Başarının sırrı sünnette mi?

BEGÜM ÇELİKKOL- HABERTURK.COM

begumcelikkol@haberturk.com

Yaz geldi, dolayısıyla sünnet mevsimi de geldi. Bu dönemlerde sünnet elbiseli çocuklara sokaklarda sıkça rastlıyoruz. Çocuklar geçirecekleri cerrahi girişimden korkarken, aileler bu konuda telaşlı. Konu sünnet olunca merak edilenler de çok fazla oluyor. Sünnet nedir? Sünnetin ne zaman yapılması uygundur? Yeni doğan sünneti nedir? Peygamber sünneti nedir? Konunun uzmanlarıyla konuyu masaya yatırdık.

EN UYGUN YAŞ NEDİR?

Çocuk Cerrahisi Uzmanı Dr. Nadir Tosyalı:

Çocuğa yeni doğan döneminde sünnet yapılmamışsa 2 yaşına kadar olan dönem en ideal sünnet yaşı olarak tanımlanabilir. Sünnet işlemleri hem psikolojik hem de fiziksel travmayı en alt düzeye indirmek için mutlaka genel anestezi altında yapılmalı. Genel anestezi aileler açısından endişe verici olarak algılansa da çocuk cerrahları, dikkatleri dağılmadan ve strese girmeden ameliyatlarını gerçekleştirirken, çocuklar da travma ve ağrı yaşamadan sağlıklarına kavuşuyorlar.

Çocuğun psikososyal gelişimi için 2- 6 yaş dönemi ayrı bir önemlidir. Araştırmalar, 2- 5 yaş arasında genital bölgelerinden cerrahi girişim yaşamış çocukların ileriki yaşantılarında, o bölgeye herhangi bir cerrahi işlem yapılmamış çocuklara göre akademik ve sosyal başarılarda gerileme olduğunu gösteriyor.

SÜNNET DÜĞÜNÜ MESELESİ

Üroloji Uzmanı Op. Dr. Olcay Çiçekler:

Sünnet uzman doktorlar tarafından hastane ortamında yapılmalıdır. Eğer çocuğunuzda hipospadias denilen idrar çıkış deliğinin penisin alt kısmına açılması ya da epispadias denilen deliğin üst tarafa açılması durumu varsa, ya da doğuştan başka bir bozukluk varsa, ileri yaşlarda yapılması gereken düzeltme ameliyatında sünnet derisi kullanılabileceği için sünnet operasyonu bekletilebilir. Bu durumların gözlenmediği durumlarda sünnetin doğum sonrası yapılması tavsiye edilebilir.

Ailelerin yenidoğan döneminde sünnet yaptırmaktan kaçınmasının başlıca nedenleri arasında kültürümüzün önemli bir parçası olan sünnet düğünleri geliyor. Uzmanlar sünneti zamanında, düğünü ise ilerleyen yaşlarda yaptırarak çocukların hem sağlığını hem de kültürümüzü koruyacağımızı söylüyor.

YENİ DOĞAN SÜNNETİ

Türkiye'de ilk kez canlı yayında sünnet yapmasıyla bilinen Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Salih Somuncu, yeni doğan sünnetinin yapılmasını öneriyor...

Yenidoğan sünneti nedir?

Doğum ve doğumu takip eden 28 günlük süreçte yapılan sünnete yenidoğan sünneti adı verilir. Doğumu takip eden 24. ve 48. saatlerde yapılabilir; ancak sağlıklı olanı yenidoğan bir bebeğin böbrek ve karaciğer fonksiyonlarının yeterince olgunlaştığı 7 ila 10. gün arasında yapılmasıdır. Sünnet gibi zorunlu olmayan bir cerrahide ekstra bir travma oluşturmamak adına en az bir hafta beklenmesi doğru bir tercihtir.

Nasıl yapılır?

Yenidoğan sünnetinde genel anestezi uygulanmaz. Bir krem yardımıyla lokal anestezi sağlanır. Sünnet derisi ve penise krem sürülerek yaklaşık 1 saat beklenir. Gerekli anestezi sağlandıktan sonra sünnet derisi penisin anatomisine uygun olarak cerrahi yöntemle alınır. 15-20 dakika süren operasyonda kanama kontrolü sağlandıktan sonra, yaklaşık 7 günde eriyerek kaybolan estetik bir dikişle damarlar tek tek bağlanır. Halk arasında lazer diye bilinen koter ne keserken ne de kanamaları durdururken kesinlikle kullanılmamalıdır.

Son dönemde sünnet derisinin sıkıştırılarak açılmasıyla uygulanan dikişsiz sünnet yöntemlerinde standardizasyon sağlanamayabilir. Penis cildinin tamamen alınması gibi sorunlar çok ciddi onarımların yapılması gerekliliğine neden olabilir. Bunun için sünnetin her yaşta cerrahi ve dikişli olarak yapılması en idealidir.

