Herkes rüya görür, peki ya ahtapotlar! Bilim insanları açıkladı: Ahtapotlar rüya görür mü?
Denizlerin en zeki omurgasız canlısı olan ahtapotlar saklanmak, avlarına tuzak kurmak ve kendilerini savunmak için derilerindeki bir çeşit pigment ve hücreler sayesinde göz kırpma hızına yakın bir hızla renk değiştirebiliyor. Ancak herhangi bir sebep yokken uyudukları esnada heyecanlanmasının sebebi bilim insanlarını ahtapotların rüya gördüğü düşüncesine itti. Heidi isimli bir ahtapotun uyurken rengini değiştirmesi bilim dünyasını bir kez daha şaşırtan yeni bir fikri ortaya attı. Ahtapotlar rüya mı görüyor? Heidi'yi inceleyen Deniz Biyoloğu David Scheel'a göre cevap evet!
2019'da "HEIDI" isimli ahtapotun uyuduğu esnada renk değiştirdiğini bilim dergisi Nature "Octopus Dreaming" başlığıyla paylaşınca akıllara ilginç bir soru geldi. Ahtapotlar rüya görebilir mi? Bilim insanlarını bugüne kadar birçok kez şaşırtan bu canlılar kavanoz açabiliyor, yüzleri ayırt edebiliyor ve yeni bir iddiaya göre rüya bile görebiliyor. Heidi isimli bir ahtapot, içinde bulunduğu su deposunda baş aşağı uyurken rengini beyazdan siyaha çeviriyor.
İşte bu renk değişimi bilim insanlarını yeni bir düşünceye itti. Ahtapotların avlanırken ve avladıkları canlıları tüketirken renk değiştirdikleri biliniyor ancak ahtapot neden uyurken benzer şekilde renk değiştiriyor? Bilim insanları, bu soruya cevap olarak ahtapotların rüya görüyor olabileceklerini öne sürdü.
Alaska Pasifik Üniversitesi’nde görev yapan Deniz Biyoloğu David Scheel’in araştırmasında 'Octopus: Making Contact' isimli bir serinin çekimlerinde Heidi ahtapotu da yer aldı.
Scheel, ahtapotun baş aşağı uyurken renk değiştirmesini rüya görmek olarak yorumlasa da bunun için herhangi bir kanıt sunabilmiş değil. Ancak Heidi’nin rüyasında ne görebileceğine dair bir kaç fikri var. Bunlardan biri, gördüğü rüyanın dramatik bir rüya olabileceği.
"Vücutta yaşanan değişiklikleri yorumlayarak rüyayı da yorumlayabilirsiniz. Heidi bir yengeç görüyor ve rengi değişmeye başlıyor, sonunda tamamen siyah oluyor. Ahtapotlar zeminden ayrıldıklarında siyaha dönmeleriyle biliniyor."
Ahtapotlar, sahip oldukları renk değiştirme sistemlerinin tamamen kontrolünde olduklarından uyurken renk değiştirdiklerini görmek oldukça nadir bir durum. Ayrıca insanların aksine ahtapotlarda bir yerine birden fazla beyin bulunmakta. Bu sayede beyin hücreleri tüm vücuda yayılmış durumda. Başka bir deyişle vücudun herhangi bir noktasını kontrol etmek çok daha düzgün bir şekilde gerçekleşiyor.
Ahtapotun renk değiştirmesi belli nöronların aktif hale gelmesiyle mümkün oluyor. Dolayısıyla ahtapot bilinçsiz durumdayken bir tehdit hissettiğini algılarsa renk değişimini gerçekleştirecek nöronlar aktif hale geliyor. Yani ahtapot rüyasında bir uyarı alıyorsa renk değiştirmesi mümkün olabilir.
Brezilya'daki Federal Üniversite'den Sinirbilimci Sylvia Medeiros, şöyle söylüyor: Bir ahtapotta gözlemlenen uyku durumlarının değişimi, kafadanbacaklılar ile omurgalılar arasındaki evrimsel yakınlığın muazzam uzaklığına rağmen, insanlarınkine oldukça benzer görünüyor.
2012 yılında bilim insanları, mürekkepbalığının (Sepia officinalis) "hızlı göz hareketleri, vücut rengindeki değişiklikler ve kollarda seğirmelerle birlikte, muhtemelen REM uykusuna benzeyen durgun bir uyku durumu sergilediğini" buldular.
Brezilya'daki Federal Üniversite'den başka bir Sinirbilimci Sidarta Ribeiro, şöyle söylüyor:
Bu, ahtapotlarda da iki uyku durumuna ait belirtiler görüp görmeyeceğimizi merak etmemize neden oldu. Ahtapotlar, omurgasızlar arasında en merkezi sinir sistemine sahip olan canlılardandır ve ahtapotların, yüksek bir öğrenme kapasitesine sahip oldukları bilinmektedir.
Çalışma için Brezilya kıyılarında yaşayan Octopus insularis türü seçildi. Medeiros ve çalışma ekibi, aynı türden dört ahtapotu topladı ve 10 günlük bir alışma sürecinden sonra, bu hayvanların uyumalarını 50 gün boyunca dikkatlice kaydetti. Sessiz uyku durumunda ahtapotlar, soluk renkteydi ve hareketsizdi; ancak aktif uyku durumu sırasında titremeye ve hareket etmeye başladılar.
Aynı zamanda ahtapotların renkleri ve dokuları hızla değişti, gözleri hareket etti, vücutları seğirdi. Ahtapotlar, 30-40 dakikalık aralıklarla bu uyku durumlarından geçtiler. Hatta ahtapotların vücutlarının bir tarafının renkli, bir diğer tarafının ise soluk renkli olduğu ilginç bir aşama bile vardı. Bütün bu uyku durumları esnasında ahtapotlar, tamamen huzurlu bir şekilde kaldılar.
Ahtapot renklerinin ve desenlerinin uykularında değiştiği gerçeği daha önce gözlemlenmiş ve görüntülenmişti. Şimdiyse, bilinç biçimleriyle bağlantılı olabilecek farklı faaliyet durumlarına dair ikna edici kanıtlar bulunuyor.
Kaynak: Nature
