Uzmanlar yanıtlıyor: Binanın sağlam olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Kahramanmaraş'ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler çok büyük kayıplara ve yıkımlara neden oldu. Yaşanan felaket sonrası insanlar yaşadıkları binaların sağlamlığını sorgulamaya başladı. İnşaat mühendisleri sağlam olan binaların özelliklerini belirtti.
BİNANIN DEPREME KARŞI DAYANIKLI OLUP OLMADIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Öncelikle binanın yaşına bakılması gerektiğini söyleyen uzmanlar, 2000 yılından önce yapılmış binaların eski deprem yönetmeliğine göre inşa edildiğini ve beton kullanılmamış olabileceğini belirtiyor. Ayrıca binanın bodrum katına inilmesi gerektiğini belirten uzmanlar, orada rutubet, demirlerde paslanma, kolonlarda ve kirişlerde çatlaklar varsa binada sorun olabileceğini söylüyor.
Bodrum katları haricinde binanın kolon ve kirişlerinde çatlak var mı incelenmeli. Sadece bu bilgilerin yeterli olmadığını belirten uzmanlar bunlara ek olarak sağlam bir zemin üzerinde değilse, dere veya denize yakınsa ya da dolgu alanının üzerindeyse bina ile ilgili soru işaretlerinin artacabileceğini belirtiyorlar.
Uzmanlar 1999 depreminden sonra yapılan hasar raporlarının yeniden ortaya çıkarılması gerektiğini vurgularken, ayrıca o dönemde yapılmış çalışmaların sonucunda olumsuz bir şey varsa bu da binanın sağlamlığı için gösterge olabileceğini söylüyor.
Diğer önemli bir gösterge ise tapu. Belediyeden onaylanmış, projesine uygun yapılmış binalar, yapı izin belgesi (iskan belgesi) alır ve bu belge ile kat mülkiyet tapusu çıkar. İskan belgeniz varsa bina yönetmeliğine uygun yapılmış demektir.
BİNA SAĞLAMLIK TESTİ İÇİN NEREYE BAŞVURULMALI?
Binaların sağlamlığını kontrol ettirmek için bir diğer ve güvenilir seçenek ise deprem testi yaptırmak. Belediye ve diğer kuruluşlara başvurarak bina deprem testi yaptırılabilir.
Başvuru sonrası yetkililer binayı kontrol ediyor ve detaylı inceleme sonrası uzman şirketlere yönlendiriyor. Yapılan inceleme sonrası binada riskli bir durum varsa rapor hazırlanıyor ve gerekli işlemler yapılıyor.
Uzmanlar vatandaşlar hasar raporu alırken endişe ettikleri tahliye ve bina yıkım sürecinden de bahsediyor. Vatandaşlar deprem testini yaptırıp raporu görmek istiyor. Kentsel dönüşüm projelerinde de aynı durum geçerli bu yüzden ikilem yaşanıyor.
Riskli binalara çürük raporu veriliyor ve 60 gün içinde binanın elektrik ve suyu kesilerek tahliye işlemi yapılıyor ve bina yıkılıyor. Bu yüzden insanlar testleri yapmaktan kaçınıyor.
Ancak vatandaşlar özel kuruluşlardan veya İBB'ye başvurarak bilgi amaçlı deprem dayanıklılık raporu talep edebilirler, karot testi alınmadığı için farklı testler ve incelemeler yapılıyor ve konuşularak binanın durumu anlatılıyor. Bu şekilde bilgi amaçlı başvurulduğunda ve rapor istendiği için 60 gün sınırlaması getirilmiyor, herhangi bir tahliye işlemi belediye tarafından yapılmıyor.
BİNA DAYANIKLILIK TESTİ NASIL YAPILIYOR?
İnşaat mühendisleri röntgen aletine benzer bir alet ile binanın tespitini yapıyor.
Bu alet demirlerde bir paslanma olup olmadığını kontrol ediyor. Bilgiler geldikten sonra binanın deprem güvenlik analizi için özel yazılımlar ie bina, dışarıdan nasıl görünüyorsa aynı şekilde modelleme çıkarılıyor.
Bina içindeki tüm yük verileri sisteme giriliyor ve bir deprem simülasyonu oluşturuluyor. Bölgede öngörülen deprem simüle ediliyor böylece hasar raporu oluşturuluyor.
DAYANIKLILIK TESTİNİ BİR KERE YAPTIRMAK YETERLİ Mİ?
Yönetmelik değiştikçe testler yeniden yapılıyor. Her depremden sonra deprem yönetmeliği bir öncekinin eksikliğini gidermek için yenileniyor.
YENİ EV ALIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Uzmanlara göre yeni ev alırken 2000 yılından sonra inşa edilmiş ve beton kullanılmış bina tercih edilmesi önemli. Bina örnek olarak 2007 yılında yapıldıysa, hazır beton kullanıldıysa, kat mülkiyet tapusu alındıysa, onaylanan projeye uygun yapılmışsa, iskan belgesi varsa ve gereken kontroller yapılsıysa soru işareti olmasına gerek yok.