Yenidoğan sünnetinin yararları

Yenidoğan sünneti tıbbi nedenlerinden çok avantajlarından dolayı tercih edilmektedir;

En büyük avantajı anestezi şeklidir. Genel anestezi ya da enjeksiyonla yapılan anestezi uygulamalarının yerine kremle sağlanabilen lokal anestezi kullanılır.

Yenidoğan döneminde yara iyileşmesi hızlıdır.

Enfeksiyon riski daha düşüktür.

Kanama riski çok daha düşüktür.

En önemlisi erkek çocuk sünnet derisinden ne kadar çabuk kurtulursa idrar yolu enfeksiyonu geçirme riski o denli azalır.

PREMATÜRE BEBEKLERDE DURUM

Prematüre bebeklerde yenidoğan sünneti yapılabilir mi?

Prematür ya da düşük doğum ağırlıklı bebeklerde bebeğin doğum kilosunun 3.000-3.500 gram gibi sağlıklı bir yenidoğanın kilosuna ulaşması beklenir. Daha sonra yine cerrahi yöntemle sünneti yapılır.

Hangi durumlarda yapılmamalı?

Çocuğun doğduğunda ilave bir sistemik hastalığı varsa,

Genel sağlık durumu bozuksa,

Enfeksiyon tablosu görülüyorsa,

Penise ait anomaliler (Peygamber sünneti, gömük penis, penil rotasyon, penil deviasyon gibi) varsa,

Sarılıkla ilgili değerleri çok yüksekse ve bir tedaviye ihtiyaç duyuluyorsa, bu tedavi tamamlanmadan kesinlikle sünnet yapılmamalıdır.

Sünnet sonrası dikkat edilmesi gerekenler

Sünnetin ardından hasta gerekli kontrolleri yapıldıktan sonra pansumanlı bir şekilde evine gönderilir. Ertesi gün kontrolleri yapılarak pansumanı açılır. Aileye günlük bakımın nasıl yapılacağı anlatılır. Yaklaşık 5-7 günde iyileşme gerçekleşir.

Hangi belirtiler varsa hekime gitmek gerekir?

- Aşırı bir şişlik, renk değişikliği ve morarma görülüyorsa,

- Kızarma, iltihaplanma gibi enfeksiyon bulguları ortaya çıktıysa

- Kanama varsa mutlaka hekiminize başvurun.

Sünnetin tıbben sakıncalı olduğu durumlar nelerdir?

Tedavisi devam eden sağlık sorunları, her türlü ciddi hastalık, kanama-pıhtılaşma bozukluğu yapan hastalıklar, aktif enfeksiyonlar, idrar kanalının doğumsal olarak geniş olması anomalisi, penisin öne doğru eğik olduğu “kordi” deformitesi, penis cildi ile skrotum cildinin yapışık olduğu “füzyon” anomalisi. Bunun yanında idrar kanalının penisin normal yerinden farklı kısımlarına açıldığı durumlar da vardır.

Halk arasında “Peygamber Sünneti” olarak bilinen idrar deliğinin penisin alt kısmına açıldığı durum tıpta “Hipospadias” olarak adlandırılır. İdrar kanalının penisin üst kısmına açılması ise “Epispadias” olarak adlandırılır. Her iki durum da doğuştan gelen bir bozukluk şeklindedir ve sünnet için sakınca oluşturur çünkü onarılmaları için yapılacak ameliyatlar sırasında sünnet derisinden yararlanılır! Sorunu fark edilmeden sünnet edilen çocuklar onarım ameliyatı şansını kaybedebilir.

Peygamber sünneti aile tarafından fark edilebilir mi?

Elbette. İdrar çıkış deliğinin penisin ucunda olmadığını görüyorlar. Bazen sağlıklı bir sünnet derisi görünümünde de oluyor. O deriyi sıvazladığınızda da ortaya çıkabilen anomaller oluyor. Sünnet olacak her erkek çocuğun bir hekim tarafından muayene edilmesi gerekiyor. Çocuk hekimi, çocuk cerrahı olabilir gösterilmesi gerekiyor.

Peygamber sünnetinde müdahale edilmezse ileriki dönemlerde neler olabilir?

Ciddi bir şekil bozukluğu olduğu için ileriki cinsel hayatta problemler olabilir. İdrar yapmayla ilgili sıkıntı olabilir. Normal idrar yapma olmadığı için, çocuklar pantolonlarına ya da iç çamaşırlarına idrar yapabilirler. Bunun da psikolojik travma sonuçları olur. Bu çocukların tedavi olmama gibi bir seçenekleri olmaz.

Operasyon sonrasında neler yapılır?

Ameliyat biraz sıkıntılı. Birçok teknikte bir hafta kada sonda tutuyoruz. Sonda çocukta sıkıntı yaratabiliyor. Pansumanlar oluyor. Ailede bir memnuniyetsizlik oluyor. Bazı ailelerde toz pembe olabiliyor. Ameliyat sonrasında oldukça bakım isteyen bir durum. Ameliyat sonrasında komlikasyon oluşturabilecek de bir durum.

LOKAL ANESTEZİ TRAVMA YAŞATIYOR

Eklemek istedikleriniz nelerdir?

