Bu yıl olsaydı hasılat 11 kat fazla olacaktı
Bugün sinema tarihini başlatan cihaz olan Kinetoskop'un ilk sergilenmesinin 130'uncu yılı... Bir başka ifadeyle sinema, 130 yaşında. Haftanın Portresi'nin bu bölümünde; ilk filmin hangisi olduğunu, dünyada ve Türkiye'de en çok izlenen filmlerin hangileri olduğunu okuyacaksınız. Türkiye'de en çok izlenen 10 film, bu yıl gösterime girseydi; toplam hasılatları; % 995 daha fazla olacaktı. Bu oran; dünyada en çok izlenen 10 filmin toplam hasılatında ise; % 33
Thomas Edison (1847 - 1931)
İnsanlık tarihinin en önemli bilim adamlarından biri olan Thomas Edison, 1888’de Fonografın kulağa yaptığının aynısını göz için de yapan bir cihaz üzerine çalışmaya başladı. Edison; bu cihaza, ‘Hareketli Görünüm’ anlamındaki ‘Kinetoskop’ adını verdi.
Kinetoskop’un mantığı şuydu; cihazın üstündeki bir gözetleme deliğinden filmler teker teker izlenebiliyordu. Cihaz, ardaşık görüntüler barındıran film şeridini, bir ışık kaynağı üzerinden geçirerek hareket yanılsaması yaratıyordu. Kinetoskop, tam anlamıyla bir film projektörü değildi ama zaman içinde tüm sinematik projeksiyon cihazlarının temelini oluşturacak bir mantığa sahipti.
Thomas Edison, Kinetoskop’u 6 yıllık çalışmasının sonunda işler haline getirse de sonuçtan hiç memnun değildi. Nedeni de Kinetoskop’u önemsiz bir oyuncak olarak değerlendirmesiydi. Bu nedenle ABD dışında hiçbir ülkede patent başvurusunda bulunmadı. Thomas Edison, Kinetoskop’u 14 Nisan 1894’te New York Broadway’de halka açık olarak deneyimledi.
Thomas Edison, az önce de dediğimiz gibi Kinetoskop’u fazla önemsemedi. Önemseyen kişi, Fransız fotoğrafçı, Antonie Lumiere idi. Lumiere, Kinetoskop’u satın aldı. Kendisinden fotoğrafçılık öğrenen oğulları; Auguste Lumiere (1862 - 1954) ile Louis Lumiere (1864 - 1948) ise 22 Mart 1895’te ilk biletli film gösterimini gerçekleştirerek sinemayı başlattı.
Paris'teki Salon Indien Du Grand Cafe'deki ilk biletli gösterimde izleyicilere 9 film sunuldu. Tarihteki ilk sinema biletini alan 120 elit kişi, film gösterimi için günlerce hazırlık yaparken 9 filmi 6 dakika 34 saniye içinde izleyip kafeden çıktı. Filmlerin birinde trenin üzerlerine geldiğini sanan bazı izleyiciler, sandalyelerinden kalkarak salonu terk etmek istedi.
Thomas Edison, bir bilim adamı olarak icatta bulunmuş, Lumiere kardeşler de babalarından öğrendikleri fotoğrafçılığa girişimci kişiliklerini ekleyerek Kinetoskop ile sinemayı başlattı. Öyle ki sinema; kısa sürede tüm dünyaya yayılırken en fazla toplu halde icra edilen eğlence / kültür – sanat etkinliği haline geldi. Ki günümüzde de bu kimliğini her geçen gün artırarak devam ettiriyor.
Milyarlarca dolarlık bir sektör haline dönüşen sinema, başlarda izleyicilere belgesel türünde filmler sunarken kısa bir süre sonra hayal gücü yüksek insanların hayalleri, beyazperdelere yansımaya başladı. Oyuncuların, o hayal gücü yüksek insanlar olan senaristlerin yazdıklarını hareketli hale getirmesiyle de sinemaya olan ilgi çığ gibi büyüdü.
