Devleti zamanında Rakka kazasına bağlı bir nahiye olan Caber Kalesi, 1. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin yenilmesi üzerine, 1918 yılı sonlarına doğru İngiliz Kuvvetleri tarafından işgal edilmişti.

Daha sonra, Birleşmiş Milletler Cemiyeti kararı ile Fransız mandası altına giren Suriye Devleti sınırları içerisinde kalmıştır.

Türkiye için büyük manevi değer taşıyan Caber Kalesi, 20 Ekim 1921 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Fransız Hükümeti arasında imzalanan Ankara Anlaşmasının 9. maddesi gereğince...

Osmanlı Devletinin kurucusu Sultan Osman'ın büyük babası Süleyman Bin Kaya Alp'ın Caber kalesindeki, Türk Mezarı adı altında tanınan kabri, müştemilatı ile beraber, Türkiye'nin malı sayılmış.

ve Türkiye'ye orada muhafızlar bulundurma ve Türk bayrağını çekme hakkı tanınmıştır. - Atatürk'ün mezarında da bu çok önem verdiği kaleden alınan toprak bulunduğu söylenmektedir. -

Türbenin muhafazasını sağlamakla görevli olan Jandarma İhtiram kıtasının ikameti için 30 Mayıs 1938 tarihinde modern bir karakol yaptırılmış

Eski türbenin tamiri imkansız hale geldiğinden tarihi önem ve özelliğine uygun olarak, 1939 yılında da karakolun yanında yeni bir türbe inşa ettirilerek Süleyman Bin Kaya Alp'ın mezarı buraya nakledilmiştir

Türkiye ile Suriye heyetleri arasında 1956 yılında Halep'te yapılan üst seviyede bir toplantıda düzenlenen tutanağın 13 ve 14 ncü maddelerinde türbe için gönderilecek ihtiram kıtasının her ayın 7'sinde değiştirilmesi kabul edilmiştir.

Günümüzde her ayın 7 ve 20 sinde karakolun ikmali sağlanmakta ve personel değişimi yapılmaktadır - - Caber Kalesi, Türkiye Cumhuriyeti 20. Zırhlı Tugayı 3.Hudut Alay Komutanlığı 2. Hudut Taburuna bağlı bir manga asker tarafından korunmaktadır. -

Suriye Hükûmeti, Fırat Nehri üzerinde 1966'da başlattığı Tabka barajının 1973'te inşaatını bitireceğini ve Caber Kalesinin baraj suları altında kalacağını ileri sürdü. Türk hükûmetinden türbenin yerini değiştirmesi veya Türkiye'ye naklini talep etti.

Yeni ortaya çıkan durum üzerine Türkiye ve Suriye hükûmetleri arasında yapılan görüşmeler sonucunda imzalanan antlaşmaya göre; Türbe, müştemilatı ile birlikte Karakozak köyü yakınındaki yeni yerine nakledilmiştir.

8797 m2 lik bir alan üzerinde yer alan Caber Kalesini, bu defa yeni inşa edilmekte Teşin Barajının suları tehdit etmektedir.

Süleyman Şah Türbesi'nin bulunduğu bölgenin kontrolü geçen yılın mart aylarında Özgür Suriye Ordusu'ndan (ÖSO) çıkıp Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD) güçlerine geçmişti.

Bu gelişme üzerine o dönemde Dışişleri Bakanlığı görevini yürüten Başbakan Ahmet Davutoğlu, "Orası uluslararası hukuk çerçevesinde Türkiye toprağıdır. Her türlü saldırı karşılık bulur, Türkiye hiçbir tereddüt göstermeden korur" açıklamasını yapmıştı.

Davutoğlu, "Suriye'deki gelişmeleri büyük bir kaygı ile takip ediyoruz. Suriye'deki o topraklar uluslararası hukuk nezdinde Türk topraklarıdır. Dolayısıyla güvenliği için her türlü tedbiri alma hakkına sahibiz...

Her türlü saldırı karşılık bulur. Türkiye hiçbir tereddüt göstermeden koruyacak. Toprağımızın güvenliği için her türlü ihtimali göz önünde bulunduruyoruz.

Zaten Suriye'deki gelişmelerden dolayı silahlı kuvvetlerimiz teyakkuz halinde. Konuyla ilgili Genelkurmay, MİT ve Dışişleri Bakanlığı olarak Ankara'da görüşmeler yaptık.

Bunlardan, Başbakanımız ile Cumhurbaşkanımız da bilgilendirildi. Şu anda ihlal söz konusu değil. Her türlü tedbir alınacak şekilde hazırlıklıyız. Her ihtimali göz önünde bulundurarak tedbirimizi aldık" demişti.

Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz da "Süleyman Şah Karakolu'nun bulunduğu yer, Türkiye toprağıdır. Türk bayrağımız dalgalanır, askerlerimiz tarafından korunur.

Buraya karşı herhangi bir saldırı ihtimaline karşı silahlı kuvvetlerimiz teyakkuz halindedir. Hatta çok net, uçaklarımız bile havadadır" demişti.

Türbenin yeni yeri

Nakli kubur caiz mi?

42 YIL ÖNCEKİ TAŞINMA HİKÂYESİ

Demirarslan, bir yıl önce Habertürk’e verdiği röportajda Süleyman Şah ve 2 askerinin naaşlarının 42 yıl önce Karakozak’ta inşa edilen türbeye taşınmasının hikâyesini şöyle anlatmıştı: “Süleyman Şah Türbesi yine Fırat Nehri üzerinde, yarımadayı andıran Caber Kalesi mevkiindeydi. Suriye 1973’te orada inşa ettiği Tabka Barajı’nın yapımının tamamlandığını, türbenin sular altında kalacağını Türkiye’ye notayla bildirdi. Türkiye de Suriye’ye nota verdi ve Keban Barajı’nın kapaklarını kapadı. Restleşmelerden sonra Türkiye bölgeye DSİ’de görevli uzmanlar gönderdi ve türbenin nereye taşınabileceğinin tespit edilmesini istedi. DSİ uzmanları araştırmadan sonra türbenin olduğu yerin 40 kilometre güneyinde, Fırat Nehri üzerinde bir yarımadayı andıran ve Karakozak Köyü sınırları içindeki bölgeyi tespit etti. Dışişleri Bakanlığı’nın talebiyle türbenin mimarı olarak görevlendirildim. 4 ay gibi kısa sürede 20 kadar Türk işçisi, türbe, karakol ve türbedarın kalacağı lojman binalarını inşa ettik. Daha sonra Süleyman Şah ile iki askerinin naaşlarının bulunduğu sandukalar yeni yerlerine taşındı.”