Trump petrol kararını verdi! Şimdi ne olacak?
Washington'un İran ile nükleer anlaşmadan vazgeçmesinden bir yıl sonra ABD, Tahran üzerindeki baskısını artırma çabasıyla yaptırım muafiyetlerini ortadan kaldırırken Japonya, Güney Kore, Türkiye, Hindistan ve Çin, İran'dan petrol ithalatına son vermeleri yönünde baskıyla karşı karşıya kalacaklar.
Şimdi asıl soru ortaya çıkacak olan petrol ihtiyacı açığının nasıl kapatılacağı konusu. ABD Dışişleri Bakanı Michael Pompeo'nun mayıs ayı başlarında sona erecek muafiyetlerin artık bitirileceği konusundaki açıklamayı da önümüzdeki saatlerde yapması bekleniyor.
Habertürk'ten Çetiner Çetin'in haberine göre, muafiyetlere son verilmesi petrol fiyatlarının bu yıl çarpıcı bir şekilde artmasını takip etti. ABD'nin bu girişimi, Washington'un geçen yıl yaptırım uygulamaya başlamasından sonra derin bir ressesyona giren İran ekonomisi üzerindeki gerginliği daha da artıracak. Ancak, bir o kadar İran’a komşu konumundaki Türkiye gibi ülkelerinde etkilenmesi bekleniyor.
Yaptırım uygulamaya başlaması Washington'ı, ABD yaptırımlarına rağmen İran ile ticarete imkan sağlayacak bir mekanizma kurmak için Tahran ile çalışan Avrupalı müttefikleriyle karşı karşıya getirdi. Henüz bir çözüm bulunmaz iken, çözüm arayışlarının haziran ayına kadar sürdürüleceği bildiriliyor.
ABD’nin İran’dan petrol ithal eden bazı ülkeleri yaptırımlardan muaf tutma kararını kaldırma hamlesi, halihazırda Venezuela, Libya ve Nijerya’dan kaynaklı petrol arzında kesintinin yaşandığı piyasalarda petrol arzının daha da sıkışacağının habercisi niteliğinde. Ve piyasalarda bu açığın nasıl kapatıalcağı merak konusu.
ABD Başkanı Trump yönetiminin bu son kararının bazı olası etkileri şunlar olması bekleniyor; ABD hükümeti İran ham petrolü açığını kapatmak amacıyla Suudi Arabistan ve BAE gibi petrol tedarikçilerinden taahhüt aldığını da duyuracağı Beyaz Saray kaynakları tarafından dile getiriliyor. Bu durum OPEC ve müttefikleri arasındaki arz anlaşmasını tehlikeye atabilir.
ABD’nin muafiyetleri kaldıracağına dair çıkan haberler sonrası ham petrolün fiyatı yüzde 3’ten fazla artarken arz sıkıntısının yaşandığı bir dönemde Suudi Arabistan ve BAE gibi ülkelerin ABD’nin kararından doğacak etkiyi ne kadar hafifletebileceği petrol fiyatlarının yönünü belirleyecek. Zira beklenti en az yüzde 7’lik bir artışın daha olması yönünde.
ABD yaptırımlarından muafiyetin kaldırılmasıyla İran petrolünü satın alan ülkeler ithalata devam ederlerse ABD finansal sistemine erişimleri kesilecek. Bu ülkeler arasında en ağır darbeyi alması muhtemel ülkeler Hindistan, Güney Kore, Çin ve Japonya. Başka seçenekler bulunması mümkün olsa bile bu karar petrol fiyatlarını yükseltecektir ve şirketlerin karlarını etkileyecektir. Alınacak kararın önümüzdeki süreçte küresel ekonomiye etkisini hissettirmesi bekleniyor.