İlk öykülü film; 1902 Fransa yapımı “Ay’a Seyahat" idi. Jules Verne’nin 1865’te yayımladığı aynı adlı kitaptan Georges Méliès, H. G. Wells tarafından senaryolaştırılan filmde başrolleri; Jeanne d'Alcy, François Lallement, Jules-Eugène Legris ve Daniel Ceccaldi’nin paylaştığı 14 dakikalık 10 bin Frank bütçeli filmi, senaristlerinden Georges Méliès yönetti.
Bu tarihten sonra öykülü filmlerin çekimleri hızla artarken sinema, yeni bir büyük iş kolunu meydana getirdi. O iş kolunun paydaşları olan oyuncular, 20’nci yüzyılın en ünlü kişileri haline döndü.
Kinetoskop’un ilk sergilenmesiyle sinemanın var oluşunun ilk adımının atılmasının üzerinden 130 yıl geride kaldı.
Peki sinema Türkiye’de ne zaman başladı?
14 Kasım 1914’te Fuat Uzkınay’ın Yeşilköy’deki Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı’nı filme almasıyla Türk sineması 110 yıl önce başladı. Başta belgesel türü çekimler yapılırken ilk öykülü film; 1917 yapımı ‘Pençe’ veya ‘Casus’ oldu. Hangisinin ilk öykülü film olduğu konusunda tartışmalar bulunuyor. Gerçek olan şu ki ikisi de aynı yıl çekildi. İkisinin de yönetmeni Sedat Simavi…
Şehvet düşkünü isterik bir kadınla ilişki kuran Pertev ve evli bir kadın uğruna yuvasını unutan, arkadaşı Vasfi'nin öyküsü anlatıldığı ‘Pençe’, Mehmet Rauf'un aynı adlı dört perdelik oyunundan Sedat Simavi tarafından senaryolaştırıldı. Başrolleri; Eliza Binemeciyan, Nurettin Şefkati, Raşit Rıza Samako ve Bedia Muvahhit paylaştı.
Birinci Dünya Savaşı'nda geçen bir casusluk serüveninin anlatıldığı, Sedat Simavi’nin senaryosunu yazdığı ve yönettiği ‘Casus’un başrollerinde, ‘Pençe’deki kadronun aynısı vardı. Her iki filmin görüntü yönetmeni; Yorgo İlyadis…
Sinemanın ne büyük bir sektör olduğunu gözler önüne sermenin en iyi yöntemlerinden biri, filmlerin hasılatlarına bakmak olacaktır. Dünyanın en çok izlenen 10 filminin hasılatı, gösterime girdikleri dönemde bir hayli görkemliydi. Peki o filmler, bu yıl gösterime girseydi hasılatları ne kadar olurdu? Daha da görkemli rakamlar ortaya çıkıyor.
DÜNYADA EN ÇOK İZLENEN FİLMLER
• Avatar (2009)
Hasılat… 2.923.706.026 $ (4.266.011.800 $ )
• Avengers: Endgame (2019)
Hasılat… 2.799.439.100 $ (3.418.009.362 $)
• Avatar: Suyun Yolu (2022)
Hasılat… 2.320.250.281 $ (2.552.806.266 $)
• Titanic (1997)
Hasılat… 2.264.750.694 $ (4.380.222.046 $)
• Star Wars: Güç Uyanıyor (2016)
Hasılat… 2.068.223.624 $ (2.682.250.603 $)
• Avengers: Sonsuzluk Savaşı (2018)
Hasılat… 2.048.359.754 $ (2.548.742.358 $ )
• Örümcek Adam: Eve Dönüş Yok (2022)
Hasılat… 1.912.233.593 $ (2.103.894.541 $ )
• Jurassic World (2015)
Hasılat… 1.670.400.637 $ (2.182.123.204 $ )
• Aslan Kral (2019)
Hasılat… 1.656.943.394 $ (2.023.065.275 $ )
• Avengers (2012)
Hasılat… 1.518.812.988 $ (2.064.455.532 $ )
TOPLAM... 21.183.120.091 $ (28.221.580.987 $)
* Parantez içindeki rakamlar; gösterime bu yıl girmeleri halinde elde edecekleri hasılatları gösteriyor.
