Kondromalazi Patella nasıl bir hastalık? Kondromalazi Patella hastaları nelere dikkat etmeli?

Kondromalazi patella nedir, nasıl bir hastalıktır? En çok kimlerde görülür?

Diz kapağı (Patella) kemiğinin kıkırdak sertliğinin bozulmasına veya yumuşamasına kondromalazi patella denir. Koşucu dizi hastalığı olarak da bilinir. Diz kapağı kemiğinin ekleme bakan yüzeyi kıkırdak ile kaplıdır. Çarpma, düşme, trafik kazası gibi belirgin direkt yaralanmalarda veya diz kapağının ağır yük altında kaldığı; koşu, kayak gibi spor türlerinde bu kıkırdak yüzeyi ağır zarara uğrayabilir. Bazen doğuştan gelen bir diz zayıflığı da bu hastalığa neden olur.

Genç atletik sporcularda ve diz ekleminde kireçlenme olan yaşlılarda daha fazla görülür. Koşucu kadınların dizleri erkeklere göre daha yatkındır. Bunun nedeni kadınların kas kütlesinin erkeklerden daha az olmasından kaynaklıdır.

Kondromalazi patella belirtileri nelerdir? Şikayetler hastalığın evrelerine göre değişir mi? Kişiler belirtilere maruz kaldıktan ne kadar süre sonra bir uzman desteği almalı?

Bazı hastalar dizde yerini belirlemekte güçlük çektikleri bir ağrıdan yakınırlar. Dize fazla yük binen aktiviteler sırasında veya uzun süre diz bükülü oturulduğunda ağrı kötüleşebilir. Yokuş ve merdiven inmek oldukça ağrılı olabilir. Bazı hastalarda ağrı olmaz fakat ağrının yokluğu hastalığın olmadığı anlamına gelmez. Ayrıca diz bükülüp açılırken sürtünme hissi veya gıcırdama sesleri gelebilir. Bazen dizde bir boşalma hissinden yakınılır. Şikayetler hastalığın derecesine göre az veya çok olabilir. Ortak belirti dizde toplanan sıvıdır.

Belirtiler varsa önemsenmeli ve göz ardı edilmemelidir. Eğer dizde bir ağrı varsa ve birkaç gün içinde düzelme göstermediyse mutlaka doktora başvurulmalıdır. Erken evrede uzman desteğine başvurmak, tedaviyi kolaylaştıracak ve hastalığın ilerleyip ekleme daha çok zarar vermesinin önüne geçecektir.

“Geçer” diye beklenildiğinde ve tedavisi ihmal edildiğinde kondromalazi patella hastalarını neler bekler?

Kondromalazi patella ihmal edilip tedavi edilmediğinde hastalığın son evresine kadar gelinir. Kıkırdak doku tamamen harap olabilir. Kıkırdak dokunun harabiyeti sonucu kemik kemiğe sürtünür ve hastalar diz eklemini hareket ettiremeyecek duruma gelebilir.

Kondromalazi patella hastalarında tedavi protokolü nedir? Hastalığın evrelerine göre hangi tedaviler verilir?

Hastalık seviyesine göre zamanla takiple geçebileceği gibi uzun bir tedavi de gerektirebilir. Tedavi için farklı seçenekler mevcuttur. Tedavide amaç diz kapağının üzerine binen baskıyı azaltmaktır. Başlangıç evresinde bulunan hastalarda, ilk olarak eklemdeki ağrı, şişlik, hassasiyeti azaltmak için non-steroid anti-inflamatuar ilaç tedavisine başlanabilir. Fakat bu yanıtsız kalırsa önce fizik tedavi daha sonra cerrahi tedaviler düşünülür. Fizik tedavide amaç dizin etrafındaki kasların güçlendirilmesidir. Bu durum bisiklet binme ve yüzme gibi dize ağırlık bindirmeyecek egzersizlerle sağlanabilir. Uygulanan bütün bu tedavi yöntemlerine rağmen tablo düzelmezse veya eklemde bir kayma mevcutsa artroskopik cerrahi yönteme başvurulabilir. Eğer şikayetlerin sebebi bir dizilim bozukluğu ise, lateral gevşetme adı verilen bir girişim uygulanabilir. Bu girişimde amaç, patellanın normale daha yakın bir pozisyona dönmesini sağlayarak eklem kıkırdağındaki basıncı azaltmaktır.

Tedavi gören kişiler tamamen sağlıklı günlerine dönebilirler mi? Yoksa alınan tedavi sadece şikayetleri baskılamaya mı yönelik?