Penise ait tüm cerrahilerin sünnet de buna dahil 18 aya kadar bitirilmesi gerekir. 18 aydan sonra yapılan girişimler çocuklarda öyle ya da böyle iz bırakıyor. Lokal anesteziyle yapılacaksa 4-6 yaş arasını önermiyorum. Organını kaybetme korkusu gibi panik atakların ileride ciddi bir hasar oluşturduğu gösterilmiş. Bunlar lokal anestezi ile yapılan sünnetler için geçerli. Travma işlemi yaparken oluşuyor. İdeali yeni doğan sünneti, olmadı ilk 6 ayda veya 1.5 yaş ideal yaştır. Sünnet düğününü sonra yapabilirsiniz.

Sünnette sterilite önemli. Belediyeler, popülist yaklaşır. Bizler toplu sünnete karşıyız. Hiçbir zaman toplu sünnetlerde ideal sterilizasyon sağlanamaz. Birçok hastalık çocuktan çocuğa bulaşır. Sünnet basit bir cerrahi değildir. Lokal olarak paldır küldür yapılması uygun değildir. Aileler çocuklarını ehil ellere teslim etmelidir.

SÜNNETİN TARİHÇESİ:

1 cm kadar kesilen sünnet derisi tarih boyunca pek çok toplumda tartışma konusu oldu. Tarihçesine bakıldığında 15.000 yıl öncesinde bile sünnetin yapıldığına dair veriler bulunmaktadır. Sünnetin farklı kültürlerce ve birbirinden bağımsız olarak uygulandığı da bilinmektedir. Antik Mısır’da sünnetin uygulandığını gösteren veriler arasında, M.Ö. 4.000 yıllarına ait mumyalarda sünnet bulguları olması ve duvar resimlerinde sünnetin gelenekler gereği uygulanışını gösteren sahnelere rastlanması sayılabilir.

Batı’nın çoğunluğu Hristiyan olan uygarlıklarında geçmişte kısırlık, sara, astım, idrar kaçırma, fıtık, alkolizm ve gut gibi pek çok hastalığın sünnetle çözümlenebileceği ileri sürülmüş ve bu nedenle 1880-1950 yılları arasında çok sayıda Hristiyan erkeğe uygulanmıştır. Ancak 1970’li yıllardan sonra tam tersine bir görüş gelişmiş; hatta Amerikan Pediatri Derneği “Sünnetin hiçbir tıbbi gereği yoktur!’’ diyecek kadar karşıt bir tutum benimsemiştir. Ancak tıbbi yararlarının olabileceği anlaşıldıkça 1989 yılından itibaren aynı kurum özellikle yenidoğan sünneti konusunda tutumunu yumuşatmış ve gereken hastalara uygulanabileceğini bildirmiştir.

Kristof Kolomb Yeni Dünya’yı keşfettiğinde birçok yerlinin sünnetli olduğunu saptamıştır. Sünnet dünyanın pek çok ülkesinde dinsel inanış ve/veya geleneklerin gereği olarak uygulanmaktadır. Musevi topluluklarında mutlak dini yükümlülük olarak görülmektedir. Müslüman Toplumlarla, Gayrimüslim Toplumlar arasında sünnet konusundaki en önemli fark ameliyatın yapılma yaşıdır. Gayrimüslim toplumlarda sünnetlerin çok büyük kısmı (% 95-97) yenidoğan döneminde yapılır. Örneğin Musevi topluluklarında dini bir şart olarak yenidoğan erkek sünnet edilir. Gayrimüslim çocuklarda yenidoğan döneminden sonraki sünnetler daha çok tıbbi nedenlerle yapılır.

Sünnetle ilgili olarak, dini inanış, gelenekler, insan hakları, ekonomik kazanç ve yararına dair bilimsel kanıtlar gibi pek çok boyutu ilgilendiren tartışmalar tarih boyunca sürmüştür. Sünnetin dini inanışın gereği olarak görülmesi, dinle ilgili ayrımcılık için bir silah gibi kullanılmasına yol açabilmiştir. Örneğin Nazi Almanya’sında erkeklerin sünnetli olmalarına bakılarak toplama kamplarına gönderilecek Museviler ortaya çıkarıldığı bilinmektedir. Tersine ayrımcılığa bir örnek olarak ise sünnetin çok yaygın olduğu topluluklarda sünnetli olmayan erkeklerin tepkilerle karşılaşabilmesi verilebilir.

1995 yılında ABD’de sünnetli erkek oranı % 65 olarak saptanmıştır. Bu oran Kanada ve Avustralya’da % 35, İngiltere’de % 10; Çin, Japonya ve diğer Avrupa ülkelerinde ise % 1’in altındadır.

Gelenekler yönünden bakıldığında, pek çok toplumda dinden daha baskın şekilde geleneklerin sünnet olma veya olmamaya etkili olduğu söylenebilir. İnsan hakları açısından sünnetin yorumu ise, en yeni ve duygusal tartışma alanıdır.