* Günümüzdeki gişe rakamları; 12 Nisan'da güncellenmiştir.
En çok izlenen 10 yabancı filmin gösterime girdiği tarihlerdeki hasılatlarıyla, bu yıl gösterime girmiş olmaları halindeki hasılatları arasında % 33'lük fark bulunuyor.
TÜRKİYE’DE EN ÇOK İZLENEN FİLMLER
• Recep İvedik 5 (2017)
Nüfus... 80.810.525
İzleyici Sayısı... 7.437.050 (Nüfusun; % 9.20'si)
Hasılat… 85.986.157 TL (1.063.498.150 TL)
• Recep İvedik 4 (2014)
Nüfus... 77.695.904
İzleyici Sayısı... 7.369.098 (Nüfusun; % 9.48'i)
Hasılat… 72.103.217 TL (1.053.781.014 TL)
• Düğün Dernek (2013)
Nüfus... 76.667.864
İzleyici Sayısı... 6.980.070 (Nüfusun; % 9.10'u)
Hasılat… 68.917.965 TL (998.150.010 TL)
• Fetih 1453 (2012)
Nüfus... 75.627.384
İzleyici Sayısı... 6.572.618 (Nüfusun; % 8.69'u)
Hasılat… 55.744.699 TL (939.884.374 TL)
• Müslüm (2018)
Nüfus... 82.003.882
İzleyici Sayısı... 6.480.563 (Nüfusun; % 7.90'ı)
Hasılat… 84.601.438 TL (926.720.509 TL)
• Düğün Dernek 2: Sünnet (2015)
Nüfus... 78.741.053
İzleyici Sayısı... 6.073.364 (Nüfusun; % 7.71'i)
Hasılat… 69.422.924 TL (868.491.052 TL)
• Ayla (2018)
Nüfus... 82.003.882
İzleyici Sayısı... 5.589.872 (Nüfusun; % 6.81'i)
Hasılat… 66.055.256 TL (799.367.426 TL)
• Bergen (2022)
Nüfus... 85.279.553
İzleyici Sayısı... 5.484.798 (Nüfusun; % 6.43'ü)
Hasılat… 160.057.802 TL (784.326.114 TL)
• 7. Koğuştaki Mucize (2019)
Nüfus... 83.154.997
İzleyici Sayısı... 5.358.135 (Nüfusun; % 6.44'ü)
Hasılat… 90.116.477 TL (766.213.305 TL)
• Aile Arasında (2017)
Nüfus... 80.810.525
İzleyici Sayısı... 5.289.051 (Nüfusun; % 6.54'ü)
Hasılat… 64.556.712 TL (756.334.293 TL)
TOPLAM... 817.562.647 TL (8.956.766.247 TL)
* Parantez içindeki rakamlar; gösterime bu yıl girmeleri halinde elde edecekleri hasılatları gösteriyor.
* Günümüzdeki gişe rakamları; 12 Nisan'da güncellenmiştir.
En çok izlenen 10 Türk filminin gösterime girdiği tarihlerdeki hasılatlarıyla, bu yıl gösterime girmiş olmaları halindeki hasılatları arasında % 995'lik fark bulunuyor.
• Dünyada en çok izlenen 10 filmin toplam hasılatıyla; Türkiye'de en çok izlenen 10 filmin toplam hasılatı arasında 27.944.276.549 dolarlık fark bulunuyor.
• Türkiye'de en çok izlenen 10 filmin toplam hasılatı; dünyada en çok izlenen 10 filmin toplam hasılatının % 0.98'i...