Tedavi yöntemleri ile beraber yaşam tarzı değişikliği yapılması ile hastalar sağlıklı günlerine dönebilir. Fakat bu çoğunlukla başarılamadığından tekrarlayan bir hastalığa dönüşebiliyor. Kondromalazi patella hastalığından tamamen kurtulmak için mutlaka istirahat edilmeli. Hastalar vücutlarına iyileşmesi için fırsat vermeliler. Birçok hastaya dizleri güçlendirici bir program verilir ya da hasta fizik tedavi uzmanına yönlendirilir. Bunun sebebi diz çevresindeki kasların dengelenmesidir. Her gün bu egsersizleri yapmak tedavinin önemli bir parçasıdır. İlaçlarını düzenli kullanan, yeterli süre istirahat eden ve egzersizlerini aksatmayan hastaların iyileşmemesi için bir neden yok. Uygulanan tedavilerin sadece şikayetleri baskılamaya yönelik olduğunu söyleyemem. Tedavide bütüncül bir yaklaşım var. Elbette şikayetler baskılanıyor ama kıkırdağı iyileştirmek ve korumak üzere bir program da planlanıyor.

Kondromalazi patella hastaları günlük hayatlarında hangi sporları tercih etmeli? Korona nedeniyle evde kaldığımız bu günleri de düşünecek olursak evde de yapılabilecek egzersizlere örnekler verir misiniz?

Koşucu dizi hastalığının ortaya çıkmasını önlemek için temel hedefimiz dizimizi aşırı yükten, uygunsuz hareketlerden korumaktır. Bunun için öncelikle sporumuzu doğru ve vücudumuza uygun şekilde yapmalıyız. Yoğun egzersiz esnasında dizimize çok yüklendiğimizi hissedersek ya da ağrımız olursa mutlaka iyi hissedene kadar ara vermeliyiz. Risk faktörlerini taşıyorsak bu hastalığa yatkın olduğumuzu bilmeli daha da dikkatli olmalıyız. Evet, doğru kilo dizlerin en büyük düşmanı. Kilomuzun fazla olması dizlerimize binen yükü arttırır. Bu yüzden kilomuzu da boyumuza göre uygun aralıkta tutmaya özen göstermeliyiz. Diz ekleminde baskı yaratmayan yüzme spor olarak tercih edilebilir.

Korona ile birlikte hareketsiz bir yaşama adım attık. Bu durum birçok ortopedik rahatsızlığı beraberinde getiriyor. Bu sebeple evde hareket halinde olmak gerekiyor. Örneğin; ev içi küçük yürüyüşler düzenlenmek, esneme ve germe hareketleri yapmak günlük rutine eklenebilir.

Koşu bandı, kondromalazi patelladan muzdarip kişilere önerilir mi? Yürüyüş mü yoksa koşu mu daha sağlıklı?

İster koşmak, ister yürümek olsun diz ağrısına yol açan herhangi bir aktivite, diz kapağının altındaki kıkırdağa daha ileri seviyede hasar verir. Bu yüzden öncelikle hasta iyileşene kadar bu tür faaliyetleri önermiyoruz. Elbette yürüyüş daha sağlıklı bir aktivite. Ancak sağlıklı bir egzersiz şeklinde yürüyüşe de koşuya da yer var. Bu sebeple aktivitemize çoğunlukla yürümeyi, nadiren de koşmayı ekleyebiliriz.

Egzersiz sırasında bu kişiler dizlerini korumak adına dizlik kullanmalı mı?

Özellikle dizimize yük bindiren bir spor yapıyorsak ya da dizlerimizin üstünde bir fiziksel aktivite yapıyorsak mutlaka dizlik kullanmalıyız.

Kondromalazi Patella hastalarının beslenmede dikkat etmeleri gereken kurallar var mı?

Elbette dengeli ve sağlıklı beslenmek her hastalığın iyileşmesinde önemli bir unsur. Bu hastalık özelinde belirli bir beslenme programı olmasa da; protein ağırlıklı beslenmek kas, kolajen ağırlıklı beslenmek eklem ve kıkırdak sağlığı açısından faydalı olabileceği gibi, ağrıların azalması konusunda da yardımcı olabilir.

Kondromalazi patella hastalığında risklerimizin farkında olup önlemler alırsak, önerilere uyum gösterirsek kendimizi kalıcı hasarlardan korumuş oluruz. Böylece sağlıklı bir yaşam için gerekli olan sporu ara vermeden, yaşamımız boyunca yapabilme şansımız olur.